K

Kabasta, Oswald (1896-1946), Oostenrykse dirigent. Hy was vanaf 1933 hoofdirigent van die Weense Simfonie-orkes. Tydens die Tweede Wêreldoorlog was hy hoofdirigent van die München Filharmoniese Orkes, en soos ‘n hele aantal van sy kollegas is hy ná die oorlog deur die Geallieerdes van Nazi-samewerking aangekla. Voordat hy deur hulle verbied kon word om verder te dirigeer, het hy vroeg in 1946 selfmoord gepleeg. Met sy München-orkes het hy voortreflike opnames van simfonieë deur Beethoven (nr. 3), Bruckner (nrs. 4, 7 en 9), Dvorák (nr. 9) en Schubert (nr. 5) gemaak.

Kadosa, Pál (1903-83), Hongaarse pianis en komponis. Hy het in Boedapest onder die komponis Kodály studeer. Daarna het hy deur sy klavieruitvoerings veel bygedra om moderne musiek te bevorder. Vanaf 1927 tot 1943 het hy aan die Fodor Konserwatorium in Boedapest onderrig gegee, en vanaf 1945 was hy ‘n hoogleraar in klavier aan die Boedapest Musiekakademie.

Kagan, Oleg (1946-90), Russiese violis. As baba het hy met die res van sy gesin vanaf Sakhalin in die verre ooste van Sowjet-Rusland na Riga in Letland verhuis. Hy het aan die plaaslike konserwatorium studeer totdat die leermeester Boris Kuznetsof hom op dertien gehoor speel het. Daarop het hy die tiener na Moskou geneem vir studies aan die Tsjaikofski Konserwatorium. In die Russiese hoofstad het hy ‘n liefde vir die werke van twintigste-eeuse skrywers en skilders ontwikkel. Hy het in 1965 die Sibelius-kompetisie in Helsinki gewen, waarna hy dikwels na Finland teruggekeer het vir optredes en vakansies. In die jaar daarop het hy ‘n tweede prys in die Tsjaikofski-kompetisie in Moskou gewen, en in 1968 het ‘n eerste prys by die J.S. Bach-kompetisie in Leipzig gevolg. Na Kuznetsov se afsterwe het hy onder die gevierde violis David Oistrach verder studeer, vir wie hy ‘n lewenslange bewondering sou behou. Later sou hy Mozart se volledige vioolkonserte onder die dirigeerstaf van Oistrach opneem. Hy is in die laat 1960’s aan die groot pianis Swiatoslaf Richter bekendgestel, met wie hy oor die volgende 20 jaar dikwels sou saamwerk. Hulle was veral lief om werke van Mozart en Berg uit te voer. Hedendaagse komponiste soos Sjnittke en Gubaidulina het werke vir hom geskryf. Hy was eers getroud met die pianis Elisabeth Leonskaja, met wie hy in kamermusiek gespeel het. Later was hy getroud met die tjellis Natalia Gutman, met wie hy oor sy laaste 20 jaar gereeld sou optree. Dit sluit uitvoerings van Brahms se Dubbelkonsert in ‘n aantal lande in. Dit het Sjnittke genoop om sy Concerto grosso nr. 2 (1982) vir hul te skryf. Elke somer het hul ook ‘n informele musiekfees in die Russiese dorp Zwenigorod aangebied. Hy het in 1989 ernstig siek geraak en is in die jaar daarop in München oorlede. Kort voor sy dood het hy met sy vriend, die beroemde altviolis Joeri Basjmet, ‘n uitvoering van Mozart se Sinfonia concertante gegee. Sleutelopnames: Bach se volledige onbegeleide Vioolsonates en -partitas (1989). Verdere opnames: Hindemith se 4 vioolsonates (met Richter, 1978).

Kahane, Jeffrey (1956-), Amerikaanse pianis. 'n Jaar nadat hy in 1977 ‘n tweede prys in die Clara Haskil-kompetisie gewen het, is sy debuut in San Francisco gemaak. Hy het verder ‘n vierde prys in die Van Cliburn-kompetisie gewen (1981) en was die wenner van die Arthur Rubinstein-kompetisie (1983). In laasgenoemde jaar het hy in New York gedebuteer en in 1985 ook in Londen. Hy gee sedert 1988 onderrig in klavier aan die Eastman Musiekskool. In 1992 het hy onder John Nelson in ‘n uitstekende opname van sy landgenoot Schoenfield se Four parables gespeel. Sy opname van Bach se 3 Konserte vir twee klawesimbels saam met Robert Levin onder die dirigeerstaf van Herbert Rilling word insgelyks hoog aangeskryf.

Kajanus, Robert (1856-1933), Finse dirigent en komponis. Nadat hy in Helsinki, Leipzig en Parys studeer het, het hy in 1882 die Helsinki Filharmoniese Orkes gestig. Vir die volgende vyftig jaar, tot 1932, sou hy hulle dirigeer. Vanaf 1897 tot 1926 het hy ook aan die Finse hoofstad se konserwatorium onderrig gegee, waarvan die laaste agtien jaar as hoogleraar was. Hy was ‘n goeie vriend van die komponis Sibelius en ‘n kampvegter vir sy musiek. In die vroeë 1930’s het hy met die Londense Simfonie-orkes klassieke opnames van Sibelius se simfonië nrs. 1, 2, 3 en 5, asook Belshazzar’s Feast, Karelia Suite, Pohjola se Dogter en Tapiola gemaak. Die projek is deur die Finse regering gefinansier, met vertolkings wat tot vandag beskou word as die naaste aan die groot komponis se bedoelings.

Kaler, Ilja (1963-), Russiese violis. Hy het in Moskou onder Leonid Kogan studeer, waarna hy met sy gevoelvolle spel en akkurate intonasie verskeie internasionale kompetisies gewen het. Daaronder tel goue medaljes in die Paganini-kompetisie in Genoa (1981), die Sibelius-kompetisie in Helsinki (1985) en die Tsjaikofski-kompetisie in Moskou (1986). Sy optredes as virtuoos neem hom wyd deur Europa, die Verre Ooste en die VSA. Sleutelopname: Ysaÿe se 6 Sonates vir soloviool. Verdere opnames: Dvorák, Glazoenof en Sjostakowitsj se vioolkonserte; Brahms se Dubbelkonsert (met Maria Kliegel) en 3 vioolsonates; Paganini se eerste twee vioolkonserte en 24 Caprices; en Schumann se 3 vioolsonates.

Kamu, Okko (1946-), Finse violis, dirigent en komponis. Aanvanklik was hy ‘n violis, met ‘n debuut wat in sy tienerjare gemaak is. Vanaf 1965 het hy in ‘n strykkwartet en in die Helsinki Filharmoniese Orkes gespeel, en was hy orkesleier by die Finse Nasionale Opera (1966-9). Hy het in 1968 sy dirigeerdebuut by laasgenoemde gemaak en die jaar daarop het hy die eerste Karajan-dirigeerkompetisie gewen. Daarna was hy gasdirigent van die Koninklike Sweedse Opera (1969/70) en dirigent van die Finse Radio Simfonie-orkes (1970-7). Sy Londense debuut is in 1970 gemaak, waarna hy as gasdirigent van verskeie Britse orkeste opgetree. Verder was hy hoofdirigent van die Oslo Filharmoniese Orkes (1975-9), die Helsinki Filharmoniese Orkes (1979-90), die Nederlandse Radio Simfonie-orkes (1983-6) en die Sjaelland Simfonie-orkes in Denemarke (vanaf 1988). Verdere debute is gemaak by die Metropolitan Opera (1983) en by Covent Garden (1987). Hy het die premières van sy landgenoot Sallinen se operas The Red Line (1978) en The King goes forth to France (1983) gedirigeer. Opnames: Berwald se volledige simfonieë; orkeswerke van Sallinen en Sibelius; en ‘n versameling orkeswerke deur Sweedse komponiste.

Kang, Dong-Suk (1954-), Koreaanse violis. Hy is in 1967 na New York om aan die Juilliard Musiekskool te studeer, en later is verdere studies aan die Curtis Instituut onder Ivan Galamian onderneem. In 1971 het hy kompetisies in San Francisco en Washington, D.C. gewen. Hy het daarop ‘n uitvoering onder Seiji Ozawa gegee en verdere pryse gewen: in Montreal, die Carl Flesch-kompetisie in Londen, en die Koningin Elisabeth-kompetisie in Brussels. Sedertdien tree hy wêreldwyd in konserte en kamermusiek op, en met die Seoel Filharmoniese Orkes het hy deur die VSA en Europa getoer. Onder die werke waarvan hy die premières gegee het, tel Hoddinott se Mistral vioolkonsert en Isang Yun se derde vioolkonsert. Sleutelopname: Walton se vioolkonsert (onder Paul Daniel). Verdere opnames: Elgar en Sibelius se vioolkonserte; Schubert se Vioolsonatinas nrs. 1-3 en Fantasie in C; en ‘n versameling Franse vioolsonates van Debussy, Poulenc, Ravel en Saint-Saëns (met die pianis Pascal Devoyon).

Kapell, William (1922-53), Amerikaanse pianis van Russies-Poolse afkoms. Ná studies onder Olga Samarof het hy in sy laat tienerjare ‘n openbare debuut in New York gemaak. Hy het in 1946 in ‘n opname van Khatsjatoerian se klavierkonsert onder Antal Doráti gespeel wat hom wêreldroem sou meebring. In 1953 het hy ‘n hoogs suksesvolle toer deur Australië onderneem, maar hy is in die VSA onderweg na sy woning in ‘n vliegongeluk oorlede – op 31-jarige leeftyd. Hy was ‘n virtuoos met ‘n diep musikale aanvoeling, en met sy aantreklike voorkoms was hy besonder gewild onder vrouens. Vreemd genoeg was hy ‘n kettingroker wat verkies het om snags te oefen. Verdere opnames: klavierkonserte van Prokofiëf (nr. 3) en Rachmaninof (nrs. 2 en 3); Moessorgski se Skilderye op ‘n uitstalling; Mozart se tweede klavierkwartet (met Grumiaux, Thomas en Tortelier) en klaviersonate nr. 16; Prokofiëf se klaviersonate nr. 7; Rachmaninof se Paganini Rapsodie; en solowerke van Bach, Chopin, Copland, Debussy, Liszt, Rachmaninof, D. Scarlatti, Schubert en Sjostakowitsj.

Kaplan, Gilbert (1941-), Amerikaanse sakeman en dirigent. As stigter-uitgewer van die suksesvolle tydskrif International Investor was hy teen die vroeë 1980’s ‘n multimiljoenêr in Manhattan. Hy was toe in sy veertigs, sonder enige musiekopleiding, en het besluit om hom op Mahler se tweede simfonie (die Opstanding) toe te spits. Hy het die werk reeds in 1965 in ‘n konsert onder Leopold Stokowski gehoor en in 1981 het hy met dirigeerlesse begin. In die jaar daarop het hy die Amerikaanse Simfonie-orkes, wat deur Stokowski gestig is, gehuur om ‘n privaat uitvoering van die tweede te gee, ter viering van sy tydskrif se vyftiende bestaansjaar. Dit sou die begin van ‘n unieke verbintenis met die werk wees – die enigste wat hy belangstel om te dirigeer, behalwe die gewilde Adagietto van Mahler se vyfde simfonie. Sedert 1983 het hy meer as 50 orkeste wêreldwyd in die tweede simfonie gedirigeer. Dit sluit ‘n 1987-opname met die Londense Simfonie-orkes in, waarvan 200 000 kopieë verkoop is – die topverkoper onder Mahler-opnames van alle tye. Jare later sou hy weer die werk opneem, hierdie keer volgens ‘n gewysigde partituur met die Weense Filharmoniese Orkes, wat lank tevore self onder Mahler se dirigeerstaf gespeel het.

Kaplan, Mark (1953-), Amerikaanse violis. As agtjarige het hy 'n kompetisie gewen, en later het hy aan die Juilliard Musiekskool studeer. In 1973 is sy professionele debuut gemaak en sewe jaar later sy Europese debuut. Hy het in 1986 die première van sy landgenoot Neikrug se vioolkonsert gegee. Onder Lawrence Foster het hy later in ‘n uitstekende opname van D’Ollone se Le Ménétrier gespeel.

Karr, Gary (1941-), Amerikaanse kontrabas-speler. Hy het in 1962 sy debuut in New York gemaak en twee jaar later as solis met die New York Filharmoniese Orkes deur Europa getoer. Sedertdien het hy die bekendste hedendaagse solis vir dié instrument geword, met werke wat deur Arnold en Henze vir hom geskryf is. Daaronder tel Henze se Konsert vir kontrabas (1966), wat hy in ‘n hoogstaande opname onder die komponis self gespeel het.

Kasprzyk, Jacek (1952-), Pools-gebore dirigent. Nadat hy in 1975 sy debuut by die Warskou Opera gemaak het, was hy hoofdirigent van die Poolse Nasionale Radio Simfonie-orkes (1976-82). By die Poolse Nasionale Opera het hy uitstekende opnames van sy landgenote Moniuszko en Szymanowski se operas Die Spookhuis en Koning Roger onderskeidelik gedirigeer. In 1982 het hy na Brittanje geëmigreer, waar hy met die Philharmonia Orkes in Londen gedebuteer het. Sedertdien dirigeer hy by bekende operahuise soos die Stockholm Koninklike Opera, die Skotse Opera en Opera Noord. Verdere opnames: Mahler se eerste simfonie; Szymanowski se tweede simfonie; Moessorgski se Nag op 'n kaal berg en Skilderye op 'n Uitstalling (lg. deur Ravel georkestreer); en 'n versameling ouvertures en preludes uit Verdi-operas.

Kasarowa, Vesselina (1970-), Bulgaarse mezzosopraan. Aanvanklik het sy as konsertpianis gegradueer, maar tydens verdere studies aan die Sofia Musiekakademie het sy na sang oorgeslaan. As student het sy begin om mezzo-rolle by die Nasionale Opera in die Bulgaarse hoofstad te sing, en in 1989 is sy deur Herbert von Karajan genooi om in Bach se Mis in B mineur by die Salzburg-fees te sing. Helaas is die maestro oorlede voordat sy daar kon optree, maar in dieselfde jaar het sy ‘n sangkompetisie in Duitsland gewen. Daarna was sy vir twee seisoene aan die Zürich Opera verbonde, waar sy rolle soos Olga in Jewgeni Onegin en Anna in Les Troyens vertolk het. In Zürich het sy haar man, ‘n Switserse ekonoom, ontmoet. Sy tree sedertdien wêreldwyd op, veral in die operas van Handel, Mozart en die bel canto komponiste. Haar bekendste rol is stellig Rosina in Il barbiere di Siviglia, waarin sy in dieselfde asem as beroemde vertolkers daarvan soos Lucia Valentini-Terrani en Marilyn Horne genoem word. Sy het Rosina gesing tydens haar debute by die Weense Staatsopera en die Salzburg-fees (beide in 1991), Covent Garden (1992) en die Metropolitan Opera (2003).

In 1992 moes Kasarowa vir Horne instaan in die titelrol van Tancredi tydens ‘n konsertopvoering in Salzburg. Haar Amerikaanse debuut is in 1997 by die Chicago Liriese Opera gemaak, as Idamante in Idomeneo. Sy het uitgeblink as Marguerite in ‘n opvoering van Berlioz se La damnation de Faust by die Salzburg-fees in 1999, met ‘n DVD-opname wat daarvan getuig. Onder haar verdere rolle tel Alisa in Lucia di Lammermoor, Giovanna Seymour in Anna Bolena, Charlotte in Werther, Penelope in Il ritorno d’Ulisse in Patria, die titelrol in La Belle Hélène en Octavian in Der Rosenkavalier. Weens haar aanvanklike instrumentele opleiding is frasering en koloratuur vir haar belangriker as vertoon. Verdere opnames: ‘n versameling Bulgaarse liedere getiteld Bulgarian Soul; ‘n versameling Mozart-arias (onder Colin Davis); die operette La Belle Hélène (DVD); en die operas Baetrice di Tenda, La favorita, Il ritorno d’Ulisse in Patria en Der Rosenkavalier.

Kastner, Macario (1908-), Brits-gebore Portugese pianis, klawesimbelspeler en musiekgeleerde. Hy het in Amsterdam, Leipzig, Berlyn en Barcelona studeer, en vanaf 1933 het hy onderrig aan die Lissabon Konserwatorium gegee. As solis het hy wyd getoer, en daarbenewens het hy vroeë Spaanse en Portugese klawerbordmusiek geredigeer.

Katchen, Julius (1926-69), Russies-gebore Amerikaanse pianis. Hy het sy debuut as elfjarige met die Philadelphia Orkes gemaak en in 1946 sy Europese debuut in Parys. Daarna het hy hom in die Franse hoofstad gevestig en 'n wêreldbekende solis geword. Hy het in 1953 in een van die eerste opnames van Prokofiëf se derde klavierkonsert gespeel, in ‘n onberispelike vertolking onder Ernest Ansermet. Sy bekendheid het veral gelê in die musiek van Brahms, wie se volledige klavierwerke hy in Londen, Parys en New York uitgevoer het. Verder het hy kamermusiek in 'n trio met die violis Josef Suk en die tjellis János Starker gespeel, onder andere in 'n hoogstaande opname van Brahms se eerste twee klaviertrio's. Vanaf 1959 het hy soms gedirigeer, en ná 'n lang stryd teen bloedkanker het hy in sy vroeë veertigs daaraan gesterf. Verdere opnames: Bartók se klavierkonsert nr. 3; Beethoven se klavierkonserte nrs. 3-5 en Koorfantasie; Brahms se volledige klavierwerke; Dohnányi se Kindertuin Variasies; Rachmaninof se tweede klavierkonsert en Paganini Rapsodie; en in Strawinski se ballet Petroesjka.

Katin, Peter (1930-), Brits-gebore pianis. Hy het sy debuut in Londen in 1948 gemaak en weldra bekend geraak vir sy meesterlike vertolkings van Chopin, Rachmaninof en Tsjaikofski. Verder was hy 'n hoogleraar aan die Koninklike Musiekakademie (1956-69) en die Universiteit van Wes-Toronto (1978-84). Hy het ‘n Kanadese burger geword. Opnames: solowerke van Chopin en Schubert; 5 klaviersonates van Clementi; Mendelssohn se twee klavierkonserte en Capriccio brillant; en Walton se Sinfonia concertante.

Kaufman, Louis (1905-94), Amerikaanse violis. Op dertien het hy op aanbeveling van Maud Powell en Efrem Zimbalist aan die Juilliard Instituut in New York gaan studeer. Vanaf 1926 tot 1933 het hy in ‘n kwartet gespeel, en in 1928 is sy solodebuut met ‘n voordrag in New York gemaak. Vervolgens het hy in kamermusiek met bekendes soos Casals, Elman, Heifetz, Kreisler en Piatigorsky gespeel. Die premières van werke deur Copland, Martinu en Milhaud is deur hom gegee, asook van Barber se vioolkonsert. Hy het in 1947 in New York in die heel eerste opname van Vivaldi se Vier Seisoene onder Henry Swoboda gespeel, waardeur die komponis ná twee eeue se verwaarlosing uit die vergetelheid ontruk is. Dit het die Grand Prix du Disque gewen. Drie jaar later het hy in Zürich die oorblywende 8 konserte van Vivaldi se opus 8 onder Clemens Dahinden opgeneem, asook sy Dubbelkonsert vir 2 viole (met Peter Rybar). Sodoende het hy ‘n sleutelrol in die Vivaldi-herlewing gespeel, met die Vier Seisoene wat die gewildste werk in die hele konsertrepertorium sou word. Hy het daarby in die klankbane van etlike honderde rolprente gespeel, waaronder Casablanca, Gone with the Wind, Wuthering Heights en Spartacus. Sy vrou, die pianiste Annette Kaufman, het dikwels saam met hom opgetree, en het in 2003 ‘n boek oor hul wedervaringe die lig laat sien.

Kaufmann, Jonas (1969-), Duitse tenoor. Hy het op agt jaar met klavierlesse begin en in 1989 het sangstudies aan die Universiteit van Musiek en Uitvoerende Kunste in sy tuisstad München afgeskop. Tydens sy studentejare het hy kleiner rolle by die Beierse Staatsopera gesing en in 1994 het hy gegradueer met onderskeidings in beide opera- en konsertsang. Sy professionele loopbaan is by die Staatsteater in Saarbrücken begin, waarna hy spoedig by groter operahuise in Duitsland gedebuteer het, asook in Parys en Chicago en by La Scala. In 1999 is sy debuut by die Salzburg-fees gemaak in Busoni se Doktor Faust. Hy sing ook dikwels by Covent Garden en die Metropolitan Opera in New York. Sy bekendheid lê merendeels in liries-dramatiese rolle soos Don José in Carmen, Cavaradossi in Tosca, Maurizio in Adriana Lecouvreur, en die titelrolle in Werther, Don Carlos en Lohengrin. Hy het voorts uitgeblink as Siegmund in die Met se Ring-siklus van 2011/12, wat op DVD vasgevang is. Die titel Kammersänger is in 1913 deur die Beierse Staatsopera aan hom toegeken. Hy is getroud met die mezzo-sopraan Margarete Joswig. Verdere opnames: 'n versameling Romantiese arias (onder Marco Armiliato).

Kaufmann, Julie (1950-), Amerikaanse sopraan. Sy is vanuit die staanspoor aan Duitse operahuise verbonde, met ‘n debuut wat in Hagen gemaak is. Daarna het sy in Frankfurt gesing, met verdere debute wat gevolg het in München (in 1983, as Despina in Così fan tutte), Covent Garden (1984) en die Salzburg-fees (1987). Sedert 1984 is sy ‘n lid van die Beierse Staatsopera in München, waar sy as Woglinde en die Woudvoël in Wolfgang Sawallisch se uitstekende opvoering van die Ring-siklus in 1989 gesing het (met opnames wat gemaak is). Met die pianis Irwin Gage as begeleier het sy in hoogstaande opnames van liedere deur Debussy, Schoenberg en Richard Strauss gesing.

Kavakos, Leonidas (1967-), Griekse violis. Hy het in ‘n musikale gesin grootgeword en op vyf jaar begin om viool te speel. Ná studies aan die Helleense Konserwatorium in Athene is hy met ‘n beurs van die Onassis Stigting na die VSA, waar hy aan die Indiana Universiteit onder Joseph Gingold studeer het. Sy konsertdebuut is in 1984 by die Atheense Fees gemaak, waarna hy die Sibelius-kompetisie (1985) en die Paganini-kompetisie (1988) gewen het. Hy tree wêreldwyd as solis met van die voorste orkeste op. Sy opname van Sibelius se vioolkonsert in die oorspronklike en hersiene weergawes onder Osmo Vänskä het ‘n topverkoper geword. Verdere opnames: die vioolkonserte van Hindemith, Korngold, Mansurian en Schumann; vioolsonates van Enescu en Ravel; en die 6 Sonates vir soloviool van Ysaye.

Kee, Piet (1927-), Nederlandse orrelis en komponis. Hy het orrel, klavier en komposisie aan die Amsterdam Konserwatorium studeer, waar hy die Prix d’Excellence sou wen. Vir drie jaar agtereenvolgens (1953-5) het hy die internasionale Haarlem-kompetisie in improvisasie gewen. Hy het onderrig gegee aan die Lyceum en die Sweelinck Konserwatorium in Amsterdam (1954-88), en by die jaarlikse Somerakademie vir orreliste in Haarlem. Daarby was hy orrelis van die Sint Lourenskerk in Alkmaar (1952-87) en stadsorrelis in Haarlem (1956-89). Hy is bekend vir sy vaardigheid in improvisasie in ‘n repertorium vanaf Sweelinck tot by Messiaen. In 1988 het hy saam met Messian eregenootskap van die Koninklike Kollege van Orreliste ontvang. Onder sy eie komposisies tel die Haarlem Konsert, waarvan Thomas Trotter in 2006 die eerste uitvoering gegee het. Opnames: Hindemith se 3 orrelsonates; en solowerke van Buxtehude, Reger en Sweelinck.

Keenlyside, Simon (1959-), Engelse bariton. Hy het in 1986 die Tauber-prys gewen en in die jaar daarop sy professionele debuut in Hamburg gemaak. Vanaf 1988 was hy vir vyf jaar aan die Skotse Opera verbonde, met verdere debute wat plaasgevind het by Covent Garden (1989), die Engelse Nasionale Opera (1990), San Francisco (1993) en La Scala (1995). Met sy ferm stem en musikale intelligensie is hy ewe begaafd in opera, konserte en liedere. Onder sy operarolle tel die titelrol in Billy Budd, Silvio in I Pagliacci, die Graaf in Le nozze di Figaro en Olivier in Capriccio. Volgens sommige kenners is hy die beste bariton-vertolker van Schubert se liedere wat Brittanje nóg opgelewer het. Sleutelopnames: ‘n versameling Schumann-liedere (deur Graham Johnson begelei); ‘n versameling liedere van Richard Strauss (deur Malcolm Martineau begelei). Verdere opnames: Duruflé se Requiem en Cum jubilo Mis; Mahler se Des Knaben Wunderhorn (onder Rattle); liedere van Fauré, Schubert, Vaughan Williams en Wolf; die genoemde operas van Britten, Leoncavallo, Mozart en R. Strauss, asook La Bohème.

Kegel, Herbert (1920-1990), Duitse dirigent. Hy het dirigeerkuns onder die vermaarde Karl Böhm studeer, asook komposisie onder Boris Blacher aan die Dresden Konserwatorium vanaf 1935 tot 1940. Vanaf 1946 het hy in Pirna en Rostock gedirigeer. Sy verbintenis van bykans drie dekades met die Leipzig Radio-orkes en -koor het in 1948 begin en in 1960 het hy hul hoofdirigent geword. Onder hul vroeë opnames (1953) tel Rossini se opera Guglielmo Tell. Ook met hierdie ensembles en bekende operasangers het hy in 1975 ‘n opname van Parsifal gemaak, waarvan die haastige tempos deur sommige kritici as die teenoorgestelde van Knappertsbusch en Goodall se weergawes beskou word. Sy opname van Orff se Carmina Burana met die Leipzig-musikante is in die klankbaan van die 1981-rolprent Excalibur gebruik. Vanaf 1977 tot 1985 was hy hoofdirigent van die Dresden Filharmoniese Orkes, met wie hy opwindende opnames van Beethoven se volledige simfonieë gemaak het. Hy was vir ‘n aantal jare getroud met die Italiaanse sopraan Celestina Casapietra. Sy bekendheid het merendeels in moderne musiek gelê, waarvan vele opnames nagelaat is, alhoewel hy ook begaafd in die Romantiese repertorium was. As kommunistiese intellektueel het hy in sy geboortestad Dresden selfmoord gepleeg kort nadat die Berlynse Muur geval het. Verdere opnames: ‘n hele aantal van Mozart se Misse.

Keilberth, Joseph (1908-68), Duitse dirigent. Nadat hy aanvanklik ‘n repetiteur by die Karlsruhe Opera was, was hy vanaf 1935 vir vyf jaar hul musiekdirekteur. Daarna was hy dirigent van die Duitse Opera in Praag (1940-5), musiekdirekteur van die Dresden Staatsopera (1945-50), dirigent van die Bamberg Simfonie-orkes (1949-68), artistieke direkteur van die Hamburg Filharmoniese Orkes (1950-9), en dirigent en later musiekdirekteur van die Beierse Staatsopera in München (1951-68). Intussen het hy in 1946 in Dresden die première van die oorspronklike weergawe van Bruckner se derde simfonie gedirigeer. Hy het vanaf 1952 tot 1956 jaarliks by die Bayreuth-fees verskyn, waar voortreflike opnames van Der fliegende Holländer (1955), Lohengrin en die Ring-siklus gemaak is. Sy 1955-opname van die Ring was die eerste wat in stereofoniese klank gedoen is en word deur sommige kenners as die beste historiese weergawe van dié epiese siklus beskou. Vanaf 1957 tot 1962 het hy jaarliks by die Salzburg-fees opgetree. By die Beierse Staatsopera het hy in 1959 ‘n opname van Der Barbier von Sevilla (in Duits) met bekende Duitse sangers gedirigeer. Hy het gesterf terwyl hy besig was om ‘n opvoering van Tristan und Isolde in München te dirigeer. Die heruitgawe van sy Bayreuth-opname van Götterdämmerung is in 2007 met ‘n Gramophone-toekenning bekroon. Verdere opnames: die operas Cardillac, Arabella, Der Freischütz en Oberon.

Kelemen, Zoltán (1926-79), Hongaarse bas-bariton. Hy het in 1959 in Augsburg gedebuteer as Kecal in Die Verruilde Bruid, en was vanaf 1961 tot sy dood ‘n lid van die Keulen Opera. Daar het hy in 1965 in die première van Zimmermann se Die Soldaten gesing. Vanaf 1964 het hy by die Bayreuth-fees opgetree, waar hy bekendheid verwerf het as ‘n uitmuntende Alberich in die Ring-siklus. Verdere debute is gemaak by die Salzburg-fees (1965), die Metropolitan Opera (1968) en Covent Garden (1970). Hy het in Herbert von Karajan se opnames van Fidelio, Boris Godoenof, Götterdämmerung, Das Rheingold en Siegfried gesing.

Kell, Reginald (1906-81), Engelse klarinettis. Hy was eerste klarinettis in ‘n aantal Britse orkeste, insluitend die Londense Filharmoniese Orkes en Covent Garden (beide 1932-6), die Londense Simfonie-orkes (1936-9), die Liverpool Filharmoniese orkes (1942-5) en die Philharmonia Orkes (1945-8). Hy was ook bekend as solis en as dirigent van sy eie ensemble, en het as hoogleraar aan die Koninklike Musiekakademie onderrig gegee (1935-9, 1958/9). Met sy kenmerkende gebruik van vibrato het hy in 1937 ‘n voortreflike opname van Brahms se klarinetkwintet met die Busch Kwartet gemaak. Hy het twee jaar later in die eerste opname van Holbrooke se klarinetkwintet met die Willoughby Kwartet gespeel. In 1941 het hy in die VSA gaan woon, waar hy vanaf 1951 vir ses jaar ‘n hoogleraar by die Aspen Musiekfees in Colorado was. In 1968 het hy die Kell-metode vir klarinetspel gepubliseer, en drie jaar later het hy na Brittanje teruggekeer. Hy het in die VSA gesterf.

Kempe, Rudolf (1910-76), Duitse dirigent. Nadat hy aanvanklik eerste hobospeler van die Leipzig Gewandhaus Orkes was (1929-36), het hy in 1935 sy dirigeerdebuut in Leipzig gemaak. Vanaf 1936 was hy vir ses jaar ‘n junior dirigent by die Leipzig Opera, gevolg ná die Tweede Wêreldoorlog deur dirigeerposte aan operahuise in Chemnitz (1945-8) en Weimar (1948/9). Vervolgens was hy musiekdirekteur van die Dresden Staatsopera (1949-52) en van die Beierse Staatsopera in München (1952-4). Verdere debute het gevolg by Covent Garden (1953), die Metropolitan Opera en die Salzburg-fees (beide in 1955), en die Bayreuth-fees (1960). In 1961 het hy Thomas Beecham as hoofdirigent van die Koninklike Filharmoniese Orkes opgevolg, ‘n pos wat hy tot 1975 sou beklee toe hy dirigent van die BBC Simfonie-orkes geword het. Intussen het hy in 1962 die Delius Eeufeesvieringe gedirigeer. Ook was hy artistieke direkteur van die Tonhalle Orkes in Zürich (1965-72) en van die München Filharmoniese Orkes (1967). As uitmuntende Wagner-dirigent het hy roem verwerf met sy Ring-siklusse by Covent Garden (1955-59). Met sy presiese vertolkings, gekenmerk deur helder ritmes en sensitiewe frasering, was hy ewe begaafd in die res van die Duitse Klassiek-Romantiese repertorium. Hy word in die besonder beskou as een van die beste dirigente nóg van Richard Strauss se musiek. Sy opnames van die laaste groot Duitse Romantikus se bykans volledige orkeswerke met die Dresden Staatsorkes in die vroeë 1970’s word deur sommige kenners as ongeëwenaard gereken. Sleutelopnames: Richard Strauss se Eine Alpensinfonie en Also sprach Zarathustra (beide op DVD). Verdere opnames: die volledige simfonieë van Brahms, asook enkeles van Bruckner, Dvorák (nr. 9), Haydn en Schubert; ander orkeswerke van Beethoven, Bizet, Britten, Dvorák, Lehár, Mozart, Smetana en Strawinski; Brahms se Ein deutsches Requiem; Janácek se Slawoniese Mis; Mahler se Das Lied von der Erde; en die operas Ariadne auf Naxos, Lohengrin (Wenen 1963/4) en Die Meistersinger von Nürnberg.

Kempf, Freddy (1977-), Engelse pianis. Hy het as vierjarige begin klavier speel, en op agt het hy nasionaal bekend geraak toe hy ‘n klavierkonsert van Mozart met die Koninklike Filharmoniese Orkes uitgevoer het. In 1987 het hy die eerste Britse Mozart-kompetisie gewen, en vyf jaar later was hy die jongste wenner nóg van die tweejaarlikse BBC Jong Musikus kompetisie. Hy het in 1998 ‘n derde plek in die internasionale klavierkompetisie in Moskou gewen, en in 2001 is hy as die beste jong Britse klassieke kunstenaar vereer. Met sy onberispelike tegniek en verfynde spel tree hy wêreldwyd in konserte op, en as liefhebber van kamermusiek speel hy in sy eie trio. Sleutelopnames: Rachmaninof se Trio élégiaque en Tsjaikofski se klaviertrio (beide as lid van die Kempf Trio). Verdere opnames (as solis): Balakiref se Islamey; Beethoven se klaviersonate nr. 30; Chopin se études; Moessorgski se Skilderye op ‘n uitstalling; Rachmaninof se tweede klaviersonate en Etudes-tableaux; Ravel se Gaspard de la nuit; ‘n versameling solowerke van Schumann; en (as lid van die Kempff Trio) Beethoven se klaviertrio’s nrs. 3 en 7.

Kempff, Wilhelm (1895-1991), Duitse pianis en komponis. Vanaf 1916 het hy ‘n konsertloopbaan gevolg nadat hy die Mendelssohn-prys twee keer gewen het, en vanaf 1924 was hy vir vyf jaar direkteur van die Stuttgart Konserwatorium. Hy het ná die Tweede Wêreldoorlog gedebuteer in Londen (1951), by die Salzburg-fees (1958) en in New York (1964). Vanaf 1957 het hy jaarlikse meesterklasse in Positano, Italië aangebied. Hy het tot in sy tagtigs nog opgetree. As een van die twintigste eeu se grootste pianiste was hy wêreldbekend vir sy poëtiese, sensitiewe vertolkings van veral Beethoven, Schubert en Schumann se musiek. Só het hy in twee uitmuntende siklusse van Beethoven se volledige klavierkonserte onder Paul van Kempen en Ferdinand Leitner onderskeidelik gespeel. Met universiteitsopleiding in filosofie en musiekgeskiedenis is dit nie verbasend dat hy ‘n hoogs intellektuele en aristokratiese benadering in sy spel gevolg het nie. Daarby was hy ‘n begaafde verwerker van Barokmusiek vir die klavier, en het hy as begeleier vir die violiste Georg Kulenkampff en Wolfgang Schneiderhan opgetree. Met laasgenoemde het hy in 1953 die volledige vioolsonates van Beethoven in hoogstaande vertolkings opgeneem. Sleutelopnames: Beethoven se volledige klaviersonates (1950’s); Schumann se Kinderszenen, Kreisleriana en Waldszenen (vroeë 1970’s). Verdere opnames: die volledige klaviersonates van Beethoven (1960’s) en Schubert; solowerke van Brahms, Chopin, Fauré, Liszt en Schumann; Mozart se klavierkonserte nrs. 9 en 15; en sy eie verwerkings van musiek deur Bach, Gluck en Handel.

Kennedy, Nigel (1956-), Engelse violis. Ná studies aan die Juilliard Musiekskool in New York het hy in 1977 sy Londense debuut gemaak. Vier jaar later het hy as solis deur Hong Kong en Australië met die Hallé Orkes getoer. Hy het in 1985 deur die VSA getoer, waarna hy wêreldbekend én berug geraak het weens sy uitspattige voorkoms, hedonistiese lewenstyl en flambojante spel. Vanaf 1992 het hy nie in konserte van klassieke musiek opgetree nie, omdat hy as ultra-modernis 'n weersin in 'dooie komponiste' ontwikkel het. Dit blyk dat sy roem tot onverkwiklike hoogmoed gelei het, maar voorspelbaar het sy hoogmoed tot ‘n val gekom, want musiekliefhebbers verkies oorweldigend musiek van die ‘dooie komponiste’ instede van moderne pseudo-musiek. In die laat 1990's het hy homself dus gerepudieer en weer begin om in opnames van klassieke werke te speel. Sleutelopnames: Elgar se vioolkonsert en Vaughan Williams se The Lark Ascending (beide onder Rattle). Verdere opnames: vioolkonserte van Beethoven, Brahms, Bruch, Elgar (onder Handley), Mendelssohn, Sibelius, Tsjaikofski en Walton, asook laasgenoemde se altvioolkonsert; Schubert se Rondo in A vir viool en strykers; en Vivaldi se Vier Seisoene.

Kenny, Yvonne (1950-), Australiese sopraan. Sy het in 1975 haar debuut in Londen gemaak, in ‘n konsertweergawe van Donizetti se Rosamunde d‘Inghilterra. Daarna het sy gedebuteer by Covent Garden (1976), asook die feeste in Salzburg (1984) en Glyndebourne (1985). Sedert 1978 is sy verbonde aan die Victoria Staatsopera en in 1989 is die Orde van Australië aan haar toegeken. Met haar behendige sang is sy uitmuntend in die operas van Donizetti en Mozart, hoewel haar repertorium veel wyer strek. Onder haar beste rolle tel die Grafin in A Dinner Engagement, Naomi in Ruth, Lady Penelope in Gloriana, Lucy in The Beggar's Opera, Palmide in Il Crociato in Egitto, Sylva in Die Csárdásfürstin, Konstanze in Die Entführung aus dem Serail, Ilia in Idomeneo, Cinna in Lucio Silla, Aspasia in Mitridate, re di Ponto, Edwige in Robinson Crusoe en Alice Ford in Falstaff. Sy is ewe begaafd in konsertmusiek, veral in gewyde werke van die agtiende tot twintigste eeue. Opnames: Bach se Kantate nr. 205; Beethoven se negende simfonie (onder Roger Norrington); Dyson se The Canterbury Pilgrims; Elgar se The Kingdom; Gorécki se derde simfonie (onder Takao Yuasa); Handel se Deborah (in die titelrol, onder Robert King); Mendelssohn se Elijah; Mozart se Requiem; Vaughan Williams se Dona nobis pacem; die genoemde operette van Kálmán; ‘n versameling arias uit negentiende-eeuse operas (onder David Parry); die genoemde operas van L. Berkeley, Britten, Gay, Meyerbeer, Mozart en Offenbach, asook Falstaff (in Engels), Emelia di Liverpool en Ugo Conte di Parigi.

Kentner, Louis (1905-87), Hongaars-gebore pianis. Hy het in Boedapest studeer en in 1920 sy debuut in die Hongaarse hoofstad gemaak, waarna hy wêreldbekend geraak het. In 1935 het hy na Brittanje geëmigreer en elf jaar later het hy ‘n Britse burger geword. Hy het opgetree in die eerste uitvoerings van verskeie werke deur sy landgenoot Bartók: die Hongaarse première van die tweede klavierkonsert (1933), die wêreldpremière van die Konsert vir twee klaviere (1942, met Ilona Kabos), en die Europese première van die derde klavierkonsert (1946). Verder het hy in 1941 in Addinsell se Warsaw Concerto in die klankbaan van die rolprent Dangerous Moonlight gespeel, waarvan die opname ‘n topverkoper sou word. Hy het in 1949 die beroemde violis Yehudi Menuhin in die première van Walton se vioolsonate begelei. Sy bekendheid het egter meesal op sy uitmuntende vertolkings van Liszt berus, met historiese opnames van die groot komponis se Dante Sonata (deur Lambert verwerk) en Paganini Etudes tot sy krediet. Hy was ‘n voorsitter van die Liszt Vereniging, en het later in sy loopbaan gedebuteer by die Salzburg-fees (1954) en in New York (1956). Verdere opnames: Balakiref se klaviersonate (opus 5); en Lyapoenof se Transcendental Studies.

Kern, Olga (1975-), Russiese pianis. Sy het aan die Moskou Konserwatorium studeer en haar moeder se nooiensvan vir haar professionele loopbaan aangeneem. Vandat sy in 2001 die internasionale Van Cliburn-klavierkompetisie in Texas gewen het, tree sy wêreldwyd as solis op. Met haar hartstogtelike spel en magnetiese verhoogpersoonlikheid is sy veral bekend in die musiek van haar landgenoot Rachmaninof. Sy het in 2004 ‘n uitgebreide toer deur die VSA met die Warskou Filharmoniese Orkes onder Antoni Wit onderneem.

Kertesi, Ingrid (1957-), Hongaarse sopraan. Sy het aan die Franz Liszt Musiekakademie in Boedapest studeer en is in 1985 met ‘n beurs na Bayreuth vir verdere studies. In dieselfde jaar het sy by die Nasionale Opera in die Hongaarse hoofstad aangesluit, waar haar debuut as Oscar in Un ballo in maschera gemaak is. Sy het in 1987 by die Weense Staatsopera gedebuteer as Olympia in Les contes d’Hoffmann. Vanaf 1988 tot 1990 was sy ‘n lid van die Komiese Opera in Berlyn, en in 1991 het sy by die Bregenz-fees die rol van Frasquita in Carmen vertolk. Sy het die rol van Berta gesing in ‘n hoogaangeskrewe opname van Il barbiere di Siviglia onder Will Humburg. Met haar ligte, suiwer stem is sy verder bekend in liriese rolle soos Marzelline in Fidelio, Amina in La sonnambula, Norina in Don Pasquale, Adina in L’elisir d’amor, Gretel in Hänsel und Gretel, Blondchen in Die Entführung aus dem Serail, Despina in Cosi fan tutte, Zerlina in Don Giovanni, Serpina in La serva padrona, Adele in Die Fledermaus, Arsena in Der Zigeunerbaron, Sophie in Der Rosenkavalier, Nanetta in Falstaff, Gilda in Rigoletto en ännchen in Der Freischutz. Daarby is sy as konsertsangeres begaafd in die musiek van Bach, met verskynings in opnames van sy Kersfeesoratorium (onder Oberfrank) en van sy kantates (onder Antal) tot haar krediet.

Kertész, István (1929-73), Hongaars-gebore dirigent wat ‘n Duitse burger geword het. Hy het in Boedapest en Rome studeer, en het vanaf 1952 vir vyf jaar aan die Boedapest Akademie onderrig gegee. In dié tyd was hy ook ‘n dirigent in Györ (1953-5) en by die Boedapest Staatsopera (1955-7). Daarna het hy na Duitsland geëmigreer, waar hy musiekdirekteur was van die Augsburg Opera (1958-63) en die Keulen Opera (1964-73). By laasgenoemde het hy die Duitse première van Stiffelio gedirigeer. As gasdirigent het hy met van die voorste orkeste ter wêreld opgetree, met debute wat gemaak is in Brittanje (1960), in die VSA en by die Salzburg-fees (beide in 1961), en by Covent Garden (1965). Vanaf 1965 was hy vir drie jaar ook hoofdirigent van die Londense Simfonie-orkes. Met hulle het hy die volledige simfonieë en orkeswerke van Dvorák in hoogaangeskrewe vertolkings opgeneem. Sy briljante loopbaan is kortgeknip toe hy in sy vroeë veertigs tydens ‘n dirigeertoer van Israel verdrink het. Sleutelopnames: Dvorák se simfonieë nrs. 4-6. Verdere opnames: die volledige simfonieë van Schubert; Brahms se Haydn Variasies; Bruckner se vierde simfonie; Dvorák se Simfoniese Variasies en Requiem; Mozart se Vrymesselaarsmusiek; Kodály se Háry János en Psalmus Hungaricus; orkeswerke van Respighi; en die operas Bloubaard se Kasteel en Don Pasquale.

Kim, Young-Uck (1947-), Koreaans-gebore violis. Hy het in die VSA studeer en hom daar gevestig, waar hy ook in 1968 sy debuut met die Philadelphia Orkes onder Eugene Ormandy gemaak het. Dit is  gevolg deur ‘n Europese toer waartydens hy as solis met van die voorste orkeste in Berlyn, Wenen, Amsterdam en Londen gespeel het. Hy speel ook kamermusiek in ‘n trio met die pianis Emanuel Ax en en die tjellis Yo-Yo Ma.

Kindler, Hans (1892-1949), Nederlandse tjellis en dirigent. Vanaf 1911 het hy in Berlyn onderrig gegee, en terselfdertyd was hy eerste tjellis by die Deutsche Oper. In 1914 het hy na die VSA geëmigreer, waar hy eerste tjellis van die Philadelphia Orkes was (1914-21) en mettertyd 'n Amerikaanse burger geword het. Vanaf 1927 het hy ook gedirigeer, en drie jaar later het hy die Nasionale Simfonie-orkes in Washington, D.C. gestig. Hy sou tot 1948 hul dirigent wees.

King, James (1925-2005), Amerikaanse tenoor. Hy het in 1961 sy operadebuut in Florence as Cavaradossi in Tosca gemaak. In dieselfde jaar het hy in die VSA begin opera sing, met ‘n San Franciso-debuut as Don José in Carmen. Sy loopbaan het merendeels in Europa ontvou, waar hy dikwels in radio- en televisie-uitsendings opgetree het. Verdere debute het plaasgevind by die feeste in Salzburg (1962) en Bayreuth (1965), asook by die Metropolitan Opera (1966) en Covent Garden (1967). Met sy kragtige stem het hy uitgeblink in die operas van Wagner en Richard Strauss, in rolle soos Siegmund in Die Walküre, Bacchus in Ariadne auf Naxos, die Keiser in Die Frau ohne Schatten, en die titelrolle in Lohengrin en Parsifal. Verder was hy begaafd as Florestan in Fidelio, Paul in Die Tote Stadt, Albrecht in Mathis der Maler en Phoebus in Notre Dame. By die Met sou hy in 113 opvoerings oor ‘n tydperk van 30 jaar verskyn. By Salzburg het hy dikwels onder die beroemde dirigent Karl Böhm gesing, met wie hy ‘n hele aantal opnames gemaak het. Hy het in vier Duitse operarolprente opgetree. Vanaf 1984 tot 2002 was hy ‘n dosent in sang aan die Indiana Universiteit, waar sy laaste verhoogoptrede in 2000 as Siegmund gemaak is. Opnames: Beethoven se negende simfonie (onder Schmidt-Isserstedt); Berlioz se La damnation de Faust; Brahms se Rinaldo; Mahler se Das Lied von der Erde (onder beide Bernstein en Haitink); 'n versameling uittreksels uit Götterdämmerung (onder Carlos Paita); en die genoemde operas van Beethoven, Hindemith, Schmidt, Richard Strauss en Wagner.

King, Robert (1960-), Engelse dirigent en klawesimbelspeler. As twaalfjarige koorsanger by St John’s College, Cambridge het hy ‘n bewondering vir die musiek van Purcell ontwikkel, sodat hy mettertyd ‘n toonaangewende kenner van die grootste Britse Barok-komponis sou word. Terwyl hy aan die Cambridge Universiteit studeer het, het hy in 1979 die vokale en instrumentele ensemble The King’s Consort gestig. Hy het hulle op vele toere deur Europa, Suid-Amerika en die Verre Ooste gelei. Hulle is wêreldbekend vir die uitvoering van Barokmusiek op eietydse instrumente, met ‘n groot aantal uitstekende opnames tot hul krediet. Daaronder tel die volledige gewyde werke van Purcell en Vivaldi, en die volledige dienste, gesange en sekulêre liedere van Purcell. Dit sluit die eerste opname van Vivaldi se Nisi dominus, wat in 2003 deur die musiekgeleerde Michael Talbot ontdek is, in. Hulle is tans besig met ‘n projek om die volledige gewyde werke van Monteverdi op te neem. In 2001 het hulle ‘n rekonstruksie van die kroning van Koning George II in 1727 opgeneem, met musiek van Handel, Purcell en ander vroeë Britse komponiste.

King is ook musiekdirekteur van die Europese Barokorkes (sedert 1986) en die Nasionale Jeugmusiekteater (sedert 1987). Hy tree wyd deur Europa en in Japan as gasdirigent in konserte en operas op, veral in die Lae Lande. Hy is onder meer ‘n gereelde gasdirigent van die Nederlandse Kamerorkes. Voorts dirigeer hy gereeld by die BBC Proms-konserte. Sy boek oor Purcell word as die mees gesaghebbende biografie van die komponis beskou. Hy is helaas in 2007 tot byna 4 jaar tronkstraf gevonnis vir beweerde seksuele molestering van jong musikante, ‘n klag wat hy ontken het.

Sleutelopnames: Handel se oratorium Joshua en Ode for St Cecilia’s Day; Purcell se volledige sekulêre liedere. Verdere opnames (as dirigent): J.S. Bach se 6 Triosonates (van sy orrelsonates verwerk), hobokonserte en vioolkonserte, asook Kantates nrs. 54, 169 en 170, en Mis in B mineur; Boccherini se Stabat Mater; D’Astorga se Stabat Mater; Greene se motet Hearken unto Me, ye Holy Children; Handel se Watermusiek en Vuurwerkemusiek, sy vokale werke Kroningsgesange, Acis and Galatea, Alexander Balus, the Choice of Hercules, Deborah, Joseph and his Brethren, Judas Maccabeus, L’Allegro, il Penseroso ed il Moderato, Ode for the Birthday of Queen Anne, Te Deum in D, The Occasional Oratorio, en sy opera Ottone, re di Germania; M. Haydn se Missa in honorem Sanctae Ursulae en Requiem pro defuncto Archiepiscopo Sigismondo; Monteverdi se Vespro della Beata Vergine; Pergolesi se Stabat Mater, Salve regina en In coelestibus regnis; D. Scarlatti se Salve regina; Schütz se Kersfeesverhaal; Telemann se Watermusiek; talle konserte van Vivaldi; die Venesiaanse rekonstruksie Lo Spozalisio; koorwerke van Boccherini, D’Astorga, Gabrieli, Hasse en Scarlatti; ‘n versameling Barok-kamerwerke met die Musica da Camera; (en as solis:) kamerwerke van Albinoni, Corelli, Handel, Pachelbel en Vivaldi.

King, Thea (1925-2007), Engelse klarinettis. Sy het as jong kind klavierlesse van haar moeder ontvang. Later is sy met ‘n beurs na die Koninklike Musiekkollege vir studies in klavier en klarinet. Laasgenoemde was onder die bekende Frederick Thurston, met wie sy in 1953 getroud is. Helaas is hy na slegs enkele maande aan longkanker oorlede, waarna sy nie weer getrou het nie. Sy het wel haar leermeester se klarinette geërf, asook heelwat van sy musikale styl. Intussen het sy in die orkes van Sadler’s Wells gespeel (1950-2). Nadat sy met ‘n goue medalje gegradueer het, was sy eerste klarinettis van die London Mozart Players (1956-64) en die Engelse Kamerorkes (1964-1999). In kamermusiek was sy ‘n lid van die Portia Houtblasersensemble (1955-68) en die Melos Ensemble (sedert 1974). Sy het onderrig gegee aan die Koninklike Musiekkollege (1961-87) en die Guildhall Musiekskool (vanaf 1987). Haar bekendheid lê veral in moderne Britse musiek, soos Blake se klarinetkonsert (1984) wat vir haar geskryf is. Met haar stylvolle, warm spel het sy voorts talle afgeskeepde werke uit die agtiende en negentiende eeue herleef. Daaronder tel klarinetwerke van Krommer, Stamitz, Spohr, Weber, Romberg, Crusell, Fuchs en Heinze. Sy het dwarsdeur haar lang loopbaan voortgegaan om klavier te speel, onder meer in ‘n herdenkingskonsert vir haar eertydse man in 2001. In 1985 is die OBE aan haar toegeken en in 2001 is sy tot dame geskep, die eerste houtblaserspeler om aldus vereer te word. Sleutelopnames: Mozart se klarinetkonsert (onder Tate) en klarinetkwintet (met die Gabrieli Kwartet). Verdere opnames: Bartók se Contrasts (met Yehudi Menuhin); Brahms se klarinetkwintet (met die Gabrieli Kwartet), en sy klarinettrio en -sonates; Britten se Movement; Bruch se Dubbelkonsert (met Nobuko Imai); Crusell se Inleiding en Variasies op 'n Sweedse tema; Lutoslafski se Danspreludes; Mendelssohn se 2 Konsertstukke vir klarinet en bashoring; Somervell en Jacob se klarinetkwintette (met die Aeolian Kwartet); kwintette van Cooke, Frankel, Howells en Maconchy, en Holbrooke se Eilean shona (almal met die Britten Kwartet); en klarinetkonserte van Arnold, Blake, Cooke, Finzi, Jacob, Maconchy, Rawsthorne, Seiber en Stanford.

King's Singers, Britse mannestem-ensemble wat in 1968 gestig is. Hulle bestaan uit twee kontratenore, 'n tenoor, twee baritons en 'n bas, en spesialiseer in meerstemmige liedere en verwerkings. Hul repertorium strek vanaf die Renaissance tot die twintigste eeu, met ‘n aantal werke wat vir hulle geskryf is.

Kipnis, Alexander (1891-1978), Oekraïns-gebore bas. Nadat hy in Warskou en Berlyn studeer het, het hy in operettes in die Duitse hoofstad gesing. Daarna was hy verbonde aan operahuise in Hamburg (1915-7), Wiesbaden (1917-22) en Berlyn (1919-35). Vanaf 1923 tot 1932 het hy ook by die Chicago Opera gesing, en in 1931 het hy ‘n Amerikaanse burger geword. Hy het Duitsland in 1935 verlaat en vir die volgende drie jaar by die Weense Opera gesing. Verdere debute is gemaak by Covent Garden en die Bayreuth-fees (beide in 1927), die Glyndebourne-fees (1936) en die Metropolitan Opera (1940). In 1936 het hy in Buenos Aires in die eerste volledige opname van Parsifal onder Fritz Busch gesing. Hy was een van die voorste basse van sy tyd in Mozart-rolle soos Commendatore in Don Giovanni en Sarastro in Die Zauberflöte, wat hy in klassieke opnames onder Bruno Walter (by die Met) en Toscanini (tydens sy Salzburg-feesdebuut in 1937) onderskeidelik gesing het. By die Met was hy ewe bekend as Rocco in Fidelio, Arkel in Pélléas et Mélisande en Hunding in Die Walküre. Daarbenewens was hy 'n begaafde vertolker van Russiese liedere en dié van Wolf. Hy het tot in sy tagtigs aan die Juilliard Musiekskool onderrig gegee. Verdere opnames: die genoemde operas van Beethoven, Debussy en Wagner (almal by die Met).

Kipnis, Igor (1930-), Amerikaanse klawesimbelspeler en pianis, seun van die beroemde bas. Sy debuut as klawesimbelspeler het in 1959 in New York plaasgevind, en agt jaar later het hy ‘n Europese toer onderneem. Vanaf 1971 was hy vir ses jaar aan die Fairfield Universiteit in Connecticut verbonde, en in 1981 het hy sy debuut as pianis in Indianapolis gemaak. Verskeie komponiste het werke vir hom geskryf, en hy het die volledige klawesimbelkonserte van Bach opgeneem.

Kirchschlager, Angelika (1965-), Oostenrykse mezzosopraan. In haar geboortestad Salzburg het sy klavier aan die Mozarteum studeer, waarna sy aan die Musiekgimnasium gegradueer het. Sy is vervolgens na Wenen, waar sy vanaf 1984 aan die Musiekakademie onder die bekende bas-bariton Walter Berry studeer het. Sedertdien tree sy wêreldwyd in opera, konserte en voordragte met bekende dirigente en ander musici op. As lid van die Weense Staatsopera is sy veral bekend in die musiek van Mozart en Richard Strauss, en in die operette Die lustige Witwe. Een van haar gunstelingrolle is Octavian in Der Rosenkavalier, en sy is ook begaafd as Cherubino in Le nozze di Figaro. Haar opname van ‘n versameling klassieke en populêre wiegeliedjies, wat aan haar seun opgedra is, het in 2000 die Duitse Echo-toekenning as beste sangopname van die jaar gewen. Sy het in 2002 die titelrol in Maw se opera Sophie’s Choice tydens die première by Covent Garden geskep. Verdere opnames: Mahler se Lieder und Gesänge (met Helmut Deutsch as begeleier); Mendelssohn se A Midsummer Night’s Dream (onder Claudio Abbado); ‘n versameling liedere van Alma en Gustav Mahler en Erich Korngold (met Deutsch as begeleier); en die opera Le nozze di Figaro.

Kirkby, Emma (1949-), Engelse sopraan. Sy het klassieke tale aan die Universiteit van Oxford studeer en aanvanklik daarin onderrig gegee. Haar Londense sangdebuut het in 1974 plaasgevind, en vier jaar later het sy in die VSA gedebuteer. Sy het eers in klein ensembles wat in Renaissance- en Barokmusiek spesialiseer, gesing. Mettertyd het sy by die Taverner-koor aangesluit, waarna haar lang verbintenis met die Consort of Musicke sou volg. Sy het in bykans al hul konserte gesing, en tree ook dikwels op as solis met hul direkteur, die luitspeler Anthony Rooley. Saam het hulle in die vroeë 1980’s drie toere deur die Midde-Ooste onderneem. Met haar swierige, helder stem feitlik sonder vibrato en haar presiese uitspraak het sy wêreldbekendheid in vroeë musiek verwerf, sowel in opera en konsertwerke as in liedere. In 1983 is haar operadebuut in Brugge, België gemaak as Moeder Natuur in Gibbons en Locke se Cupid and Death. Ses jaar laterhet haar Amerikaanse operadebuut gevolg. Haar moed en beginselvastheid blyk uit die feit dat sy in 2001 ‘n beplande toer na Israel afgelas het uit protes teen die Israeliese onderdrukking van die Palestyne, waarvoor sy heftig vanuit Sionistiese kringe gekritiseer is. In dieselfde jaar het sy as solis in die eerste opname van Handel se Gloria onder Lawrence Cummings gesing.

Kirkby is in 2002 tot president van die Klassieke Vereniging verkies, en in plaas van ‘n intreerede het sy ‘n briljante sangvoordrag met Rooley as luitbegeleier gegee. Dit het bestaan uit Britse liedere van die sewentiende en agtiende eeue, met ‘n opname wat daarvan gemaak is. Onder die operarolle waarin sy uitblink, tel Dorinda in Orlando, La Musica in Orfeo, en beide Dido en Belinda in Dido and Aeneas. Sleutelopnames: J.S. Bach se Kantates nrs. 202 en 210, en enkele arias (onder Hogwood); ‘n versameling gewyde kantates van Buxtehude (met die Purcell Kwartet); ‘n versameling gewyde kantates van Handel (onder Medlam), en sy oratorium Joshua (onder King); ‘n versameling konsertarias van Mozart (onder Hogwood); ‘n versameling duetliedere van Purcell (met David Thomas, begelei deur Rooley); Vivaldi se motet In turbato mare irato en kantate Lungi dal vago volto (beide onder Lamon). Verdere opnames: kerkmusiek van F. Couperin en Pergolesi; orkesliedere van Arne, Beach, Handel en Lampe; liedere van Amodei, Benda, Dowland, Johnson, Lawes, Monteverdi, Purcell, Weelkes en Wilbye; J.C. Bach se Laudate pueri Dominum en Salve regina; J.S. Bach se Kantate nr. 208; Byrd se Consort Songs (met Fretwork); Gesualdo se Madrigale vir 5 stemme; Gibbons se Cupid and Death; Handel se Aci, Galatea e Polifemo, Alceste, Anthem for the Foundling Hospital, Carmelite Vespers, Ode for the birthday of Queen Anne, The Triumph of Time and Truth en Utrecht Te Deum; Haydn se The Creation (in Engels) en Mis nr. 2; d’India se Lamento d’Olympia; Lassus se La Lagrime di San Pietro; Locke se The Tempest; talle madrigale van Marenzio en Monteverdi, asook laasgenoemde se Vespro della Beata Vergine; Mozart se Exsultate, jubilate en Requiem; teatermusiek van Purcell; Schütz se Kersfeesoratorium; Vivaldi se Gloria; ‘n versameling Italiaanse orkeslied-duette uit die sewentiende eeu (met Judith Nelson); ‘n versameling Elizabethaanse madrigale (met David Thomas); versamelings opera-arias van Handel (onder Goodman) en Vivaldi; en die genoemde operas van Monteverdi en Purcell, asook Cleofide, Venus and Adonis en Orlando.

Kirkpatrick, Ralph (1911-84), Amerikaanse klawesimbelspeler en musiekgeleerde. Hy het ná studies aan Harvard en in Parys in 1930 sy debuut in Cambridge, Massachusetts gemaak. Later het hy tot 1976 onderrig gegee aan die Yale Universiteit, waar hy vanaf 1965 'n hoogleraar was. Sy biografie oor Domenico Scarlatti (1953) het ‘n katalogus bevat waarvolgens dié komponis se werke sedertdien gelys word (dit word met behulp van K-nommers aangedui). Ook het hy talle sonates van Scarlatti asook Bach se Goldberg Variasies geredigeer.

Kirschbaum, Ralph (1946-), Amerikaanse tjellis en dirigent. Hy het in 1959 sy solo-debuut in Dallas gemaak en in 1969 het die Cassadó-kompetisie in Florence gewen. In 1970 het hy die internasionale Tsjaikofski-kompetisie in Moskou gewen. Sedert 1971 is hy in Londen woonagtig en in 1975 is sy debuut in New York gemaak. Hy is bekend as solis en as lid van ‘n trio met die pianis Peter Frankl en die violis György Pauk. In 1980 het hy met hulle in die eerste uitvoering van Tippett se Driedubbele Konsert gespeel. Hy het in 1989 die Amerikaanse première van Maxwell Davies se tjellokonsert gegee. Daarbenewens is hy ‘n dosent in tjello aan die Koninklike Noordelike Musiekkollege in Manchester. Opnames: Bach se volledige onbegeleide tjellosuites; en Barber se tjellokonsert en -sonate.

Kirsten, Dorothy (1910-92), Amerikaanse sopraan. Nadat sy in 1940 haar operadebuut in Chicago gemaak het as Pousette in Manon, het verdere debute plaasgevind by die New York Stadsopera (1944), die Metropolitan Opera (1945) en in San Francisco (1947). Sy sou vir langer as 30 jaar ‘n gewilde liriese sopraan by die Met wees, waar sy in historiese opnames van Manon Lescaut (in die titelrol, 1949) en Faust (as Marguerite, 1950) teenoor die legendariese Jussi Björling gesing het. In 1955 het sy die rol van Cressida in die Amerikaanse première van Troilus and Cressida in San Francisco geskep. Vyf jaar later het sy die eerste Amerikaanse sopraan geword om by die Bolsjoi Teater in Moskou op te tree. Sy het ook in rolprente verskyn, waaronder The Great Caruso (1951) teenoor Mario Lanza.

Kissin, Jewgeni (1971-), Russiese pianis. As wonderkind het hy vanaf sesjarige leeftyd die klavier bestudeer, en in 1978 het hy Beethoven-sonates en ‘n Mozart-konsert gespeel. Hy het in 1984 ‘n legendariese openbare debuut met die Moskou Filharmoniese Orkes gemaak, waartydens beide Chopin se klavierkonserte opgeneem is. Vanaf 1985 het hy vir twee jaar deur Europa en Japan getoer, en was slegs 15 ten tyde van sy voordrag-debuut in Tokio. Tydens die Oujaarskonsert van die Berlynse Filharmoniese Orkes in 1988 het hy Tsjaikofski se eerste klavierkonsert onder Herbert von Karajan uitgevoer, met ‘n beeldopname wat van die historiese geleentheid gemaak is. Sy Londense debuut is in 1988 gemaak en twee jaar later sy Amerikaanse debuut in New York. Met sy aristokratiese benadering en musikale intelligensie is hy een van die voorste virtuose van sy tyd in sowel die Klassiek-Romantiese repertorium as moderne Russiese musiek. Hy word deur sommige kenners as die beste Russiese vertolker van Beethoven sedert Emil Gilels beskou. Onder die dirigeerstaf van die veteraan Colin Davis het hy in 2007 uitmuntende opnames van die musiekreus se volledige klavierkonserte in Londen gemaak. Verdere opnames: klavierkonserte van Beethoven (nrs. 2 en 5, onder Levine), Mozart (nrs. 12 en 20), Prokofiëf (nrs. 1 en 3) en Rachmaninof; solowerke van Brahms, Chopin, Franck, Haydn, Liszt, Prokofiëf, Rachmaninof, Schubert, Schumann en Skriabin; en ‘n versameling Schubert-werke vir klavierduet, met Levine as vennoot.

Kjellstrom, Swen (1875-1951), Sweedse violis. Ná studies in Stockholm en Parys het hy vanaf 1900 in die Colonne Orkes in Parys gespeel. In 1911 het hy die Kjellstrom Kwartet gestig en vanaf 1929 tot 1940 was hy direkteur van die Stockholm Konserwatorium. Hy het wyd as solis getoer en het ook dikwels met sy dogter, die pianis Ingrid Kjellstrom, opgetree.

Klee, Bernhard (1936-), Duitse pianis en dirigent. Hy was aanvanklik ‘n assistent vir Otto Ackermann en Wolfgang Sawallisch by die Keulen Opera, waar hy in 1960 as dirigent gedebuteer het met Die Zauberflöte. Daarna was hy verbonde aan operahuise in Salzburg (1962/3), Oberhausen (1963-5), Hannover (1965/6) en Lübeck (1966-73), in laasgenoemde geval as musiekdirekteur. Hy het verdere debute gemaak by die Edinburgh-fees (1969), Covent Garden (1972), die Salzburg-fees (1973) en in New York (1974). Vervolgens was hy hoofdirigent van die Hannover Radio Simfonie-orkes (1976-9 en weer vanaf 1991), musiekdirekteur van die Düsseldorf Simfonie-orkes (1977-87) en hoofgasdirigent van die BBC Filharmoniese Orkes (1985-9). Hy tree ook as klavierbegeleier vir die sopraan Edith Mathis in haar liedere-voordragte op. Opnames: Mozart se minder bekende opera Zaïde, sy musiek vir Thamos, Koning van Egipte en van sy misse; en Schumann se twee dodemisse, asook sy Szenen aus Goethes Faust.

Kleiber, Carlos (1930-2004), Duits-gebore dirigent. Hy het as vyfjarige met die res van sy gesin na Argentinië geëmigreer, en mettertyd is hy na ‘n Engelse kosskool in Chile. Eers in 1950 is hy deur sy vader (sien die volgende inskrywing) toegelaat om vir ‘n jaar lank musiek in Buenos Aires te studeer, waarna hy by die operahuis in La Plata gewerk het. Kort daarna (in 1952) het hy na Europa teruggekeer en aptekerswese in Switserland studeer. Sy liefde vir musiek het nie agterweë gebly nie, en hy het as repetiteur by die Gärtnerplatz Teater in München begin werk. Sy dirigeerdebuut is in 1954 by die Potsdam Opera gemaak, met Millöcker se operette Gasparone. Dit is gedoen onder die skuilnaam Karl Keller, om sy beroemde vader moontlike verleentheid te bespaar. Vir die volgende twee jaar het hy in Potsdam opgetree. Dit is gevolg deur dirigeerposte by die Weense Volksopera (1956-8) en die Deutsche Oper am Rhein in Düsseldorf (1958-64). By laasgenoemde het hy die gevierde Italiaanse dirigent Alberto Erede as mentor gehad. Hy het in dié stad ook sy presiese stoktegniek vervolmaak en vele operas van Verdi, Puccini, Richard Strauss en Offenbach gedirigeer. Vervolgens was hy dirigent van die Zürich Opera (1964-6) en die Württemberg Staatsopera in Stuttgart (1966-72), waarna hy nie weer ‘n voltydse pos beklee het nie. Hy was vanaf 1968 ‘n gasdirigent van die Beierse Staatsopera in München, waar hy voortgegaan het om roem met sy besondere vertolkings te verwerf.

Intussen het Kleiber in 1966 by die Edinburgh-fees gedebuteer met Wozzeck, wat een van sy gunstelingwerke was. In 1974 is sy debute by drie van die voorste operahuise ter wêreld gemaak: by beide La Scala en Covent Garden met Der Rosenkavalier, en by die Bayreuth-fees met Tristan und Isolde. By Bayreuth sou hy vir die volgende twee seisoene weer in legendariese opvoerings van Tristan und Isolde optree. Vanaf 1976 het hy aan ‘n aantal geslaagde opvoerings met die regisseur Franco Zeffirelli en die tenoor Plácido Domingo saamgewerk, onder andere van Otello by La Scala en Carmen by die Weense Staatsopera. Sy Amerikaanse debuut is in 1978 met die Chicago Simfonie-orkes gemaak, en tien jaar later het hy by die Metropolitan Opera met La Bohème gedebuteer. Oor die volgende twee seisoene sou hy 19 opvoerings by die Met dirigeer, waarna hy geweier het om na die VSA terug te keer. Intussen het hy in 1980 ‘n Oostenrykse burger geword. Sy enigste optrede met die Londense Simfonie-orkes, in 1981, is so swak deur kritici ontvang dat hy daarna nooit weer in Brittanje ‘n konsert gegee het nie. Hy het in 1989 en 1992 die Nuwejaarskonserte in Wenen gedirigeer. Vanaf 1994 was hy grotendeels uitgetree, met laaste optredes wat in 1999 met die Beierse Radio Simfonie-orkes in Spanje en Italië gemaak is. Volgens sy kollega Herbert von Karajan het hy mettertyd slegs opgetree wanneer sy koningsgrootte vrieskas leeggeraak het en hy deur honger daartoe gedryf is. In 1996 het hy ‘n konsert in Ingolstadt gegee in ruil vir ‘n na bestelling vervaardigde Audi.

Volgens sommige kenners het Kleiber oor genoeg talent beskik om die grootste dirigent van die tweede helfte van die twintigste eeu te word, maar hy het ‘n hoër premie op ‘n eenvoudige leefwyse geplaas as op roem. Nietemin was hy ‘n hoogs begaafde vertolker van die Duitse Romantici en enkele operas van Verdi en Puccini. Sy vertolkings word deur lewenskrag, presiese tempos en ongewone toonkleur gekenmerk. Hy was uitsoekerig ten opsigte van optredes en nog meer so met opnames. Hy het dikwels notas met aanwysings aan sy orkesspelers gegee, wat as ‘Kleibergrams’ bekend geraak het. Onder besture van operahuise was hy berug vir sy vele kansellasies van optredes, soms op die laaste nippertjie. Hierdie kenmerk van hom is toegeskryf aan sy perfeksionisme en sensitiwiteit ten opsigte van atmosfeer. Hy het joernaliste verafsku en nooit personderhoude gegee nie, as verdere aanduiding van sy voorkeur vir privaatheid. Op die persoonlike vlak was hy bekend vir sy belesenheid, humorsin en spitsvondigheid, met ‘n voorliefde om byname vir mense uit te dink. Sy rondreisende kinderjare het daartoe bygedra dat hy vlot in ses Europese tale was. Hy is aan prostaatkanker oorlede en in Konjsica, Slowenië begrawe, langs sy Sloweense vrou wat slegs 7 maande tevore dood is. ‘n Museum is in dieselfde dorp aan hom toegewy.

Sleutelopnames: Beethoven se simfonieë nrs. 5 en 7 (Weense Filharmonie, 1974); die opera Der Rosenkavalier (Wenen 1994). Verdere opnames: simfonieë van Beethoven (nrs. 4 en 6), Brahms (nrs. 2 en 4) en Schubert (nrs. 3 en 8); die operas La Bohème, Der Rosenkavalier (München1973 op kompakskyf en München1979 op DVD), Otello (La Scala 1976), La Traviata (München 1977), Tristan und Isolde (nie minder nie as 6 weergawes) en Der Freischütz; en die operette Die Fledermaus (München 1987, op DVD).

Kleiber, Erich (1890-1956), Oostenryks-gebore dirigent. Hy het in Praag studeer en daarna poste beklee by operahuise in Darmstadt (1912-8), Wupperthal (1919-21), Düsseldorf (1921) en Mannheim (1922/3). Vanaf 1923 tot 1934 was hy musiekdirekteur van die Berlynse Staatsopera, waar hy die premières van Berg se Wozzeck (1925) en Milhaud se Christophe Colombe (1930) sou dirigeer. Met hul orkes het hy in 1929 ‘n opwindende opname van Dvorák se negende simfonie gemaak. In 1934 het hy uit sy pos bedank vanweë die Nasionaal-Sosialistiese owerhede se konfrontasie met die komponis Hindemith, asook hul verbod op uitvoerings van Berg se opera Lulu. Toe sy kollega Wilhelm Furtwängler se paspoort vroeg in 1935 deur die owerhede gekonfiskeer is, het hy my sy Joodse vrou en hul jong seun Duitsland verlaat en na Suid-Amerika uitgewyk. Teen daardie tyd is hy as een van die voorste dirigente ter wêreld beskou, tesame met Furtwängler, Toscanini, Walter en Klemperer. In Suid-Amerika het hy by die Teatro Colón in Buenos Aires gedirigeer (1936-49) en in 1938 het hy ‘n Argentynse burger geword. Verdere debute is intussen gemaak in die VSA (1930), by die Salzburg-fees (1935) en by Covent Garden (1938). Tydens die Tweede Wêreldoorlog het hy dikwels in die VSA gedirigeer.

Ná die oorlog het Kleiber weer in Europa opgetree, met debute wat in 1951 in Wenen en Florence gemaak is. Tydens laasgenoemde optrede het hy die eerste volledige opvoering van Haydn se opera L'anima del filosofo gedirigeer. Steeds in Florence het hy in dieselfde jaar ‘n lewenskragtige opvoering van I vespri siciliani met Maria Callas in die vroulike hoofrol gedirigeer, met ‘n opname wat gemaak is. By Covent Garden het hy in 1952 die Britse première van Wozzeck gedirigeer. Hy is in 1955 in sy ou pos by die Berlynse Staatsopera heraangestel, maar weens politieke inmenging het hy dadelik daaruit bedank. By die Weense Staatsopera het hy puik opvoerings van Der Rosenkavalier (1954) en Le nozze di Figaro (1956) gedirigeer, met opnames wat gemaak is. Eersgenoemde was die eerste volledige opname van die werk, met beroemde sangers wat daarin verskyn. Verdere opnames: simfonieë van Beethoven (nrs. 2, 3, 5, 6 en 9), Borodin (nr. 2), Schubert (nrs. 5 en 9) en Tsjaikofski (nr. 4); en ‘n aantal orkeswerke van Beethoven, Corelli, Dvorák en Falla.

Klemperer, Otto (1885-73), Duits-gebore dirigent en komponis. Hy het klavier en viool aan die Frankfurt Konserwatorium en die Klindworth-Scharwenka en Stern Konserwatoriums in Berlyn studeer, asook komposisie onder Hans Pfitzner in die Duitse hoofstad. In 1905 is sy dirigeerdebuut met Offenbach se Orphée aux Enfers in Berlyn gemaak, waarop hy 50 opvoerings van die opera daar sou dirigeer. Sy loopbaan is ‘n hupstoot gegee deur die komponis Gustav Mahler, op wie se aanbeveling hy in 1907 dirigent van die Duitse Opera in Praag geword het. Drie jaar later het hy Mahler met inoefeninge vir die première van sy agste simfonie in München bygestaan. Daarna het hy dirigeerposte beklee by operahuise in Hamburg (1910-2), Bremen (1913), Strasbourg (1914-7), Keulen (1917-24) en Wiesbaden (1924-7). In Keulen het hy die premières van Korngold se Die Tote Stadt (1920) en Zemlinsky se Der Zwerg (1922) gedirigeer. Hy het in 1927 sy eerste uitvoering van Beethoven se Missa Solemnis gegee, interessant genoeg in Leningrad (tans Sint Petersburg). Vanaf 1927 was hy tot 1931 musiekdirekteur van die Kroll Opera in Berlyn, waar hy bekendheid sowel as omstredenheid verwerf het met sy uitvoerings van werke deur moderne komponiste soos Janácek, Strawinski, Schoenberg en Hindemith. Daarna was hy vanaf 1931 ‘n dirigent by die Berlynse Staatsopera, maar twee jaar later is hy as Jood deur die Nasionaal-Sosialiste onder druk geplaas om Duitsland te verlaat. In 1933 het sy Salzburg-feesdebuut met ‘n uitvoering van Bruckner se agste simfonie plaasgevind, waarna hy vir ses jaar die Los Angeles Filharmoniese Orkes sou dirigeer. Tydens sy verblyf in die VSA het hy komposisie onder Arnold Schoenberg studeer. Sy dirigeerloopbaan is in 1939 onderbreek deur ‘n breingewas, met ‘n operasie wat hom vir die res van sy lang lewe gedeeltelik verlam gelaat het. Hy het egter met ysere wilskrag ná die Tweede Wêreldoorlog na Europa teruggekeer en sy aandag op die Duitse Klassiek-Romantiese repertorium toegespits.

Met die aanvang van Klemperer se merkwaardige tweede loopbaan het hy vanaf 1947 die Philharmonia Orkes in Londen gedirigeer, die ensemble waarmee hy wêreldroem sou verwerf. In dieselfde jaar is sy operadebuut by die Salzburg-fees met Le nozze di Figaro gemaak. Vir ‘n aantal jare het hy ook die Boedapest Opera (1947-50) en die Montreal Simfonie-orkes (1950-3) gedirigeer. Hy het in 1951 tydens die Holland-fees in Amsterdam ‘n opvoering van Mahler se tweede simfonie met Kathleen Ferrier as solis gedirigeer, met ‘n historiese opname wat gemaak is. Vyf jaar later het hy met die Concertgebouw Orkes in die Nederlandse hoofstad ‘n opname van Beethoven se negende simfonie gemaak. Gedurende die 1950’s het hy ook dikwels die Keulense Radio Simfonie-orkes in besondere konserte en opnames gedirigeer. In 1959 het hy hoofdirigent van die Philharmonia geword en vyf jaar later is hy as hul lewenslange dirigent benoem. Hy het die orkes in legendariese konserte en opnames van Beethoven se volledige simfonieë gedirigeer. Daaronder tel ‘n siklus tydens die Weense Fees van 1960, met opnames wat gemaak is. As operadirigent het hy by Covent Garden heuglike opvoerings van Fidelio (1961), Die Zauberflöte (1962) en Lohengrin (1963) gedirigeer. In 1964 het hy ‘n besondere uitvoering van Beethoven se negende simfonie in Londen gedirigeer, met ‘n filmopname wat gemaak is. Hy het in 1969 met ‘n projek begin om Wagner se Ring-siklus op te neem, maar moes dit na slegs die eerste bedryf van Die Walküre weens siekte aflas. In 1970 het hy ‘n Israeliese burger geword en twee jaar later het hy uitgetree.

Klemperer was een van die twintigste eeu se grootste dirigente in die musiek van Beethoven, Brahms, Bruckner en Mahler. Die titaniese wilskrag waarmee hy sy chroniese liggaamlike en verstandelike lyding oorkom het, het vir intense musikale kommunikasie gesorg. Sy meesterlike struktuurbegrip en diepe geestelikheid het hom in staat gestel om monumentale, granietagtige vertolkings te lewer. Dit sluit die vokale werke van die Duitse Romantici in, soos sy opnames daarvan getuig. Met sy enorme postuur (hy was byna twee meter lank) het hy sonder ‘n podium gedirigeer. Weens sy gedeeltelike verlamming moes ‘n orkesspeler hom altyd help om in en uit die motor te klim, om te verhoed dat hy sy kop stamp. Staaltjies wat deur sy orkesspelers vertel is, getuig van sy droë humorsin. Só het sy dogter hom eendag gevra om net twee mooi woorde te deel wanneer haar nuwe kêrel, wat nie juis die groot dirigent se goedkeuring weggedra het nie, haar aan huis kom besoek. Met die hoopvolle besoeker se aankoms het Klemperer die deur oopgemaak en aan sy dogter se versoek voldoen met ‘Gute nacht!’ Een van sy gunsteling-tydverdrywe was om Bybel te lees terwyl hy pyp rook. Hy het self ses simfonieë, ‘n opera (Das Ziel) en nege strykkwartette gekomponeer. Daarby het hy ‘n pragtige strykerverwerking van Bach se aria Bist du bei mir gemaak.

Sleutelopnames (Londen tensy anders angedui): Beethoven se opera Fidelio (2 weergawes, 1961 en 1962); Brahms se eerste simfonie (1956/7), Ein deutsches Requiem en Alt Rapsodie; Wagner se Siegfried Idyll en ‘n ruim versameling orkesuittreksels uit sy operas (1960/1). Verdere opnames: die volledige simfonieë van Beethoven en Brahms, en talle van Bruckner (nrs. 4 tot 9), Dvorák (nr. 9), Franck, Mahler (nrs. 2, 4, 7 en 9), Mendelssohn (nrs. 3 en 4), Mozart (nrs. 25, 29, 31, 33, 34-36, 38-41), Schubert (nrs. 5, 8 en 9), Schumann (nrs. 1 tot 4) en Tsjaikofski (nr. 6); Bach se Sint Mattheüspassie; Beethoven se Koorfantasie en Missa Solemnis; Berlioz se Symphonie fantastique; Bruckner se Te Deum; Mahler se Das Lied von der Erde; Mendelssohn se A Midsummer Night’s Dream; Mozart se Eine kleine Nachtmusiek en Vrymesselaars Begrafnismusiek; Schoenberg se Verklärte Nacht; R. Strauss se Metamorphosen; Strawinski se ballet Petroesjka en Pulcinella Suite; en die operas Die Zauberflöte en Der fliegende Holländer (Londen 1968).

Klengel, Julius (1859-1933), Duitse tjellis en komponis. Vir langer as vier dekades (1881-1924) was hy eerste tjellis van die Leipzig Gewandhaus Orkes. In dié tyd was hy ook ‘n leermeester aan die Leipzig Konserwatorium, waar sy leerlinge later beroemde musici soos Guilhermina Suggia, Emmanuel Feuermann en Edmund Kurtz ingesluit het. Hy is beskou as die voorste leermeester van die tjello in Europa, en het self-ontwikkeling beklemtoon sodat ‘n eie musiekpersoonlikheid kon ontwikkel. Sy broer Paul Klengel (1854-1935) was ‘n dirigent en komponis. Ná studies aan die Leipzig Konserwatorium het hy dirigeerposte in Leipzig, Stuttgart en New York beklee.

Kletzki, Paul (1900-73), Pools-gebore dirigent en komponis. Hy het as kind komposisie en viool aan die Warskou Konserwatorium studeer. Op 15 het hy die jongste violis in die Lódz Filharmoniese Orkes geword, en in 1917/8 het hy as Poolse soldaat in die Eerste Wêreldoorlog diens gedoen. Ná die oorlog is hy terug na Warskou, waar hy filosofie aan die universiteit studeer het. Hy het in 1921 ‘n komposisie-prys gewen, waarop hy na die Berlynse Staatskonserwatorium is vir verdere studies. Daar het die beroemde dirigent Wilhelm Furtwängler hom onder sy vlerk geneem, en danksy sy mentor het hy die jongste persoon nóg geword om die Berlynse Filharmoniese Orkers te dirigeer. Met die Nasionaal-Sosialistiese bewindsoorname in 1933 is hy as Jood na Italië, waar hy in die jaar daarop aan die Milaanse Konserwatorium onderrig in komposisie begin gee het. Teen 1936 het dié land se Fasjisme hom genoop om weer uit te wyk, hierdie keer na die Sowjet-Unie. Daar was hy ‘n gasdirigent in Leningrad (tans Sint Petersburg) en Baku, voordat hy hoofdirigent van die Kharkof Filharmoniese Orkes in die Oekraïne geword het. Weens Stalin se skrikbewind het hy in 1938 vir ‘n derde keer gevlug en hom in Switserland gevestig. Sy vrou was ‘n Switserse burger, en hy was tydens die Tweede Wêreldoorlog ‘n gasdirigent van die Orchestre de la Suisse Romande en hoofdirigent van die Luzern-fees (1943/4).

In die veiligheid van neutrale Switserland het Kletzki opnuut begin komponeer, met werke soos die kragtige derde simfonie en Fluit-concertino wat verskyn het. In Nasionaal-Sosialistiese Duitsland daarenteen is sy partiture vernietig en die drukkersplate daarvan gesmelt. Teen die einde van die oorlog het hy verneem dat die res van sy gesin in die Jodeslagting in Pole gesterf het, waarop hy opgehou komponeer het. Hy het in 1947 Switserse burgerskap verkry. Vervolgens het hy wêreldwyd as gasdirigent opgetree, dikwels met die Israelse Filharmoniese Orkes. Hy het in 1962 by die Salzburg-fees gedebuteer, en was musiekdirekteur van die Dallas Simfonie-orkes (1958-62), die Bern Simfonie-Orkes (1964-66) en die Orchestre de la Suisse Romande (1968-70). Met die Tsjeggiese Filharmoniese Orkes het hy in 1967 die volledige simfonieë van Beethoven opgeneem. In 1965 is ‘n kabinet met van sy vooroorlogse komposisies in Milaan ontdek, maar op sy versoek is dit eers na sy dood deur sy tweede vrou oopgemaak. Hy het gesterf tydens ‘n inoefening van Beethoven se derde simfonie met die Liverpool Filharmoniese Orkes. Verdere opnames: Borodin se tweede simfonie; Brahms se vierde simfonie; Hindemith se Mathis der Maler simfonie; Mahler se Das Lied von der Erde; Rimski-Korsakof se Scheherazade; Sibelius se eerste en derde simfonieë; Tsjaikofski se vyfde simfonie, Manfred Simfonie en Capriccio italien; en ouvertures van Berlioz en Mendelssohn.

Kliegel, Maria (1952-), Duitse tjellis. Sy het aan die Indiana Universiteit in die VSA onder Janos Stárker studeer, waarna sy verskeie pryse gewen het. In 1981 het sy die Rostropowitsj-kompetisie gewen, wat haar internasionale loopbaan afgeskop het. Sy het konserte gegee in Basel, Washington DC en Parys, telkens onder die dirigeerstaf van die legendariese tjellis Mstislaf Rostropowitsj, wat haar as die beste tjellis sedert Jacqueline du Pré beskou het. Haar opname van Schnittke se eerste tjellokonsert in 1990 is deur die komponis as die standaard-opname van dié werk erken. Sy tree wêreldwyd as solis en in kamermusiek op, en het in die 1990’s die topverkoper onder die wêreld se tjelliste geword. Onder die werke wat vir haar geskryf is, tel haar landgenoot Kaiser-Lindemann se Hommage à Nelson M, sodat sy deur die Suid-Afrikaanse staatsman genooi is om ‘n privaat uitvoering daarvan vir hom te gee. Sy bespeel ‘n Stradivarius-tjello wat in 1693 gemaak is en wat vir langer as 30 jaar in die besit van die befaamde Maurice Gendron was. Sedert 1986 gee sy meesterklasse in tjello aan die Keulense Musiekakademie. Sy is in 1998 as ‘n lid van die Duitse Musiekraad aangestel, en in die jaar daarop is die Orde van Voortreflikheid van die deelstaat Noordryn-Wesfale aan haar toegeken. Sleutelopnames: Schumann se tjellokonert (onder Constantine); Tavener se The Protecting Veil (onder Yuasa). Verdere opnames: Bach se volledige onbegeleide tjellosuites; tjellokonserte van Dvorák, Elgar, Haydn en Sjostakowitsj; Beethoven se Driedubbele Konsert (met Dong-Suk Kang en Jenö Jandó), en al sy werke vir tjello en klavier (met Nina Tichman); Brahms se Dubbelkonsert (met Ilya Kaler); Dohnányi se Konzertstück en Ruralia Hungarica (met Jandó); Gubaidulina se Sewe Woorde; die genoemde werk van Kaiser-Lindemann; Schubert se Arpeggione sonate; Schumann se Fantasiestukke; en tjellosonates van Brahms, Chopin, Dohnányi, Kodály en Mendelssohn.

Klien, Walter (1928-91), Oostenrykse pianis. Hy het onder die komponis Paul Hindemith studeer en internasionale kompetisies gewen in Bolzano (1952), en Parys en Wenen (beide in 1953). Daarna het hy internasionaal getoer, met ‘n Salzburg-feesdebuut wat in 1963 gemaak is. Vanaf dié jaar het hy ook as vennoot van die violis Wolfgang Schneiderhan in sonate-uitvoerings opgetree. Sy spel is gekenmerk deur sensitiwiteit en ‘n meesterlike beheer van toonkleur. Hy het die volledige solowerke van Brahms, Mozart en Schubert opgeneem. Sleutelopnames: Brahms se solowerke opus 116-119, klaviersonate nr. 3, Handel Variasies en Schumann Variasies, 21 Hongaarse Danse (met Alfred Brendel) en 16 Walse, opus 39 (met sy vrou Beatriz); Mozart se klaviersonates nrs. 7-10. Verdere opnames: klaviersonates van Beethoven; Honegger se Klavier concertino; klavierkonserte van Mozart en sy sonates vir klavierduet (met Brendel); en ‘n versameling Franse werke vir klavierduet van Chabrier, Fauré, Milhaud en Ravel (met Beatriz).

Klose, Margarete (1902-68), Duitse mezzosopraan. Sy het aan die Klindworth-Scharwenka Konserwatorium in haar geboortestad Berlyn studeer, en later met een van haar leermeesters getrou. In 1927 is haar debuut in Ulm gemaak, as Manja in Kálmán se operette Gräfin Maritza. Vervolgens was sy verbonde aan operahuise in Kassel (1928-9) en Mannheim (1929-31), die Berlynse Staatsopera (1931-49 en 1955-61), die Berlynse Stadsopera (1949-59) en in Oos-Berlyn (1958-61). Sy het vanaf 1936 tot 1942 gereeld by die Bayreuth-fees gesing in rolle soos Ortrud in Lohengrin, Fricka en Waltraute in die Ring-siklus, en Brangäne in Tristan und Isolde. Daarby het sy opgetree by Covent Garden (1935 en 1937), en in Buenos Aires (1950) en San Francisco (1953). Met haar wye stemreeks en intense, gevoelvolle sang was sy veral bekend in die operas van Wagner en Verdi. Onder haar verdere rolle het getel Ulrica in Un ballo in maschera, Klytemnestra in Elektra, Orfeo in Orfeo ed Euridice, die vroulike hoofrol in Samson et Dalila en die titelrol in Carmen. Sy het uitgeblink as Erda in Siegfried en Waltraute in Götterdämmerung (Rome 1953), en as Fricka in Die Walküre (1954), in opnames onder Wilhelm Furtwängler. Verdere opnames: uittreksels uit Lohengrin (Bayreuth 1936) en Tristan und Isolde (Wenen 1943 en Berlyn 1947), almal onder Furtwängler.

Kmentt, Waldemar (1929-), Oostenrykse tenoor. Hy het as student deur Nederland en België met operageselskappe getoer. In 1950 is sy Weense debuut gemaak as solis in ‘n uitvoering van Beethoven se negende simfonie. Hy het in die jaar daarop sy operadebuut by die Weense Volksopera gemaak, as die Prins in Die liefde vir drie lemoene. In dieselfde jaar (1951) het hy onder Meinhard von Zallinger in die eerste opname van ‘n Haydn-opera gesing, as Aret in Philemon und Baucis. Vanaf 1952 was hy ‘n lid van die Weense Staatsopera, waar hy Jaquino in Fidelio tydens die opening van die herboude operahuis in 1955 sou sing. Verdere debute het plaasgevind by die feeste in Salzburg (1955) en Bayreuth (1968). Onder die verdere rolle waarin hy uitgeblink het, tel Ferrando in Così fan tutte, Spoletta in Tosca,  Narraboth in Salome en Froh in Das Rheingold. Verdere opnames: Beethoven se negende simfonie (onder beide Karajan en Klemperer); Mahler se Das Lied von der Erde (onder Kubelik); en die genoemde operas van Mozart, Puccini, Richard Strauss en Wagner.

Knapp, Peter (1947-), Engelse bariton. Sy debuut is in 1973 met die Glyndebourne Toeropera gemaak, as die Graaf in Le nozze di Figaro. Daarna het hy ‘n lid van die Kent Opera geword. In 1975 het hy in Londen die titelrol in Szymanowski se Koning Roger tydens ‘n herlewing van die opera gesing. Hy het twee jaar later by die Engelse Nasionale Opera gedebuteer, en in 1978 het hy die Singer’s Company gestig. Die rol van Maxim in Joseph se Rebecca is in 1983 by die Leeds Opera deur hom geskep. Onder Philip Ledger het hy as solis in ‘n uitstekende opname van Monteverdi se Vespro della Beata Vergine gesing.

Knappertsbusch, Hans (1888-1965), Duitse dirigent. Hy het in Bonn en Keulen studeer, en in 1910 is sy debuut in Mühlheim gemaak. Daarna was hy tot 1912 ‘n assistent vir die veteraan Hans Richter by die Bayreuth-fees. Van dié groot musikus sou hy die konserwatiewe Duitse tradisie van opera-vertolking ontvang en dit vir die res van sy lang loopbaan handhaaf. Hy het voorts opera gedirigeer in Bochum, Elberfeld (1913-8), Leipzig (1918/9) en Dessau (1919-22). Reeds op 25 het hy Wagner se Parsifal die eerste keer gedirigeer, en teen 1942 het hy dié grootse werk al meer as 90 keer gedirigeer. Vanaf 1922 was hy musiekdirekteur van die Beierse Staatsopera in München, maar hy het in 1936 uit die pos bedank vanweë sy teenkanting jeens die Nasionaal-Sosialisme. Hy is daarop verbied om verdere konserte of operas in Duitsland te dirigeer. Intussen het sy konsertdebuut in 1929 by die Salzburg-fees plaasgevind, wat die begin was van sy lang verhouding van 35 jaar met die Weense Filharmoniese Orkes. Hy sou hulle in meer as 200 konserte dirigeer, asook in talle opvoerings by die Weense Staatsopera. In 1937 is sy operadebuut by Salzburg gemaak met Der Rosenkavalier en Elektra. Sy enigste optrede in Londen was in dieselfde jaar by Covent Garden, met ‘n opvoering van Salome. Vanaf 1937 tot 1944 was hy ‘n dirigent van die Weense Staatsopera, waar Bruno Walter tot die aansluiting van Oostenryk by Nasionaal-Sosialistiese Duitsland (in 1938) die artistieke direkteur was.

Ná die Tweede Wêreldoorlog is Knappertsbusch soos ‘n aantal van sy Duitse kollegas vir twee jaar deur die Geallieerdes verbied om te dirigeer, waarna hy weer aan die Beierse Staatsopera verbonde was. Daar sou hy in 1950 ‘n uitstekende opname van Tristan und Isolde dirigeer. Sy internasionale aansien is herstel toe hy in 1951 deur die kleinseuns van Richard Wagner gekies is om die eerste na-oorlogse opvoerings van Götterdämmerung en Parsifal by die herleefde Bayreuth-fees te dirigeer. Daarna het hy jaarliks (met uitsondering van 1953) tot 1964 by die groot Wagner-fees opgetree, telkens met opvoerings van Parsifal wat hy vanaf 1951 slegs by Bayreuth sou dirigeer. Hoogaangeskrewe opnames is daar gemaak van sy Götterdämmerung (1951), Parsifal (1951, 1954, 1962 en 1964) en die Ring-siklus (1956, 1957 en 1958). Verder het hy met die opening van die herboude Weense Staatsopera in 1955 vir die laaste keer by sy oorlogstydse operahuis gedirigeer, waartydens ‘n hoogstaande opname van Der Rosenkavalier gemaak is. Hy kon glad nie met Herbert von Karajan oor die weg kom nie, sodat hy vandat sy jonger kollega in 1957 direkteur van beide die Weense Staatsopera en die Salzburg-fees geword het nie weer by een van die twee verskyn het nie. Daarna het hy die meesal die Weense Filharmonie gedirigeer in heuglike uitvoerings van die Duitse Romantiese simfoniese repertorium. Dit sluit die Weense Fees in 1962 en 1963 in, met besondere DVD-opnames wat van beide geleenthede getuig.

Knappertsbusch was bekend vir sy geringskatting van inoefeninge ten gunste van die orkeslede se ervaring en die inspirasie van die oomblik. Dit het hom uiteraard gewild onder sy orkesspelers gemaak, om nie te praat van sy soms sarkastiese humorsin nie. As musiekdirekteur in die klassieke Duitse sin van die word het hy nie tyd gehad vir oppervlakkigheid of windmakery op die podium nie. Sy majestieuse, plegtige vertolkings van Bruckner en Wagner word gereken onder die heel bestes nog, gekenmerk deur stadige tempos en ‘n diep metafisiese inslag. Dus het hy op die wesenlike van die musiek gekonsentreer, sodat die innerlike spanning daarvan na vore gebring is, sonder enige sentimentaliteit of vertoon. Sleutelopnames: Götterdämmerung (1951) en Parsifal (1962). Verdere opnames: ‘n aantal simfonieë van Beethoven, Bruckner, Schubert en Schumann; Wagner se Siegfried Idyll; en die opera Die Meistersinger von Nürnberg (Wenen).

Knight, Gillian (1939-), Engelse mezzosopraan. Sy sing vanaf 1959 in opera, met debute wat gemaak is by Sadler’s Wells (1968), Covent Garden (1970), Tanglewood (1979) en die Wexford-fees (1990). By Covent Garden het sy in 1972 die rol van Rose Parrowe tydens die première van Maxwell Davies se opera Taverner geskep. Haar bekendheid lê merendeels in Gilbert en Sullivan se operettes, in rolle soos Buttercup in HMS Pinafore, Ruth in The Pirates of Penzance en Dame Carruthers in The Yeomen of the Guard. Opnames: Berlioz se La damnation de Faust; Mozart se Mis nr. 16; die genoemde operettes, asook The Gondoliers, Iolanthe, Patience en Ruddigore; en die operas La Rondine (as Bianca) en Moses und Aron.

Knussen, Oliver (1952-), Engelse komponis en dirigent. Hy het as sesjarige begin komponeer en op sestien die Londense Simfonie-orkes in ‘n uitvoering van sy eie eerste simfonie gedirigeer. Die gevierde dirigent Leopold Stokowski was in dié tyd ‘n vriend van sy gesin. In 1977 het hy ‘n beurs ontvang om by Tanglewood te gaan studeer, en vanaf dieselfde jaar tot 1982 het hy onderrig in komposisie aan die Koninklike Musiekkollege gegee. Hy is sedert 1983 mede-artistieke direkteur van die Aldeburgh-fees, en in 1994 is die CBE aan hom toegeken. Sy bekendheid lê merendeels in moderne musiek. As bewonderaar van Toru Takemitsu is sy opname van die Japannese komponis se Quotation of Dream (wat hy self uit ‘n aantal werke saamgestel het) met die London Sinfonietta in 1999 met ‘n Gramophone toekenning bekroon. Verdere opnames: Britten se ballet The Prince of the Pagodas; Birwistle se Melencolia I, Meridianen Ritual Fragment; orkeswerke van Carter, Copland, Holloway en Saxton; Moessorgski se Nag op ‘n Kaal Berg en Skilderye op ‘n Uitstalling (beide soos deur Stokowski verwerk); en van sy eie komposisies.

Kocsis, Zoltán (1952-), Hongaarse pianis, dirigent en komponis. Hy het as vyfjarige met musiekstudies begin en is kort voor lank as 'n wonderkind beskou. Vanaf 1963 het hy klavier en komposisie aan die Béla Bartók Konserwatorium in sy geboortestad Boedapest studeer. Nadat hy in 1970 die Hongaarse Radio se Beethoven-kompetisie gewen het, het hy deur die VSA getoer. In 1972 het hy in Londen en by die Salzburg-fees gedebuteer, en in die jaar daarop het hy die Liszt-prys gewen. As dirigent verskyn hy dikwels met die Boedapest Feesorkes en die Hongaarse Nasionale Filharmoniese Orkes. Hy het voorts die Boedapest Houtblasersensemble gedirigeer in uitstekende opnames van Mozart se Serenades nrs. 10 en 12, waarvoor hy self kadenzas gekomponeer het. As pianis het hy die volledige klavierwerke van sy landgenoot Bartók in briljante vertolkings opgeneem. Hy was daarby 'n stigter van die Nuwe Musiek-ateljee in die Hongaarse hoofstad. Hy tree dikwels met die Ensemble Modern in uitvoerings van sy eie komposisies op. As beide pianis en dirigent gee hy uitvoerings van sogenaamde rand-werke wat meesal afgeskeep word. Hy het in 1998 in Bellinzona, Switserland 'n puik voordrag gegee van Mozart se Fantasia K.475, Beethoven se klaviersonate nr. 32 en Schubert se klaviersonate D.960, met 'n DVD wat gemaak is. Sleutelopnames: Debussy se 2 Arabesques, Berceuse héroïque, Images I en II, en Rêverie. Verdere opnames: (as pianis) solowerke van Grieg en Liszt; (en as dirigent) Bartók se ballet Die Houtprins.

Kodály Kwartet, Hongaarse strykkwartet wat in 1970 gestig is. Deur hul optredes in Europa, Rusland en Japan sowel as hul talle opnames het hulle wêreldbekend geraak, sodat hulle tans as een van die beste kamer-ensembles ter wêreld beskou word. Hul opnames van Haydn se volledige strykkwartette was die eerste digitale weergawe van dié enorme siklus. Sleutelopnames: Haydn se strykkwartette nrs. 15-24, 44-49, 66-74; Schubert se strykkwartette nrs. 1, 3, 4, 7, 8, 9 en 15. Verdere opnames: die volledige strykkwartette van Beethoven, d'Indy, Hofstetter en Schubert, asook die enkeles van Debussy en Ravel.

Kogan, Leonid (1924-82), Oekraïns-gebore violis. Hy het in 1941 sy debuut in Moskou gemaak, en tien jaar later het hy die internasionale kompetisie in Brussels gewen. Daarna het hy wyd getoer, met debute in Londen (1955), die VSA (1958) en by die Salzburg-fees (1966). Vanaf 1952 was hy aan die Moskou Konserwatorium verbonde - eers as dosent, vanaf 1963 as hoogleraar en vanaf 1969 as hoof van die viooldepartement. Hy was die eerste Sowjet-violis om Berg se vioolkonsert te speel en op te neem. Sy spel was aristokraties en sekuur, en hy was ongelukkig om deur sy ouer kollega David Oistrach oorskadu te word. Hy is veral bewonder vir sy uitvoerings van Beethoven, Brahms en Tsjaikofski se vioolkonserte. Naas sy optredes as solis het hy in ‘n trio met die pianis Emil Gilels en die tjellis Mstislaf Rostropowitsj gespeel, asook in ‘n trio met Rostropowitsj en die altviolis Rudolf Barsjai. Hy was getroud met Gilels se suster Elisaveta, met wie hy Leclair se Sonate vir twee viole opgeneem het. Sleutelopname: Khatsjatoerian se vioolkonsert (onder Monteux, 1958). Verdere opnames: vioolkonserte van Barber, Beethoven (onder De Froment, Silvestri en Vandernoot), Mozart (nr. 5), Paganini en Tsjaikofski (onder Vandernoot en Silvestri); ‘n verwerking van Sjostakowitsj se 4 Preludes, opus 34 vir viool en klavier (met die komponis as pianis); en Tsjaikofski se Méditation en Sérénade mélancolique.

Kolisch, Rudolf (1896-1978), Oostenryks-gebore violis. Weens ‘n besering tydens sy kinderjare het hy die strykstok in sy linkerhand gehou. Nadat hy onder die komponis Schoenberg studeer het, het hy in 1922 die Kolisch Kwartet gestig en hulle tot 1939 gelei. Hulle het wyd getoer en in 1935 in die VSA gaan woon. Intussen het hy in 1924 met Schoenberg se suster Gertrude getrou. Sy kwartet het wêreldbekend geraak vir hul vertolkings van moderne musiek en hul gebruik om die standaardwerke sonder partiture te speel. Hulle het die eerste uitvoerings gegee van Schoenberg se derde en vierde strykkwartette, Berg se Liriese suite, Webern se strykertrio en strykkwartet, en Bartók se vyfde en sesde strykkwartette. Daarby het hulle in 1936/7 opnames van Schoenberg se vier strykkwartette gemaak wat steeds deur kenners as ongeëwenaard beskou word. Die kwartet is in 1941 ontbind en in die jaar daarop het Kolisch leier van die Pro Arte Kwartet geword. Vanaf 1944 tot 1967 het hy aan die Universiteit van Wisconsin onderrig gegee.

Kollo, René (1937-), Duitse tenoor. Hy het in 1965 sy debuut in Brunswick in ‘n opvoering van Strawinski se opera Oedipus Rex gemaak. Vanaf 1969 was hy vir twee jaar aan die Düsseldorf Opera verbonde. Daarna het debute gevolg by die feeste in Bayreuth (1969) en Salzburg (1972), asook by Covent Garden en die Metropolitan Opera (beide in 1976). Hy was wêreldbekend as heldentenor in die operas van Richard Strauss en Wagner. Daaronder tel rolle soos Bacchus in Ariadne auf Naxos, Erik in Der fliegende Holländer, Siegfried in Der Ring des Nibelungen, die manlike hoofrol in Tristan und Isolde, en die titelrolle in Parsifal, Rienzi en Tannhäuser. Ook is hy ‘n begaafde konsert- en operettesanger in die Duitse repertorium. Opnames: Brahms se Rinaldo; Mahler se agste simfonie (onder Solti) en Das Lied von der Erde; die operettes Die Csárdásfürstin, Der Zarewitsch en Die Fledermaus; en die genoemde operas van Strauss en Wagner, asook Die tote Stadt en Die Dreigroschenoper.

Kondrasjin, Kirill (1914-81), Russiese dirigent. Hy was ‘n dirigent by die Maly Opera in Leningrad (tans Sint Petersburg, 1936-43) en die Bolsjoi Opera in Moskou (1943-56). In 1958 het sy Britse en Amerikaanse debute plaasgevind, en vanaf 1960 tot 1975 was hy hoofdirigent van die Moskou Filharmoniese Orkes. Hy het met hulle die eerste uitvoerings van Sjostakowitsj se simfonieë nrs. 4 (1961) en 13 (1962), kantate Die Teregstelling van Stepa Razin (1964) en vioolkonsert nr. 2 (1967) gedirigeer. Daarby het hy in die 1960’s en 1970’s die eerste dirigent geword om dié groot moderne komponis se volledige simfonieë op te neem, insgelyks met sy Moskou-orkes. In 1978 het hy na die Weste uitgewyk, waar hy reeds drie jaar tevore assistent-hoofdirigent van die Concertgebouw Orkes in Amsterdam geword het. Hy sou dié pos tot sy dood enkele jare later beklee. Met die Weense Filharmoniese Orkes het hy een van die beste opnames nóg van Dvorák se negende simfonie gemaak. Sleutelopnames: Kabalefski se Komediante Suite, Khatsjatoerian se Masquerade Suite, Rimski-Korsakof se Capriccio espagnol en Tsjaikofski se Capriccio italien (almal 1958). Verdere opnames: simfonieë van Beethoven, Borodin en Miaskofski; Casella se Paganiniana; Rachmaninof se Simfoniese Danse enkantate Die Klokke; Rimski-Korsakof se Scheherazade; Strawinski se ballet Petroesjka.

Konetzni, Anny (1902-68), Oostenrykse sopraan, suster van Hilde. Nadat sy in die koor van die Weense Volksopera gesing het, het sy in 1927 haar verhoogdebuut in Chemnitz as 'n alt gemaak. Twee jaar later het sy in Parys in 'n opvoering van die Ring-operas gesing, en in 1931 het sy by die Berlynse Staatsopera aangesluit. Vanaf 1933 was sy 'n lid van die Weense Staatsopera, met verdere debute wat gemaak is by die Metropolitan Opera en die Salzburg-fees (beide in 1934), en by Covent Garden (1935). Tydens laasgenoemde het sy die rol van Brünnhilde in die Ring gesing, waarin sy met haar ferm, warm stem meesterlik was. Dieselfde geld vir die vroulike hoofrol in Tristan und Isolde. Sy het in Wenen in historiese opnames van uittreksels uit dié operas gesing.

Konetzni, Hilde (1905-80), Oostenrykse sopraan. Sy het in 1929 in Chemnitz as Sieglinde in Die Walküre gedebuteer, met haar suster Anny in die rol van Brünnhilde. Vanaf dieselfde jaar was sy verbonde aan die Duitse Teater in Praag, en vanaf 1936 was sy ‘n lid van die Weense Staatsopera. Sy het verder gedebuteer by die Salzburg-fees in 1936 en by Covent Garden in 1938. Later het sy gesing in Wilhelm Furtwängler se Italiaanse opnames van die Ring-operas (La Scala 1950 en Rome 1953). Dit was as Sieglinde in Die Walküre en Gutrune in Götterdämmerung.

Koninklike Concertgebouw Orkes, Amsterdamse simfonie-orkes wat vernoem is na die konsertsaal waarin dit optree, wat in 1888 gebou is. Hul eerste dirigent was Willem Kes (1888-95). Hy is opgevolg deur Willem Mengelberg, wat vir nie minder nie as vyftig jaar (1895-1945) hul hoofdirigent was. Tydens sy lang bewind het die orkes wêreldberoemd deur hul toere en opnames geraak. Hul gevierde verbintenis met die musiek van Mahler het in 1903 begin, toe die komponis die orkes in ‘n uitvoering van sy derde simfonie gedirigeer het. Ná Mengelberg was die hoofdirigente Eduard van Beinum (1945-59), Bernard Haitink en Eugen Jochum (gesamentlik 1961-4), Haitink (1964-88) en sedert 1988 Riccardo Chailly. In 1989 is die titel Koninklike tot die orkes se naam gevoeg. Hulle het in 2010 ‘n siklus konserte van Mahler se volledige simfonieë onder ‘n verskeidenheid dirigente uitgevoer, wat gelukkig vir musiekliefhebbers verfilm en op DVD uitgereik is.

Koninklike Deense Orkes, simfonie-orkes wat in Kopenhagen gebaseer is. Die ontstaan daarvan kan na die sestiende eeu teruggevoer word, en vanaf 1993 was Paavo Berglund die hoofdirigent.

Koninklike Liverpool Filharmoniese Orkes, Britse simfonie-orkes wat in 1840 gestig is met John Russell as dirigent. Sedert 1943 is hulle ‘n voltydse ensemble, en onder hul hoofdirigente het getel Malcolm Sargent (1942-8), John Pritchard (1957-63), Charles Groves (1963-77), Walter Weller (1977-80), David Atherton (1980-3), Marek Janowski (1983-6), Libor Pesek (1987-97) en sedert 1997 Petr Altrichter. In 1957 is die titel Koninklike aan die orkes toegeken, en in 1966 het hulle hul eerste oorsese toer onderneem.

Koninklike Operahuis, Covent Garden (die amptelike titel sedert 1892), Londense teater. Die huidige teater is in 1858 geopen en huisves sedert 1946 voltydse opera- en balletgeselskappe, onderskeidelik bekend as die Koninklike Opera (sedert 1969) en die Koninklike Ballet (sedert 1957). Onder hul musiekdirekteure sedert die Tweede Wêreldoorlog het getel Karl Rankl (1946-51), Rafael Kubelik (1955-8), Georg Solti (1961-71), Colin Davis (1971-86) en Bernard Haitink (1987-2002). In 2002 het Antonio Pappano die musiekdirekteur geword.

Koninklike Filharmoniese Orkes, Londense simfonie-orkes wat in 1946 deur Thomas Beecham gestig is. Hy is as hoofdirigent opgevolg deur Rudolf Kempe (1961-75), Antal Doráti (1975-8), Walter Weller (1980-5), André Previn (1985-92) en Joeri Temirkanof (vanaf 1992). In 1996 het Daniele Gatti as musiekdirekteur by Wladimir Asjkenazy oorgeneem.

Koninklike Skotse Nasionale Orkes, simfonie-orkes wat in 1891 in Glasgow as die Skotse Orkes gestig is, met George Henschel as dirigent tot 1895. Sedert herorganisering in 1950 as die Skotse Nasionale Orkes het die dirigente ingesluit Karl Rankl (1952-7), Hans Swarowsky (1957-9), Alexander Gibson (1959-84), Neeme Järvi (1984-8), Bryden Thomson (1988-90), Walter Weller (1991-7) en sedert 1997 Alexander Lazaref. Onder Gibson het die orkes vele eerste Britse uitvoerings gegee (onder andere van Schoenberg se vioolkonsert in 1960), oorsee getoer en vir die Skotse Opera gespeel. In 1990 is ‘n nuwe konsertsaal geopen en is die die titel ‘Koninklike’ aan die orkes toegeken.

Koninklike Stockholm Filharmoniese Orkes, Sweedse orkes wat in 1902 gestig is en 12 jaar later ‘n voltydse ensemble geword het. Oor die volgende dekades het groot dirigente soos Toscanini, Walter, Furtwängler, Monteux, Kubelik, Klemperer, Krips, Kempe, Solti en Markewitsj as gaste met die orkes saamgewerk. Onder hul hoofdirigente het getel Georg Schnéevoigt (1915-24), Václav Talich (1926-36), Fritz Busch (1937-40), Carl von Garaguly (1942-53), Hans Schmidt-Isserstedt (1955-64), Antal Doráti (1966-74), Gennadi Rozhdestwenski (1974-7 en weer 1991-5), Joeri Ahronowitsj (1982-7) en Paavo Berglund (1987-91). Die orkes is veral deur Schmidt-Isserstedt en Doráti tot internasionale statuur uitgebou. Onder Rozhdestwenski het hulle in 1979 die eerste Sweedse orkes geword om die destydse Sowjet-Unie te besoek. Sedert 2000 is Alan Gilbert die hoofdirigent, en met hul eeufeesviering twee jaar later het Anders Hillborg sy Exquisite Corps vir die orkes geskryf. Die ensemble toer gereeld deur Europa, Noord-Amerika en Japan, en neem jaarliks aan die Nobelprys seremonie deel.

Kontarsky, Aloys (1931-) en Alfons (1932-), Duitse klavierduet en broers. Hulle tree sedert 1955 as ‘n duet op en is veral bekend in moderne werke, met eerste uitvoerings en opnames van werke deur Berio, Messiaen, Stockhausen en andere tot hul krediet. Opnames (beide): Brahms se Hongaarse Danse,Dvorák se Slawoniese Danse en Ligeti se Drie stukke vir twee klaviere; (Aloys:) Stockhausen se Klavierstücke 1-11 en Messiaen se Kwartet vir die eindtyd (met Gawriloff, Palm en Deinzer). ‘n Derde broer, Bernhard (1937-), is 'n pianis en dirigent, met ‘n voortreflike opname van Milhaud se tweede klavierkonsert tot sy krediet (as pianis). Hy het ook as dirigent uitstekende opnames van Zimmermann se Requiem für einen jungen Dichter en Die Soldaten (lg. op DVD) gemaak.

Konwitschny, Franz (1901-62), Duitse dirigent. Hy het as violis en altviolis in ‘n aantal Duitse orkeste gespeel, totdat hy in 1927 sy dirigeerdebuut gemaak het. Daarna het hy tot 1949 opera gedirigeer, met ‘n loopbaan wat merendeels in die voormalige Oos-Duitsland sou ontvou. Daar was hy hoofdirigent van die Leipzig Gewandhaus Orkes (1949-62), die Dresden Staatsopera (1953-5) en die Berlynse Staatsopera (1955-62). By laasgenoemde het hy ‘n voortreflike opname van Der fliegende Holländer gedirigeer. In 1959 het hy die Ring-siklus by Covent Garden gedirigeer en twee jaar later is sy debuut by die Salzburg-fees gemaak. Met sy Leipzig-orkes het hy die volledige simfonieë van Beethoven opgeneem. Verdere opnames: R. Strauss se toondig Till Eulenspiegel; ‘n versameling Wagner-ouvertures, en sy opera Tannhäuser.

Kooij, Peter (1954-), Nederlandse bas (sy van word soms Kooy gespel). As sesjarige het hy in ‘n koor begin sing, gevolg deur optredes as sopraansolis in konserte en opnames. Sy formele musiekstudies was aanvanklik in die viool, en daarna het hy sanglesse van Max von Egmond aan die Sweelinck Konserwatorium in Amsterdam ontvang. Daar het hy in 1980 gegradueer, en sedertdien tree hy wêreldwyd met beroemde dirigente in ‘n wye repertorium werke op. Hy was ‘n hoogleraar in sang aan sy alma mater in Amsterdam (1991-2000) en ‘n dosent aan die Hannover Konserwatorium (1995-8). Sedert 2000 is hy ‘n hoogleraar aan die Tokio Universiteit van Skone Kunste en Musiek. Daarby gee hy wyd deur Europa meesterklasse en is hy artistieke direkteur van die Ensemble Vocal Européen. Opnames: talle van Bach se kantates (onder Masaaki Suzuki), en sy Sint Markuspassie (as Christus); en enkele kantates van Buxtehude (onder Ton Koopman).

Koopman, Ton (1944-), Nederlandse klawesimbelspeler, orrelis en dirigent. Hy het in 1977 die Amsterdamse Barokorkes gestig en toer sedertdien wyd met hulle. Daarby het hy in ander vroeë musiek-ensembles, soos Jordi Savall se Hespèrion XX, gespeel. As een van die wêreld se voorste vertolkers van vroeë musiek twee enorme projekte onderneem, naamlik om volledige siklusse van J.S. Bach se kantates (as dirigent) en sy orrelmusiek (as solis) op te neem. Nadat die kantate-siklus deur die opname-maatskappy Erato bevries is, het hy sy eie etiket (Antoine Marchand: sy naam in Frans) gestig om die siklus tot voltooiing te bring. Die projek is in 2003 voltooi, en die vrystellings sover word in dieselfde asem genoem as die beroemde siklus van Harnoncourt en Leonhardt, indien nie beter nie. Anders as sommige van sy mededingers het hy vroulike soliste eerder as seuns ingespan, met bekende sangeresse soos Barbara Schlick en Ruth Ziesak wat in die kantates verskyn. Hy het voorts ‘n herkonstruksie van Bach se verlore Sint Markuspassie onderneem, met ‘n hoogstaande DVD-opname wat in die Sint Simplicius-kerk in Milaan gemaak is. Verdere opnames (as dirigent): Bach se volledige Brandenburgkonserte, Mis in B mineur, Sint Johannespassie,Sint Mattheüspassie en Magnificat in D; Biber se Missa Salisburgensis; ‘n hele aantal kantates van Buxtehude; ‘n aantal simfonieë van Haydn; Kuhnau se Magnificat in C; konserte en ander orkeswerke van C.P.E. en J.S. Bach, Handel en Mozart; (as solis:) vele klawesimbel- en orrelwerke van J.S. Bach, insluitend die Kuns van die Fuga, die Franse suites en die Goldberg Variasies; talle kamerwerke van Marin Marais (met die tjellis Jordi Savall en die luitspeler Hopkinson Smith); Mozart se drie klavierkonserte na J.C. Bach; orrelwerke van Mozart en Sweelinck; en Poulenc se Concert champêtre.

Kord, Kazimierz (1930-), Poolse dirigent. Hy was dirigent van die Warskou Opera (1960-2), artistieke direkteur van die Kraków Opera (1962-8) en musiekdirekteur van die Poolse Nasionale Orkes (1968-73). In 1972 het hy by die Metropolitan Opera gedebuteer en vier jaar later ook by Covent Garden. Daarna was hy artistieke direkteur van die Warskou Filharmoniese Orkes (vanaf 1977), dirigent van die Cinicinatti Simfonie-orkes (1980-2) en hoofdirigent van die Suidwes-Duitse Radio Simfonie-orkes (1980-6). Met die Suisse Romande orkes en koor en met Nikolai Ghiaurof in die titelrol het hy in 1978 'n uitstekende opname van Don Quichotte gedirigeer. Verdere opnames: Penderecki se oratorium Die Sewe Hekke van Jerusalem.

Korsten, Gé (1929-99), Nederlands-gebore Suid-Afrikaanse tenoor en akteur. Hy het as jong seun met sy ouers na Suid-Afrika verhuis, waar hy aanvanklik in kwartette en kore gesing het. In 1952 het hy aan die Suid-Afrikaanse Musiekkollege in Kaapstad onder Adelheid Armholdt as bariton studeer. Drie jaar later het hy na Pretoria verhuis, waar hy onder Albrecht Lewald studeer en na tenoor oorgeslaan het. In dieselfde jaar (1955) was hy ‘n stigter van die Pretoria Operagroep, en in die jaar daarop het sy operadebuut as Canio in I Pagliacci plaasgevind. Vanaf die laat 1950’s het hy onder Nellie du Toit studeer, totdat hy in 1963 met ‘n beurs na Wenen is om onder Judith Hellwig te studeer. Met sy terugkeer na Suid-Afrika in 1964 het hy ‘n besigheid as elektriese kontrakteur in Pretoria begin, terwyl hy voortgegaan het om hoofrolle in ‘n aantal stede te vertolk. Vanaf 1965 het hy ook as sanger van ligte musiek roem begin verwerf, met nie minder nie as 52 albums wat deur hom uitgereik sou word. Dit sluit talle Afrikaanse volksliedjies in. Twee jaar later het hy in rolprente begin optree, waaronder gewildes soos Krugermiljoene, Hoor my Lied, Lied in my Hart en Lokval in Venesië tel.

As operasanger het Korsten ‘n repertorium van meer as twintig hoofrolle gehad, insluitend Florestan in Fidelio, Calaf in Turandot, Erik in Der fliegende Holländer en Cavaradossi in Tosca. Hy het geskitter as Calaf in ‘n 1965-opvoering van Turandot in Kaapstad, waarvan ‘n opname gemaak is. In 1976 het hy die Nederburg-Operaprys ontvang vir sy vertolking van die titelrol in Andrea Chénier in Durban die vorige jaar. Verder het hy dikwels in bekende operettes soos Die lustige Witwe en Die Fledermaus opgetree. Hy het ‘n belangrike rol in die popularisering van opera, operette en musiekblyspele in Suid-Afrika gespeel. Vanaf die laat 1970’s het hy ook ‘n gewilde televisie-persoonlikheid geword. In 1985 het hy na Kaapstad verhuis, waar hy vir vier jaar hoofbestuurder van die Kaaplandse Raad vir die Uitvoerende Kunste (Kruik) sou wees. Hy het in die 1990’s vir etlike jare in die TV-sepie Egoli opgetree. Sy selfmoord het skokgolwe deur sy aangenome vaderland gestuur.

Korsten, Gérard (1960-), Suid-Afrikaans-gebore violis en dirigent. As seun van die bekende sanger en akteur Gé Korsten het hy viool studeer aan die Curtis Instituut onder Iwan Galamian en in Salzburg onder Sándor Végh. Aanvanklik was hy konsertmeester van die Camerata Salzburg en daarna (1987-96) van die Kamerorkes van Europa. Hy het intussen ook begin dirigeer en was weldra hoofdirigent van die Staatsteater in Pretoria. In 1989 is die Nederburg-prys aan hom toegeken vir sy opvoering van Ariadne auf Naxos. Vanaf 1994 was hy hoofdirigent van die Uppsala Kamerorkes in Swede, met wie hy uitstekende opnames van Lindblad se twee simfonieë gemaak het. Hy was voorts musiekdirekteur van die Teatro Lirico in Cagliari, Sardinië (1999-2005). Daar het hy die Italiaanse premières van A Village Romeo and Juliet, Alfonso und Estrella, Die ägyptische Helena en Euryanthe gedirigeer. Met hul koor en orkes het hy in 2002 ‘n voortreflike DVD-opname van Don Pasquale gemaak. Daarby tree hy as gasdirigent wyd deur Europa in opera en konserte op. Hy het in 2004 by die Vlaamse Opera in Antwerpen ‘n geslaagde opvoering van Idomeneo met sy landgenoot Deon van der Walt in die titelrol gedirigeer. Tans is hy musiekdirekteur van die London Mozart Players en hoofdirigent van die Bregenz Simfonie-orkes. Verdere opnames: Weber se opera Euryanthe (Cagliari, op DVD).

Kosler, Zdenek (1928-95), Tsjeggiese dirigent. Hy het onder die vermaarde Karel Ancerl in Praag studeer, en in 1951 is sy debuut in die Tsjeggiese hoofstad met Il barbiere di Siviglia gemaak. Vyf jaar later het hy die internasionale dirigeerkompetisie in Besancon gewen. Daarna het hy opera gedirigeer in Olomouc (1958-62) en Ostrawa (1962-6). Hy het in 1963 die Mitropoulos-dirigeerkompetisie in New York gewen. Vervolgens was hy ‘n assistent vir Leonard Bernstein by die New York Filharmoniese Orkes (1963/4), dirigent van die Praag Simfonie-orkes (1966/7), musiekdirekteur van die Berlynse Komiese Opera (1966-8), dirigent van die Tsjeggiese Filharmoniese Orkes (1971-80) en hoof-operadirigent van die Slowaakse Nasionale Teater in Bratislawa (1971-6). Intussen het sy Britse debuut in 1975 plaasgevind. Hy was in sy later jare hoofdirigent van die Praag Nasionale Teater (1980-5, 1989-91). As begaafde vertolker van Tsjeggiese musiek het hy as gasdirigent met bekende orkeste in Europa, Kanada en die Verre Ooste opgetree. Die hoogste nasionale eerbewys van sy geboorteland, die titel van Nasionale Kunstenaar, is deur die Tsjeggiese regering aan hom toegeken. Sleutelopname: Smetana se opera Die Verruilde Bruid (Praag). Verdere opnames: Dvorák se 3 Slawoniese Rapsodieë; Martinu se oratorium Die Epos van Gilgamesj; Janácek se Die dagboek van een wat verdwyn het; Novák se Die Storm; Smetana se opera Libuse; en Richard Strauss se Aus Italien en walse uit Der Rosenkavalier.

Kostelanetz, André (1903-80), Russies-gebore dirigent. Hy het hom in 1922 in die VSA gevestig en ses jaar later ‘n Amerikaanse burger geword. Daar was hy aanvanklik ‘n repetiteur by die Metropolitan Opera en ‘n gasdirigent van die New York Filharmoniese Orkes. Weldra sou hy wêreldbekend met sy eie orkes raak vir sy verwerkings van ligte musiek. In 1968 het hy die eerste uitvoering gegee van Walton se Capriccio burlesco. Hy was getroud met die bekende sopraan Lily Pons. Sleutelopnames: ‘n versameling korter orkeswerke van Sjostakowitsj, insluitend die Feesouverture (Columbia Simfonie-orkes, 1965); Walton se Johannesburg Feesouverture en Capriccio burlesco (New York Filharmonie).

Koussewitzki, Sergei (1874-1951), Russies-gebore dirigent en komponis. Hy het ná studies in Moskou sy loopbaan in die orkes van die Bolsjoi Teater afgeskop, waar hy vanaf 1901 vir vier jaar eerste kontrabasspeler sou wees. Terselfdertyd het hy as virtuoos begin naam maak, met debute wat gemaak is in Moskou (1901), Berlyn (1903) en Londen (1908). In laasgenoemde jaar het sy dirigeerdebuut met die Berlynse Filharmoniese Orkes plaasgevind. Hy het in 1909 met sy vrou ‘n uitgewery begin waarvan die winste na Russiese komponiste gegaan het. Die Koussewitzki Simfonie-orkes is in 1910 deur hom gestig, en in dieselfde jaar het hulle met die pianis-komponis Skriabin deur Rusland getoer. Hy sou sy orkes vir die volgende agt jaar dirigeer, waarna hy direkteur geword het van beide die Petrograd (tans Sint Petersburg) Simfonie-orkes en die Groot Opera van Moskou. In 1914 het hy die eerste uitvoering van die konsertweergawe van Strawinski se Le sacre du printemps in die Russiese hoofstad gedirigeer. Hy het in 1921 na Frankryk uitgewyk, waar hy in Parys ‘n orkes gestig en die Concerts Koussevitzky tot 1928 gedirigeer het. Met die pasgestigte BBC Simfonie-orkes het hy in 1933 die eerste opname van Sibelius se sewende simfonie gemaak. Vanaf 1924 tot 1949 was hy hoofdirigent van die Boston Simfonie-orkes. Hy het nietemin in Parys bly woon, maar met die uitbreek van die Tweede Wêreldoorlog in 1939 is hy permanent na die VSA. Hy het in 1940 die Berkshire Musieksentrum in Tanglewoods, Massachusetts gestig, waar hy dirigeerkuns onderrig het. In die jaar daarop het hy ‘n Amerikaanse burger geword, en ter nagedagtenis aan sy oorlede vrou het hy in 1943 die musiekstigting wat na hom vernoem is, gestig.

Koussewitzki het sy Boston-orkes tot een van die voorstes ter wêreld opgebou, waarvan veral die strykerafdeling met die liriese intensiteit van hul spel ongeëwenaard was. Saam het hulle die eerste uitvoerings van vele werke deur Amerikaanse komponiste gegee, waaronder Hanson se derde simfonie (1938) en Barber se Knoxville: Summer of 1915 (1948). Met sy indiwidualistiese vertolkings was hy briljant in twintigste-eeuse orkesmusiek, insluitend die laat-Romantici. As een van die mees onbaatsugtige musici van sy tydvak was hy ‘n kampvegter vir die musiek van Skriabin, Sibelius, Strawinski, Prokofiëf en Ravel. Hy het baie gedoen om jong komponiste te bevorder, waaronder Bartók en Britten wie se Konsert vir Orkes en Peter Grimes onderskeidelik vir hom geskryf is. Ook Ravel het sy orkestrasie van Moessorgski se Skilderye op 'n Uitstalling, wat gewilder as die oorspronklike klavierweergawe geword het, in 1922 vir Koussewitzki gedoen. Die eerste opname daarvan is in 1930 met die Boston-orkes gemaak. In sy laaste lewensjaar, in 1950, het hy met die koor en orkes van die Franse Radio in Parys ‘n sonderlinge opname van Beethoven se negende simfonie gemaak, met die vokale dele in Frans. As konsertbegeleier het hy met beroemde musici soos Heifetz, Primrose en Kapell opnames gemaak. Hy het self werke vir kontrabas, insluitend ‘n konsert, gekomponeer. Verdere opnames: simfonieë van Beethoven, Hanson (nr. 3), Harris (nr. 3), Prokofiëf (nr. 5), Sibelius (nrs. 2 en 5) en Tsjaikofski; die genoemde werk van Bartók; Berlioz se Harold in Italië; Grieg se The Last Spring; Ravel se Boléro, Ma Mère l’Oye en Rapsodie espagnole; Sibelius se Tapiola en Pohjola se Dogter; Richard Strauss se Till Eulenspiegel; en korter orkeswerke van Fauré, Liadof en Rimski-Korsakof.

Kovacevich, Stephen (1940-), Amerikaanse pianis en dirigent van Joego-Slawiese afkoms. Hy het in 1951 as jong tiener sy debuut in San Francisco gemaak. In die laat 1950’s het hy Rudolf Serkin se opname van Beethoven se Diabelli Variasies gehoor, wat tot ‘n blywende liefde vir die groot komponis sou lei. Hy is in 1959 na Londen om onder die legendariese pianis Myra Hess te studeer. Hy het hom in die Britse hoofstad gevestig, waar hy in 1961 sy debuut gemaak het. Mettertyd sou hy as vennoot van die gevierde tjellis Jacqueline du Pré optree. Later het hy die eerste uitvoerings van Bennett en Tavener se klavierkonserte gegee, in 1968 en 1979 onderskeidelik. Sedert 1984 dirigeer hy soms orkeste soos die Noordelike Sinfonia en die Autraliese Kamerorkes. Hy het in 1986 ‘n hoogleraar in klavier aan die Koninklike Musiekakademie geword. Sleutelopnames: Beethoven se klavierkonsert nr. 5 (onder Colin Davis), klaviersonates nrs. 26, 29 en 30, en Diabelli Variasies (lg. in 2008); Grieg en Schumann se klavierkonserte (beide onder Davis); Schubert se klaviersonate nr. 21 (1994) en 6 Moments musicaux. Verdere opnames: die volledige klavierkonserte van Bartók, Beethoven en Brahms; Bach se Partita nr. 4; die oorblywende klaviersonates van Beethoven, en sy Diabelli Variasies (lg. in 1968); solowerke van Brahms en Schubert; en Mozart se Kegelstatt klarinettrio (met Brymer en Ireland).

Kowalski, Jochen (1954-), Duitse kontratenoor. Terwyl hy nog ‘n student was, het hy die rol van Dawid in Die Meistersinger von Nürnberg by die Komische Oper in Berlyn gesing. Sy professionele debuut is in 1982 in Muzio Scevola by die Handel-fees in Halle gemaak. In die jaar daarop het hy ‘n lid van die Komische Oper geword. Verdere debute het gevolg in Parys en Wenen (beide in 1987), en by Covent Garden (1989). By laasgenoemde het hy in 1991 geskitter as Orfeo in Orfeo ed Euridice onder Hartmut Hänchen, met ‘n DVD wat daarvan getuig. Hy is ewe bekend in konsertmusiek, veral in gewyde werke. Sleutelopname: Vivaldi se Stabat Mater (onder Negri). Verdere opnames: Handel se oratoriums Samson (as Micah) en Theodora (as Didymus); Orff se Carmina Burana; Pergolesi se Stabat Mater en Salve regina; en die operette Die Fledermaus (as Orlofsky, in Engels).

Kozena, Magdalena (1973-), Tsjeggiese mezzosopraan. Sy het aanvanklik in die Brno Kinderkoor gesing, en het vanaf 1987 vir vier jaar sang en klavier aan die Brno Konserwatorium studeer. Verdere sangstudies het in Bratislawa gevolg, waar sy in 1995 aan die Kollege vir die Uitvoerende Kunste gegradueer het. Sy het in dié tyd verskeie sangpryse gewen, waaronder ‘n toekenning as die mees talentvolle musikus van die Tsjeggiese Republiek en in die internasionale Mozart-kompetisie in Salzburg (beide in 1995). Daarop het ‘n toer deur Japan en die VSA gevolg, en in 1996/7 was sy aan die Weense Volksopera verbonde. Sy tree onder bekende dirigente in opera (veral dié van Gluck en Mozart) en konserte op. Debute is gemaak by die Aix-en-Provence Fees (in 1999, in L’incoronazione di Poppeia), by die Lanaudiere-fees, die Londense Proms en die Leipzig Opera (al drie in 2000), en by die Metropolitan Opera (in 2003, as Cherubino in Le nozze di Figaro). Onder haar verdere rolle tel Harmia in A Midsummer Night’s Dream, Orphée in Orphée et Euridyce, Paride in Paride ed Elena, Cleopatra in Giulio Cesare, Annio in La clemenza di Tito, Dorabella in Cosi fan tutte, Idamante in Idomeneo en Isabella in L’italiana in Algeri.

In 2004 is daar bekendgemaak dat Kozena swanger is met die kind van die beroemde Britse dirigent Simon Rattle, met wie sy in Berlyn gaan woon het. Sy is in dieselfde jaar as Gramophone se Kunstenaar van die Jaar bekroon. Sleutelopname: Gluck se opera Paride e Elena (onder McCreesh). Verdere opnames: ‘n aantal kantates van Bach en sy Sint Mattheüspassie; enkele Italiaanse kantates van Handel, en sy Dixit Dominus, Salve regina en opera Giulio Cesare; ‘n versameling liefdesliedere van Dvorák en Martinu; ‘n versameling liedere van Britten, Ravel, Respighi, Schulhoff en Sjostakowitsj; Vivaldi se oratorium Juditha triumphans (in die titelrol); Zelenka se I Penitenti al Sepolcro del Redentore (as Maria Magdalena); ‘n versameling arias van Gluck, Mozart en Myslivecek (onder Swierczewski); en ‘n versameling Franse opera-arias.

Krasner, Louis (1903-95), Oekraïns-gebore violis en dirigent. Hy is as kind na die VSA en het later sy debuut in Wenen gemaak. As kampvegter vir die musiek van die Tweede Weense Skool het hy in 1935 'n weifelende Alban Berg oorreed om sy vioolkonsert te skryf. Ná die komponis se dood enkele maande later het hy in 1936 die eerste uitvoering van die werk in Barcelona gegee. Vir 'n lang tyd sou hy die eksklusiewe regte op die uitvoering daarvan behou. Verder het hy in 1940 die première van Schoenberg se vioolkonsert in Philadelphia gegee, en vanaf 1944 was hy vir vyf jaar leier van die Minneapolis Simfonie-orkes. Hy was vanaf 1949 tot 1972 'n hoogleraar in viool aan die Syracuse Universiteit, en in die 1960's het hy die simfonie-orkes in dié stad gedirigeer. Vanaf 1974 het hy aan die Nieu-Engeland Konserwatorium onderrig gegee. Hy is in Boston in die VSA oorlede en het 'n meesterlike opname van Berg se vioolkonsert nagelaat.

Kraus, Alfredo (1927-), Spaanse tenoor van Oostenrykse afkoms. Hy het in 1956 die internasionale sangkompetisie in Genève gewen en in dieselfde jaar sy operadebuut in Kaïro gemaak, as die Hertog in Rigoletto. Verdere debute het gevolg in Venesië (1956), by Covent Garden (1959), La Scala (1960), Chicago (1962), die Metropolitan Opera (1966) en die Salzburg-fees (1968). Hy was bekend as ‘n elegante vertolker van liriese rolle in Franse en Italiaanse opera. Sy repertorium het verdere rolle ingesluit soos Edgardo in Lucia di Lammermoor, die titelrol in Faust, die manlike hoofrol in Roméo et Juliette, Ferrando in Così fan tutte, Fenton in Falstaff en Alfredo in La Traviata. Opnames: Vives se Dona Francisquita; die operette Die lustige Witwe; en die laasgenoemde ses operas, asookAuber se La Muette de Portici en Busoni se Turandot.

Kraus, Lili (1903-86), Hongaars-gebore pianis. Sy het onder die komponis Béla Bartók en die pianis Artur Schnabel studeer en daarna bekend geraak as solis, met ‘n debuut by die Salzburg-fees in 1934. Vanaf 1935 tot 1940 was sy 'n duet-vennoot van die violis Szymon Goldberg, met wie sy in ‘n uitstekende opname van Beethoven se Vioolsonate (opus 96) gespeel het. Gedurende die Tweede Wêreldoorlog (1942-5) was sy in 'n Japannese gevangenekamp in Java geïnterneer. In 1948 het sy ‘n Britse burger geword. Sy was ‘n bekende vertolker van Mozart (wie se volledige klaviersonates sy vir die eerste keer opgeneem het) en Schubert, asook van moderne musiek.

Krause, Tom (1934-2013), Finse bariton. Aanvanklik het hy medies in Helsinki studeer terwyl hy in 'n jazz-orkes gesing het, voordat hy na Wenen is vir sangstudies aan die Musiekakademie. Hy het in 1959 sy operadebuut in Berlyn gemaak as Escamillo in Carmen, en was vanaf 1962 ‘n lid van die Hamburg Opera. Daar het hy bekendheid verwerf in die operas van veral Mozart, Verdi en Wagner. Hy het ook in Hamburg in die premières van Krenek se Der goldene Brock (1964) en Searle se Hamlet (1968) gesing. Verdere debute is gemaak by die feeste in Bayreuth (1962), Glyndebourne en Tanglewood (beide 1963), en Salzburg (1968), die Metropolitan Opera (1967), en in Parys, by Covent Garden en La Scala (al drie in 1973). Onder sy verdere rolle het getel Malatesta in Don Pasquale, Roucher in Andrea Chenier, Guglielmo in Così fan tutte, die Graaf in Le nozze di Figaro, Ping in Turandot, Frank in Die Fledermaus, Orestes in Elektra, Kurwenal in Tristan und Isolde, Lysiart in Euryanthe en die titelrol in Don Giovanni. Hy was in 1963 'n solis tydens die Amerikaanse première van Britten se War Requiem in Boston, onder die dirigeerstaf van Erich Leinsdorf. Naas opera het hy uitgeblink in liedere en gewyde werke oor ‘n wye repertorium, soos sy vele opnames getuig. Daaronder tel die volledige liedere van sy landgenoot Sibelius. Opnames: Bach se Kantates nrs. 80 en 140, Kersfeesoratorium, Paasfeesoratorium en Magnificat (almal onder Karl Münchinger); Beethoven se Mis in C (onder Riccardo Chailly); Berlioz se Roméo et Juliette; Britten se War Requiem (op DVD); Dvorák se Requiem; Handel se Messiah; Haydn se Misse nrs. 11 en 12; Liszt se oratorium Christus; Mozart se Laut verkünde unsre Freude en Vrymesselaarsmusiek; die genoemde operette van Johann Strauss; die genoemde operas van Bizet, Donizetti, Giordano, Puccini, Richard Strauss, Wagner en Weber, asook Così fan tutte, Saint Francois d’Assise en Jolanta.

Krauss, Clemens (1893-1954), Oostenrykse dirigent. Ná sy operadebuut in 1913 in Brno het hy dirigeerposte in Riga, Nürnberg, Stettin en Graz beklee. Vanaf 1922 was hy vir twee jaar ‘n assistent-dirigent by die Weense Staatsopera, waartydens hy ‘n vriend en medewerker van Richard Strauss geword het. Hy het in 1922 die Weense première van Strauss se Symphonia domestica gedirigeer. Daarna het hy opera gedirigeer in Frankfurt (1924-9), Wenen (1929-34), Berlyn (1934-7), München (1937-43) en weer in Wenen (1947-54). Intussen het hy in 1929 die eerste konsert waarop slegs werke van die Strauss-familie gespeel is in Wenen gedirigeer. Vanaf dieselfde jaar tot 1933 was hy hoofdirigent van die Weense Filharmoniese Orkes, met wie hy ‘n historiese opname van Brahms se derde simfonie gemaak het. Hy het in 1931 in die Oostenrykse hoofstad die première van Egon Wellesz se laaste opera Die Bakchantinnen gedirigeer. Verdere debute is gemaak by die Salzburg-fees (1926), New York (1929) en Covent Garden (1934). As meesterlike Strauss-dirigent is die premières van die operas Arabella (Dresden 1933), Friedenstag (München 1938), Capriccio (München 1942) en Die Liebe der Danae (Salzburg 1944) deur hom gedirigeer. Laasgenoemde se amptelike première het egter eers in 1952 by die Salzburg-fees plaasgevind. Hy het in 1953 by die Bayreuth-fees opwindende opvoerings van die Ring-siklus en Parsifal gedirigeer, met opnames wat daarvan getuig. In die jaar daarop is hy in Meksikostad oorlede. Hy was getroud met die sopraan Viorica Ursuleac. Sleutelopnames: Richard Strauss se Also Sprach Zarathustra,Ein Heldenleben, Le Bourgeois Gentilhomme Suite en Symphonia domestica (almal Wenen); die operette Die Fledermaus (Wenen). Verdere opnames: Schubert se negende simfonie; Brahms se Alt Rapsodie (met Kathleen Ferrier); en die operas Die Liebe der Danae, Salome, Aida en Der fliegende Holländer.

Kreisler, Fritz (1875-1962), Oostenryks-gebore violis en komponis. As wonderkind het hy vanaf sewejarige leeftyd aan die Weense Konserwatorium studeer, waar hy drie jaar later die goue medalje sou wen. Daarna het hy in Parys onder die komponis Delibes studeer, en op twaalf het hy die Grand Prix de Rome gewen. In 1888 is sy Amerikaanse debuut in Boston gemaak, gevolg deur 'n Amerikaanse toer met die pianis Moritz Rosenthal. Met sy terugkeer na Europa in 1889 het hy tydelik uit musiek getree om medies en kuns te studeer en as offisier in die Oostenrykse Leër te dien. In 1898 het hy sy loopbaan as violis hervat en wêreldwyd getoer. Hy het in 1900/1 weer die VSA besoek en in 1902 is sy Londense debuut gemaak. In 1903 het hy Dvorák in sy huis in Praag besoek, waar die groot komponis weens ongunstige kontrake met sy musiekuitgewers in relatiewe armoede geleef het. Daar het die jong violis die Humoresque (opus 101, nr. 7) tussen 'n stapel papiere ontdek en dit vir viool en klavier verwerk, waardeur hy bygedra het om dit een van die gewildste klassieke werke te maak. Hy het in 1910 die eerste uitvoering gegee van Elgar se vioolkonsert, wat aan hom opgedra is. Vanaf 1915 tot 1924 het hy in New York gewoon, waar hy in ‘n vroeë opname van Bach se Dubbelkonsert met Efrem Zimbalist gespeel het. Hy was een van die virtuose vir wie Ysaÿe sy Sonates vir soloviool (1924) geskryf het. In 1924 het hy na Europa teruggekeer, en in 1938 het hy ‘n Franse burger geword. Hy het in 1926 in die eerste opname van Mendelssohn se vioolkonsert onder Leo Blech gespeel.

In 1940 het Kreisler weer in die VSA gaan woon, en drie jaar later het hy 'n Amerikaanse burger geword. Tydens beide wêreldoorloë het hy intense teenkanting in die VSA ervaar weens sy Oostenrykse afkoms, sy milde bydraes tot Amerikaanse liefdadigheidorganisasies ten spyt. Om sout in die wonde te vryf is sy villa in Berlyn in die vroeë 1940’s deur Geallieerde bomwerpers verwoes. Met sy briljante tegniek het hy enorme roem as solis geniet, sodat hy allerweë as een van die grootste instrumentaliste van die twintigste eeu beskou word. Hy het dikwels werke gespeel wat hy aan minder bekende komponiste (byvoorbeeld Pugnani) uit die sewentiende en agtiende eeue toegeskryf het, maar wat hy in 1935 erken het sy eie komposisies te wees. Sy bekendste solowerke is stellig Caprice Viennois, Liebesfreud en Liebesleid. Onder sy verdere komposisies tel drie operettes en ‘n strykkwartet, terwyl hy ook verwerkings van werke deur Paganini en Tartini onderneem het. Verder het hy kadenzas vir Beethoven en Brahms se vioolkonserte geskryf, met historiese opnames wat van beide werke gemaak is. Verdere opnames: die volledige vioolsonates van Beethoven; vioolkonserte van Bruch, Mozart en Paganini; sy eie Vioolkonsert in C en solowerke; en enkele sonates van Grieg en Schubert.

Kreizberg, Jakow (1959-), Russies-gebore dirigent. Hy het in 1976 na die VSA geëmigreer, waar hy 'n assistent vir Michael Tilson Thomas by die Los Angeles Filharmoniese Orkes was. In 1986 het hy die Stokowski-dirigeerkompetisie in New York gewen. Vervolgens was hy musiekdirekteur van die Mannes Musiekkollege se orkes (1985-8), die Krefeld Opera (vanaf 1988) en die Komiese Opera in Berlyn (vanaf 1994). In 1992 het hy by die Glyndebourne-fees gedebuteer en in 1993/4 het hy die BBC Simfonie-orkes by die Londense Proms gedirigeer. Hy was vanaf 1995 hoofdirigent van die Bournemouth Simfonie-orkes. Tans is hy hoofdirigent van die Nederlandse Filharmoniese Orkes, met wie hy kragtige opnames van Dvorák se negende simfonie en Tsjaikofski se Romeo en Juliet Fantasie ouverture gemaak het. Broer van Semjon Bisjkof (Kreizberg is hul moeder se nooiensvan).

Kremer, Gidon (1947-), Lettiese violis. Hy het in 1968 die Paganini-kompetisie in Genoa gewen en twee jaar later ook die Tsjaikofski-kompetisie in Moskou. Hy is is meestal in die Weste woonagtig, waar hy in 1977 sy Amerikaanse debuut in New York gemaak het. In die laat 1980’s het hy die Lockenhaus-fees in Oostenryk gestig. Sy bekendheid lê merendeels in moderne musiek, maar hy is ewe begaafd in die Klassieke en Romantiese repertoriums. Hy is ‘n vennoot van die pianis Martha Argerich in sonate-uitvoerings. In 1994 het hy met die tjellis Mstislaf Rostropowitsj en die altviolis Joeri Basjmet die eerste uitvoering van Schnittke se Konsert vir Drie gegee. Hy het in 1995 ook die eerste uitvoering van Saariaho se vioolkonsert gegee. Tydens die Mozart gala-konsert in Salzburg in 2006 het hy as vennoot van Basjmet ‘n uitvoering van die musiekreus se Sinfonia concertante gegee, met ‘n DVD wat daarvan getuig. Sleutelopnames: Beethoven se vioolkonsert (onder Harnoncourt) en volledige vioolsonates (met Argerich). Verdere opnames: vioolkonserte van Mozart (volledig), Schnittke en Schumann; vioolsonates van Bartók, Janácek, Schubert en Schumann; Bach se Dubbelkonsert en Konsert vir Viool en Hobo (laasgenoemde met Heinz Holliger); Bernstein se Serenade; Brahms se Dubbelkonsert (twee weergawes, met Maiski en Hagen onderskeidelik) en eerste klavierkwartet (met Argerich, Basjmet en Maiski); Britten se Dubbelkonsert (met Basjmet); Chausson se Poème; Gubaidulina se Offertorium; werke vir viool en klavier van Liszt; Lourié se Concerto da camera en Klein Kamermusiek; Messiaen se Tema en Variasies (met Argerich); werke vir een en twee viole van Nono; Pärt se Tabula rasa (met Gridenko), Stabat Mater en Fratres; Schnittke se Concerto grosso nr. 1; Schubert se drie vioolsonatines; Schumann se Fantasiestücke (met Argerich en Maiski); Vivaldi se Vier Seisoene; en ‘n versameling kamerwerke van Berg, Lourié, Mahler, Schoenberg en Webern.

Krenn, Werner (1943-), Oostenrykse tenoor. Aanvanklik was hy ‘n koorsanger en fagotspeler voordat hy in 1966 sy verhoogdebuut in Berlyn gemaak het, in Purcell se The Fairy Queen. In 1967 het hy by die Bayreuth-fees gedebuteer en drie jaar later het sy Britse debuut by die Skotse Opera plaasgevind. Naas sy bekendheid in operarolle soos Don Ottavio in Don Giovanni, Zinovi in Dame Macbeth van Mtsensk en die Stuurman in Der fliegende Holländer, is hy ‘n begaafde konsert- en liederesanger. Opnames: Bach se Kantate nr. 10 en Paasfeesoratorium (onder Münchinger); Handel se Messiah; Haydn se oratorium Die Schöpfung; Henze se Novae de infinito laudes; Mendelssohn se tweede simfonie (onder Dohnányi); Mozart se Vrymesselaarsmusiek (onder Kertész); die operette The Merry Widow (in Engels); ‘n versameling operette-duette van Lehár met die sopraan Renate Holm; en die genoemde operas, asook Lucio Silla.

Krenz, Jan (1926-), Poolse dirigent en komponis. Hy het aanvanklik orkeste in Lódz en Poznán dirigeer, en was ‘n medewerker van sy landgenoot Grzegorz Fitelberg. Daarna was hy hoofdirigent van die Poolse Radio Simfonie-orkes (1953-67), dirigent van die Deense Radio Simfonie-orkes (1966-8), eerste dirigent van die Warskou Opera (1967-73) en musiekdirekteur van die Bonn Opera (1979-82). Intussen het hy in 1961 sy Britse debuut met die BBC Simfonie-orkes gemaak. Met die Poolse Nasionale Simfonie-orkes van Katowice het hy voortreflike opnames van koorwerke deur sy landgenoot Gorécki gemaak. Naas sy eie komposisies het hy werke van ander Poolse komponiste georkestreer.

Krips, Josef (1902-74), Oostenrykse dirigent. Nadat hy in Wenen onder Felix Weingartner studeer het, het hy as violis in die Weense Volksopera gespeel. Hy was daarna ‘n dirigent by laasgenoemde operahuis (1921-4), gevolg deur poste in Dortmund (1925-6), Karlsruhe (1926-33), by die Weense Staatsopera (1933-8) en die Belgrado Opera (1938/9). In 1935 het sy debuut by die Salzburg-fees plaasgevind, maar tydens die Tweede Wêreldoorlog is hy deur die Nasionaal-Sosialiste verbied om te dirigeer. Hy was vanaf 1945 tot 1950 weer verbonde aan die Weense Opera en het ‘n belangrike rol gespeel om hul reputasie in ere te herstel. In 1946 het hy die na-oorlogse Salzburg-fees met ‘n opvoering van Don Giovanni heropen. Vanaf 1950 was hy vir vier jaar hoofdirigent van die Londense Simfonie-orkes, met wie hy opnames van al Beethoven se simfonieë sou maak, wat gekenmerk is deur liriese, elegante vertolkings. Daarna was hy dirigent van die Buffalo Filharmoniese Orkes (1954-63) en die San Francisco Simfonie-orkes (1963-70), en artistieke raadgewer van die Weense Simfonie-orkes (1970-73). Intussen het hy by Covent Garden (1947) en die Metropolitan Opera (1966) gedebuteer. Sleutelopnames: Mozart se opera Don Giovanni (Wenen 1955); Schubert se simfonieë nrs. 8 (Wenen, 1969) en 9 (Londen). Verdere opnames: Mozart se laaste twintig simfonieë en sy Requiem (lg. Wenen 1973); en die operas Die Entführung aus dem Serail en Die ägyptische Helena. Sy broer Heinrich Krips (1912-87) was ook ‘n dirigent wat in 1938 na Australië geëmigreer het. Vanaf 1972 het hy in Londen gewoon, waar hy veral in operettes bekend geraak het.

Krivine, Emmanuel (1947-), Franse dirigent van Pools-Russiese afkoms. Hy het viool aan die Parys Konserwatorium studeer, waar hy op 16 ‘n prys gewen het. Verdere studies is onder die vioolreuse Henryk Szeryng en Yehudi Menuhin aan die Koningin Elizabeth Musiekskool in Brussels onderneem. In 1965 het hy die vermaarde dirigent Karl Böhm in Salzburg ontmoet, waarna hy besluit het om hom op die dirigeerkuns toe te spits. Hy was hoofgasdirigent van die Franse Radio Filharmoniese Orkes (1976-83) en musiekdirekteur van die Nasionale Orkes van Lyon (1987-2000). Daarby was hy hoofdirigent van die Franse Nasionale Jeugorkes (1993-2004), en as gasdirigent tree hy met bekende orkeste wêreldwyd op. Hy is hoofdirigent van die ensemble La Chambre Philharmonique, wat in 2004 deur hom gestig is vir die uitvoering van musiek uit die Klassieke en Romantiese tydperke op eietydse instrumente. Hulle het die eerste opname op eietydse instrumente van Dvorák se negende simfonie gemaak, wat in 2008 met ‘n Classique d’Or prys bekroon is. Vervolgens het hulle Beethoven se volledige simfonieë opgeneem in die stede Parys, Caen en Grenoble, in vertolkings gekenmerk deur lewendigheid en skerp toonkleure. Sedert 2006 is hy ook musiekdirekteur van die Luxemburg Filharmoniese Orkes. Verdere opnames: Brahms se volledige simfonieë en ouvertures; Mendelssohn se volledige simfonieë; Mozart se Mis in C mineur; Schoenberg se Verklärte Nacht; Richard Strauss se Metamorphosen; en Wagner se Siegfried idyll.

Krombholc, Jaroslaf (1918-83), Tsjeggiese dirigent. Hy was vanaf 1940 ‘n gasdirigent by die Praag Nasionale Teater en die Tsjeggiese Filharmoniese Orkes. Daarna was hy ‘n dirigent by die Ostrawa Opera (1944/5) en vanaf 1945 was hy weer verbonde aan die Praag Opera. Daar sou hy mettertyd eerste dirigent (1963-8), operahoof (1968-70) en hoofdirigent (1970-5) wees. Verder was hy hoofdirigent van die Tsjeggiese Radio Simfonie-orkes (1973-8). Hy het ook opera in Wenen, Boedapest, Warskou, Napels, Rusland en Londen gedirigeer. In die Britse hoofstad het hy in 1959 by Covent Garden gedebuteer, en in 1978 het hy by die Engelse Nasionale Opera opgetree. Sleutelopname: Martinu se opera Julietta (Praag 1964). Verdere opnames: koorwerke van Dvorák en Novák; en die operas Jenufa, Káta Kabanová en Die twee weduwees.

Kronos Kwartet, Amerikaanse strykkwartet wat in 1973 gestig is. Hulle speel bykans uitsluitlik hedendaagse musiek, insluitend rock-verwerkings. Oor die jare heen het hulle meer as vierhonderd eerste uitvoerings van werke deur Carter, Glass, Golijof, Gubaidulina, Reich en ander komponiste gegee. Opnames: Berg se Liriese suite (met Dawn Upshaw); Glass se strykkwartette nrs. 2-5; Sjostakowitsj se strykkwartet nr. 8; Vasks se strykkwartet nr. 4; en werke van Crumb, Ives, Marshall, Marta, Saariaho en Tallis.

Kubelik, Jan (1880-1940), Tsjeggies-gebore violis en komponis. Ná studies in Praag het hy in 1898 sy konsertdebuut in die Tsjeggiese hoofstad gemaak. Daarna het hy wyd deur Europa en die VSA as solis getoer, met ‘n Londense debuut in 1900. Drie jaar later het hy 'n Hongaarse burger geword en in 1914 het hy ‘n wêreldtoer onderneem. Hy het in 1940 in die Tsjeggiese hoofstad sy laaste konsert gegee. As solis het sy bekendheid veral op sy tegnies presiese vertolkings van Bach en Paganini berus, en daarbenewens het hy ses vioolkonserte gekomponeer. Vader van Rafael.

Kubelik, Rafael (1914-96), Tsjeggies-gebore dirigent en komponis. Ná studies in Praag het hy in 1934 met die Tsjeggiese Filharmoniese Orkes gedebuteer en in 1935/6 as begeleier vir sy vader, die violis Jan Kubelik, opgetree. Daarna was hy dirigent van die genoemde orkes (1936-9) en by die Brno Opera (1939-41), en vanaf 1941 vir sewe jaar hoofdirigent van die Tsjeggiese Filharmoniese Orkes. Met die kommunistiese oorname van Tsjeggo-Slowakye in 1948 het hy sy geboorteland verlaat en gesweer dat hy nie onder ‘n kommunistiese bewind weer daar sou optree nie. In die jaar daarop is sy Amerikaanse debuut in Chicago gemaak en in 1950 ook by die Salzburg-fees. Hy was vervolgens hoofdirigent van die Chicago Simfonie-orkes (1950-3) en musiekdirekteur by Covent Garden (1955-8). By dié operahuis het hy die Britse verhoogpremières van Jenufa en Les Troyens gedirigeer, in laasgenoemde geval met ‘n verkorte weergawe van die opera. Vanaf 1961 tot 1979 was hy hoofdirigent van die Beierse Radio Simfonie-orkes, met wie hy opnames van Dvorák, Mahler en Schumann se volledige simfonieë gemaak het wat deur kenners onder die beste siklusse daarvan gereken word.

Intussen het Kubelik in 1966 ‘n Switserse burger geword en was hy in 1973/4 musiekdirekteur van die Metropolitan Opera. In die 1970’s het hy Beethoven se volledige simfonieë met 9 verskillende orkeste opgeneem. Hy het in 1985 uitgetree, maar vyf jaar later, ná die val van die kommunisme in Tsjeggo-Slowakye, het hy ‘n triomfantelike terugkeer na sy geboorteland gemaak om die Praag Lentefees te open. Daar het hy met sy ou orkes twee uitvoerings van Smetana se Má Vlást (My Vaderland) gegee en sy vyfde opname daarvan gemaak. Hy was een van die beste vertolkers van Tsjeggiese en Duitse simfoniese musiek van sy tyd. Sleutelopnames: Dvorák se volledige Slawoniese Danse, ouvertures en toondigte (München 1973-7); Janácek se Sinfonietta en Taras Bulba (München 1970); Smetana se Má Vlást (Praag 1990). Verdere opnames: die volledige simfonieë van Brahms, asook ‘n aantal van Hartmann, Mozart en Nielsen; orkeswerke van Bartók, Mendelssohn, Moessorgski en Schumann; Dvorák se Stabat Mater; Mozart se Missa brevis en Kroningsmis; Suk se Asrael simfonie; die operas Mathis der Maler, Oedipus der Tyrann, Palestrina, Otello, Rigoletto, Die Meistersinger von Nürnberg (München 1967) en Oberon; en van sy eie orkes- en vokale komposisies, waaronder Orphikon.

Kuchar, Theodore (1960-), Amerikaanse altviolis en dirigent. Hy het aan die Cleveland Musiekinstituut studeer, en was eerste altviolis van bekende orkeste in Cleveland en Helsinki. In 1980 het hy ‘n beurs ontvang om by Tanglewood te studeer, waar hy onder groot dirigente soos Bernstein, Davis, Ozawa en Previn gewerk het. Daarna het hy as gasdirigent by vooraanstaande oorsese orkeste begin optree, en in 1987 het hy musiekdirekteur van die Queensland Filharmoniese Orkes in Brisbane geword. Daar het hy die volledige simfonieë van Mozart gedirigeer, en Australiese premières van werke deur Prokofiëf, Schnittke en Sjostakowitsj gegee. Terselfdertyd was hy as musiekdirekteur aan die Wes-Australiese Ballet in Perth verbonde. In 1989 het die Finse regering ‘n bronsmedalje aan hom toegeken vir sy bevordering van Finse musiek. Hy het in 1992 hoofgasdirigent van die Oekraïnse Staatsimfonie-Orkes geword, en twee jaar later hul hoofdirigent. Die orkes se naam is intussen verander na die Nasionale Simfonie-orkes van die Oekraïne, en hy sou hulle op toere na Brittanje en Nederland lei. Hy het hulle in vele hoogstaande opnames gedirigeer, waaronder die volledige simfonieë van Prokofiëf tel. In 2000 is hy as lewenslange eredirigent van sy Oekraïnse orkes aangestel. Daarby is hy artistieke direkteur van die Australiese Kamermusiekfees (sedert 1990), en musiekdirekteur van die filharmoniese orkeste in beide Boulder (sedert 1996) en Fresno (sedert 2001). Naas sy loopbaan as dirigent tree hy wêreldwyd as altviolis in kamermusiek op. Sleutelopnames (almal Oekraïne): Creston se simfonieë nrs. 1-3; Moessorgski se Skilderye op ‘n Uitstalling (in Ravel se orkestrasie) en Nag op ‘n Kaal Berg (in beide die oorspronklike en Rimski-korsakof se weergawes). Verdere opnames: (as solis) kamerwerke van Martinu en Piston; (as dirigent) simfonieë van Antheil, Harris en Lees; die volledige werke van Piston vir viool en orkes (met James Buswell as solis); Sjedrin se ballet Carmen en sy Konsert vir Orkes.

Kuhlmann, Kathleen (1950-), Amerikaanse mezzosopraan. Ná haar debuut in 1979 in Chicago as Maddalena in Rigoletto, het nog debute gevolg in Keulen en by La Scala (beide in 1980), Covent Garden (1982), en die feeste in Glyndebourne (1983) en Salzburg (1985). Onder haar beste rolle tel Bersi in Andrea Chénier en Ottavia in L’incoronazione di Poppea. Opnames: die genoemde operas van Giordano en Monteverdi, asook Handel se Alcina.

Kuhn, Gustav (1947-), Oostenrykse dirigent. Hy was vanaf 1970 vir drie jaar dirigent van die Turkse Staatsopera in Istanbul, waar hy met ‘n opvoering van Fidelio gedebuteer het. Vervolgens was hy artistieke direkteur van die Nederlandse Operaforum (1974/5), dirigent van die Dortmund Opera (1975-7), inwonende dirigent by die Weense Staatsopera (1977-80), musiekdirekteur van die operahuise in Berne (1979-83) en Bonn (1982-5), en artistieke direkteur van die Roomse Opera (vanaf 1986). Debute is gemaak by die musiekfeeste in Salzburg (1978) en Glyndebourne (1980), en in Chicago en by Covent Garden (beide in 1981). By die Tirool-fees in Oostenryk het hy vanaf 1997 tot 2000 jaarliks een van die Ring-operas gedirigeer, met hoogstaande opnames wat van Siegfried en Götterdämmerung gemaak is. Met die Haydn-orkes en -koor van Bolzano en Trento het hy Beethoven se volledige simfonieë opgeneem. Sleutelopname: ‘n versameling ouvertures van Weber (Dresden Staatskapelle). Verdere opnames: Schumann se kantate Der Rose Pilgerfahrt; Richard Strauss se operas Ariadne auf Naxos en Guntram; en ‘n versameling ouvertures van Suppé.

Kuijken, Sigiswald (1944-), Belgiese violis, dirigent en musiekgeleerde. Hy het aanvanklik in Brugge studeer en daarna aan die Brussels Konserwatorium, waar hy in 1964 ‘n eerste prys in vioolspel gewen het. Vervolgens was hy ‘n lid van die avant-garde ensembles Alarius (1964-72) en Musique Nouvelle (tot 1974). Intussen het hy in 1970 begin om die Barokviool te bespeel, waarvan hy die tegnieke self aangeleer het. Sedert 1971 gee hy onderrig aan die Haagse Konserwatorium, en in die jaar daarop het hy die ensemble La Petite Bande gestig vir die uitvoering van Barokmusiek op eietydse instrumente. Hulle toer wêreldwyd, met 'n Londense debuut wat in 1986 gemaak is. Ook in 1986 het hy sy eie strykkwartet gestig. As beide violis en dirigent is hy een van die voorste vertolkers van Barok- en Klassieke werke van sy tyd. Sleutelopnames: Haydn se simfonieë nrs. 82-87 (Orchestra of the Age of Enlightenment). Sy broers is die viola da gamba-speler Wieland (1936-) en die dwarsfluitspeler Barthold (1949-). Hulle tree dikwels saam op, hetsy in 'n kamerensemble of as lede van La Petite Bande. Sleutelopnames (Barthold): ‘n versameling fluitkonserte van Vivaldi (met die ‘Academia Montis Regale’).

Tesame het die 3 Kuijken-broers hoogstaande opnames van Mozart se fluitkwartette (met die violis Lucy van Dael) en konserte van Rameau tot hul krediet. Verdere opnames (Sigiswald, as violis): J.S. Bach se volledige vioolkonserte, -sonates, -partitas en viola da gamba-sonates; Vivaldi se Vier Seisoene; (Sigiswald, as dirigent:) ‘n aantal kantates van J.S. Bach en sy Sint Johannespassie; C.P.E. Bach se oratorium Die Auferstehung und Himmelfahrt Jesu (2 weergawes, op DVD en kompakskyf); Graun se kantate Der Tod Jesu; Haydn se simfonieë nrs. 26, 52, 53, 101 en 102; Vivaldi se Vier Seisoene; orkeswerke van Corelli, F. Couperin, Geminiani en Mozart; en die operas Alessandro, Partenope, L’infedeltà delusa, Così fan tutte en Zoroastre; (Wieland): J.C. Bach se Gloria, Kyrie en Credo; J.S. Bach se volledige sonates vir viola da gamba; tien van Sainte-Colombe se konserte vir twee viola da gambas (met Jordi Savall); (Barthold): fluitsonates van C.P.E. Bach, Handel en Leclair; (Barthold en Wieland): enkele Concerts van F. Couperin; en Telemann se Sonata metodiche 1-12.

Kulenkampff, Georg (1898-1948), Duitse violis. Hy het in Berlyn studeer en daarna as virtuoos bekend geraak. Met sy onberispelike intonasie en liriese spel is hy in die tydvak tussen die twee wêreldoorloë as die voorste Duitse violis beskou. Naas sy loopbaan as solis was hy lid van ‘n kamermusiektrio met die pianis Edwin Fischer en die tjellis Enrico Mainardi. Vanaf 1923 was hy vir drie jaar ‘n hoogleraar aan die Berlynse Konserwatorium Verder het hy sonate-uitvoerings met Wilhelm Kempff en Georg Solti as klavierbegeleiers gegee. Hy het in 1943 onder Wilhelm Furtwangler in ‘n Berlynse opname van Sibelius se vioolkonsert gespeel. Vanaf dieselfde jaar het hy in Switserland gewoon, waar hy die vermaarde Carl Flesch as hoof van die Luzern Konserwatorium opgevolg het. Sy loopbaan is deur verlamming kortgeknip. Verdere opnames: vioolkonserte van Beethoven en Bruch; en Beethoven se Kreutzer sonate (met Kempff).

Kullman, Charles (1903-83), Amerikaanse tenoor van Duitse ouers. Vyf jaar na sy konsertdebuut in 1924 in New York het sy operadebuut as Pinkerton in Madama Butterfly plaasgevind. Daarna is hy na Berlyn, waar hy in 1931 by die Kroll Opera gedebuteer het. Hy was verbonde aan die Berlynse Staatsopera (1932-4), met verdere debute wat gemaak is by Covent Garden en die Salzburg-fees (beide in 1934), en die Metropolitan Opera (1935). In 1936 het hy as solis onder Bruno Walter in die eerste opname van Mahler se Das Lied von der Erde gesing. Onder die operarolle waarin hy bekend was, tel Don José in Carmen, Don Ottavio in Don Giovanni en Grigori in Boris Goedoenof. Hy het in historiese Met-opnames van dié operas gesing. Later in sy lewe, vanaf 1956 tot 1971, het hy in Bloomington, Indiana onderrig gegee.

Kunz, Erich (1909-95), Oostenrykse bas-bariton. Hy het sy operadebuut in 1933 in Troppau as Osmin in Die Entführung aus dem Serail gemaak. Vanaf 1935 het hy in die Glyndebourne-koor gesing, en vanaf 1940 was hy aan die Weense Staatsopera verbonde. Verdere debute het gevolg by die feeste in Salzburg (1942) en Bayreuth (1943), en na die Tweede Wêreldoorlog ook by Covent Garden (1947), die Glyndebourne-fees (1948) en die Metropolitan Opera (1952). Hy was wêreldbekend in Mozart-rolle soos Osmin, Guglielmo in Così fan tutte, Leporello in Don Giovanni, die titelrol in Le nozze di Figaro en Papageno in Die Zauberflöte, en in Duitse operettes. Onder sy verdere rolle het getel Danilo in Die lustige Witwe, Falke in Die Fledermaus, die Musiekmeester in Ariadne auf Naxos en Beckmesser in Die Meistersinger von Nürnberg. Opnames: die genoemde operettes van Lehár en Johann Strauss (lg. onder beide Ackermann en Karajan); en die genoemde operas van Mozart, Richard Strauss en Wagner.

Kunzel, Erich (1935-2009), Amerikaanse dirigent. Sy ouers was Duitse immigrante wat hul in New York gevestig het. Hy het aan die Harvard en Brown universiteite en die Pierre Monteux-skool studeer. Vervolgens was hy dirigent van die Rhode Island Filharmoniese Orkes (1960-65) en die Cincinatti Simfonie-orkes (1965-77). Vanaf 1966 tot 1972 het hy ook onderrig in dirgeerkuns aan die Cincinatti Konserwatorium gegee. In 1977 het hy dirigent van die pasgestigte Cincinatti Pops-orkes geword. Hy sou vir die res van sy lewe aan hul verbonde wees en bykans 90 opnames met die orkes maak, meesal van ligte klassieke werke en musiekblyspele. Oor ‘n tydperk van 38 jaar het hulle in die stad se parke uitvoerings gegee, waardeur duisende inwoners vir die eerste keer aan klassieke musiek blootgestel is. Hulle het saam ook ‘n aantal toere na Japan onderneem, en vanaf 1998 na Sjina. Tydens die Olimpiese Spele van 2008 in Beijing was hul die enigste Amerikaanse orkes om by die geleentheid op te tree. Daarby was hy vanaf 1982 tot 2002 dirigent van die Indianapolis Simfonie-orkes. Hy het in 2001 ‘n opvoering van Die vrolike weduwee by die San Francisco Opera gedirigeer, met ‘n uitstekende DVD-opname wat gemaak is. In 2006 is die Nasionale Kunste-medalje aan hom toegeken. Hy is aan kanker van die pankreas, lewer en dikderm oorlede. Verdere opnames: ‘n versameling bekende rolprentmusiek van John Williams.

Kupper, Annelies (1906-87), Duitse sopraan. Aanvanklik het sy musiekonderrig in Breslau gegee (1929-35), totdat die musiekdirekteur van die stad se operahuis haar hoor sing het. Hy het haar in diens geneem en in 1935 het sy as die Tweede Seun in Die Zauberflöte by die Breslau Opera gedebuteer. Daarna het sy gesing in Schwerin en Weimar (vanaf 1937), by die Hamburg Staatsopera (1940-6) en die Beierse Staatsopera in München (1946-66). Intussen het sy gedebuteer by die feeste in Bayreuth (1944) en Salzburg (1950), en by Covent Garden (1953). Sy het by die Salzburg-fees in 1952 die titelrol in die amptelike première van Die Liebe der Danae onder Clemens Krauss gesing, met ‘n opname wat van haar suiwer stem getuig. Verdere opnames: Beethoven se Missa Solemnis (onder Klemperer); en Orff se kantates Catulli Carmina en Trionfo di Afrodite (onder Jochum).

Kurtz, Edmund (1908-2004), Russies-gebore tjellis. Sy gesin is in 1917 met die uitbreek van die Russiese Rewolusie na Duitsland, waar hy op nege jaar met tjellolesse begin het. Só goed was sy vordering dat hy op 13 as leerling van Julius Klengel, indertyds die voorste leermeester van die instrument in Europa, aanvaar is. Hy was slegs 16 toe sy debuut as solis in Rome gemaak is, waarna hy in talle Europese stede opgetree het. In Parys is hy deur Pablo Casals na die leermeester Diran Elexanian vir verdere studies verwys. Vervolgens was hy eerste tjellis in die Bremen Opera se orkes (1926/7), en vanaf 1927 het hy vir drie jaar as begeleier vir die groot ballerina Anna Pavlova getoer. Hy was verder eerste tjellis in die orkes van die Duitse Opera in Praag (1932-6), onder Georg Szell. Daarna het hy na die VSA verhuis, waar hy vir die volgende 8 jaar eerste tjellis van die Chicago Simfonie-orkes sou wees. In dié tyd (1936-44) het hy ook wêreldwyd as lid van ‘n gevierde trio met die violis Tossy Spiwakofski en sy pianis-broer Jascha getoer. Hy het daarna op ‘n loopbaan as solis gekonsentreer, met ‘n Amerikaanse debuut in 1945 onder die dirigeerstaf van Arturo Toscanini. ‘n Opname is van die geleentheid gemaak - die enigste van Dvorák se tjellokonsert met die maestro. Hy het die premières van ‘n hele aantal werke wat vir hom geskryf is, gegee. Daaronder tel Krenek se Suite vir onbegeleide tjello, Ginastera se Pampeana nr. 2, Milhaud se Elegie en Konsert nr. 2, en Khatsjatoerian se tjellokonsert. Laasgenoemde was in 1948 met die Boston Simfonie-orkes onder Sergei Koussewitski. In 1978 het hy op 70-jarige ouderdom die tjellosuites van Bach begin redigeer, streng volgens die Anna Magdalena manuskrip. Dit is in 1983 uitgegee, en word sedertdien erken as die belangrikste uitgawe van dié epiese werke waarvan hy self ‘n voortreflike vertolker was. Tot diep in sy negentigs het hy voortgegaan om tjellowerke te redigeer, in sy eie handskrif en sonder brille. Hy is in Londen oorlede.

Kurtz, Efrem (1900-95), Russies-gebore dirigent. Hy het onder die komponiste Glazoenof en Tsjerepnin studeer, en met die uitbreek van die Kommunistiese rewolusie het hy na Riga gevlug. Later het hy in Duitsland onder die groot dirigent Arthur Nikisch studeer en vanaf 1921 vir drie jaar die Berlynse Filharmoniese Orkes gedirigeer. Vervolgens was hy vanaf 1924 musiekdirekteur van die Stuttgart Filharmoniese Orkes, maar in 1933 het hy Duitsland onder Nasionaal-Sosialistiese druk verlaat en platsak in Parys aangekom. Intussen het hy veral in ballet bekend geraak, onder andere deur ‘n toer met die legendariese ballerina Anna Pawlowa (1928-31) en by die Salzburg-fees in 1931/32. In Frankryk het hy dirigent geword van die Ballet Russe de Monte Carlo (1933-42), waarna hy na die VSA geëmigreer het. Daar het hy in 1944 'n Amerikaanse burger geword, en was hy hoofdirigent van die Stad Kansas Filharmoniese Orkes (1943-8) en die Houston Simfonie-orkes (1948-54). Verder was hy vanaf 1955 vir twee jaar mededirigent van die Liverpool Filharmoniese Orkes, met wie hy in 1956 die Britse première van Walton se Johannesburg Festival Overture gedirigeer het. In 1966 het hy as gasdirigent in Leningrad (tans Sint Petersburg) en Moskou opgetree. Opnames: Prokofiëf se ballet Romeo en Juliet, en Sjostakowitsj se negende en tiende simfonieë.

Kurz, Selma (1874-1933), Oostenrykse sopraan. Sy het haar operadebuut in 1895 in Hamburg gemaak, in die titelrol van Thomas se Mignon. Daarna was sy verbonde aan die Frankfurt Opera (1896-9), en in 1899 is sy deur die komponis Mahler gewerf vir die Weense Hofopera. Met haar aantreklike voorkoms en pragtige, behendige sang het sy hom betower, sodat 'n kortstondige verhouding tussen hulle ontstaan het. Sy sou tot 1927 in Wenen sing, aanvanklik in liriese rolle en later as koloratuursopraan. Haar unieke sangstyl het as die 'Selma-trilling' bekendgestaan. Intussen het sy in 1904 by Covent Garden gedebuteer, en in 1916 het sy die rol van Zerbinetta in die hersiene weergawe van Ariadne auf Naxos in Wenen geskep. Haar debuut by die Salzburg-fees is in 1922 gemaak. Haar dogter Desi Halban was ook ‘n sopraan, wat in 1947 in New York in ‘n voortreflike opname van Mahler se Lieder und Gesänge aus die Jugendzeit met die gevierde dirigent Bruno Walter as klavierbegeleier gesing het.

Kusche, Benno (1916-), Duitse bas-bariton. Nadat hy in 1938 sy debuut in Koblenz gemaak het, het hy tot 1945 in Augsburg gesing. Vanaf 1946 was hy vir langer as dertig jaar aan die Beierse Staatsopera in München verbonde. Daarbenewens het hy vanaf 1958 ook by die Düsseldorf Opera opgetree, met verdere debute wat plaasgevind het by die Salzburg-fees (1949), Covent Garden (1952), die Glyndebourne-fees (1954) en die Metropolitan Opera (1971). Hy het in hoogstaande opnames van die operas Die Meistersinger von Nürnberg (as Beckmesser) en Die Kluge onder Thomas Beecham en Wolfgang Sawallisch onderskeidelik gesing.

Kynaston, Nicholas (1941-), Engelse orrrelis. Hy was vanaf 1961 vir tien jaar orrelis van die Westminster Katedraal. Sy solodebuut is in 1966 in Londen gemaak, en agt jaar later het hy deur die VSA getoer. Sy bekendheid lê merendeels in Franse musiek. Opnames: solowerke van J.S. Bach, Saint-Saëns, Schumann en Widor.

L

Labbette, Dora (1898-1984), Engelse sopraan. Sy het in 1917 haar debuut gemaak en daarna bekendheid verwerf in gewyde en ander konsertwerke onder Beecham, veral in die musiek van Delius. In 1934 is haar operadebuut in Oxford gemaak, en in die jaar daarop haar debuut by Covent Garden as Mimì in La Bohème. Sy het onder die skuilnaam Lisa Perli gesing. As begaafde sangeres-aktrise het sy uitgeblink in rolle soos Mèlisande in Pellèas et Mèlisande, Vreli in A Village Romeo and Juliet en Desdemona in Otello. Sy het in voortreflike opnames van Delius-liedere, begelei deur Beecham as dirigent en pianis, gesing.

Labelle, Dominique (?-), Kanadese sopraan. Nadat sy in 1989 ‘n aantal plaaslike pryse gewen het, het sy in opvoerings in New York, Parys en Wenen bekendheid verwerf as Donna Anna in Don Giovanni. Sy het die rol ook gesing in ‘n rolprentweergawe van die opera teenoor die Russiese bariton Dimitri Hworostofski. Met haar helder stem en charismatiese verhoogpersoonlikheid tree sy wêreldwyd in opera en konserte op. Sy is veral begaafd in die musiek van Handel, en het in 2001 in die première van sy pas herontdekte Gloria by die Göttingen-fees onder Nicholas McGegan gesing. Voorts het sy uitgeblink as Sigismondo in ‘n opname van Handel se opera Arminio wat in 2002 met die Handel-prys bekroon is. Verdere opnames: Vivaldi se opera Il giustino; en Wyner se Voices of Women.

Labèque, Katia (1950-) en Marielle (1952-), Franse klavierduet en susters. Hulle het in Parys studeer en in 1961 hul debuut in Bayonne gemaak. Sedertdien het hulle bekendheid verwerf in moderne musiek, alhoewel hul ewe begaafd in die Romantiese repertorium is. Hulle tree ook in jazz-uitvoerings met die kitaarspeler John Mclaughlin op. Tans is hulle stellig die gewildste klavierduet ter wêreld, iets waartoe beide hul gekultiveerde spel en aantreklike voorkoms bygedra het. Opnames: Messiaen se Visions de l'amen; Bruch, Mendelssohn en Ravel se dubbelkonserte; Mozart se Driedubbele konsert (met Semjon Bisjkof as derde solis); en werke van Bach/Hess, Bartók, Berio, Bernstein, Bizet, Brahms, Dvorák, Fauré, Gershwin, Ravel, Schumann, Strawinski en Tsjaikofski vir klavierduet.

La Fenice, Italiaanse operahuis (volledig: Teatro la Fenice) wat in 1792 in Venesië geopen is. Hoewel die gebou sedertdien al twee keer afgebrand het (die mees onlangse was in 1996), is die premières van 'n groot aantal operas daar aangebied. Daaronder tel Rossini se Tancredi (1813) en Semiramide (1823), Bellini se I Capuleti e i Montecchi (1830), Verdi se Ernani (1844), Attila (1846), Rigoletto (1851), La Traviata (1853) en Simon Boccanegra (1857), Strawinski se The Rake's Progress (1951), Britten se The Turn of the Screw (1954) en Prokofiëf se Die Vurige Engel (1955). Die operahuis was 'n gunsteling vir sulke groot sangers soos Callas, Sutherland en Pavarotti.

Lahti Simfonie-orkes, Finse orkes wat in 1948 gestig is. Hulle het onder Osmo Vänskä, wat in 1988 die hoofdirigent geword het, bekendheid verwerf as een van die beste ensembles uit die Nordiese lande. Dit geld veral in die musiek van Sibelius, waarvan ‘n hele aantal bekroonde opnames onder Vänskä gemaak is. Sedert 1992 is Kalevi Aho hul residensiële komponis. Die orkes het in 2000 ‘n nuwe konsertsaal, die Sibelius-saal, betrek. Dit is van hout gebou en die akoestiek daarvan word as van die bestes ter wêreld beskou. Die orkes tree wyd deur Europa, die VSA en Japan op.

Lakes, Gary (1950-), Amerikaanse tenoor. Sy debuut is in 1981 by die Seattle Opera gemaak as Froh in Das Rheingold. Verdere debute het gevolg in Meksikostad (1983), by die Metropolitan Opera (1986) en die Londense Proms (1991). Hy is bekend in heroïese rolle soos Aeneas in Les Troyens, die Keiser in Die Frau ohne Schatten, Bacchus in Ariadne auf Naxos, Siegmund in Die Walküre en die titelrol in Oberon. Hy het Siegmund gesing in James Levine se hoogaangeskrewe 1989-opvoering van Die Walküre by die Met, met ‘n DVD-opname wat gemaak is. Verdere opnames: Janácekse Glagolitic Mass (onder Tilson Thomas); en die opera Les Troyens (onder Dutoit).

Lanchbery, John (1923-), Engelse dirigent en komponis. Hy was musiekdirekteur van die Londense Metropolitaanse Ballet (1947-9), dirigent van die Sadler’s Wells Ballet (1951-60), hoofdirigent van die Koninklike Ballet (1960-72), en musiekdirekteur van die Australiese Ballet (1972-7) en die Amerikaanse Ballet (1978-80). As een van die voorste ballet-dirigente van die twintigste eeu het hy verskeie werke tot dié kunsvorm verwerk. Sleutelopnames: Poulenc se Verhaal van Babar die Olifant (Melbourne); Prokofiëf se Pieter en die Wolf (Melbourne); Tsjaikofski se ballet Swanemeer (Wenen). Verdere opnames: Britten se Young Person's Guide to the Orchestra; Hérold se ballet La fille mal gardée; ‘n versameling orkeswerke van Ketelbey; en sy eie ballet Tales of Beatrix Potter.

Landowska, Wanda (1877-1959), Pools-gebore klawesimbelspeler, moontlik die grootste van die twintigste eeu, asook pianis en musiekgeleerde. Ná studies in Warskou en Berlyn het sy in 1891 haar loopbaan as pianis begin. In 1900 het sy in Parys gaan woon en drie jaar later het sy na die klawesimbel oorgeslaan. Sy het deur Europa en die VSA getoer om Barokmusiek op beide klavier en klawesimbel te speel. Daarby het sy ‘n skool vir die studie van vroeë musiek naby die Franse hoofstad gestig. In 1909 het sy ‘n boek oor vroeë musiek gepubliseer, en vier jaar later het sy hoof van die klawesimbelklas aan die Berlynse Konserwatorium geword. Gedurende die Eerste Wêreldoorlog (1914-8) is sy deur die Duitsers geïnterneer. In 1919 het sy as uitmuntende Bach-vertolker die eerste musikus in die twintigste eeu geword om die klawesimbel in ‘n uitvoering van die Barokreus se Sint Mattheüspassie in Basel te speel, eerder as op klavier soos die praktyk geword het. Sy het in dieselfde jaar na Frankryk teruggekeer, waar sy tot 1938 sou onderrig gee en in konserte van vroeë musiek speel. Konserte vir die klawesimbel is deur Falla (1926), Poulenc (1929) en Martinu (1936) vir haar geskryf. In 1940 het sy in New York gaan woon. Deur haar optredes, onderrig en geskrifte het sy die vernaamste aandeel gehad in die moderne herlewing van die klawesimbel. Opnames: Mozart se klavierkonsert nr. 22; en klawesimbelsonates van Domenico Scarlatti.

Lane, Piers (1958-), Australiese pianis. Hy is in Londen woonagtig, waar hy sedert 1989 ‘n hoogleraar in klavier aan die Koninklike Musiekakademie is. Sy New York-debuut is in 2004 gemaak, en hy was al vyf keer ‘n solis by die Londense Proms. Naas sy wye optredes as solis, met ‘n repertorium van meer as 75 konserte, is hy artistieke direkteur van die Australiese Kamermusiekfees. Daarby is hy ‘n gereelde vennoot van die violis Tasmin Little in sonate-uitvoerings. Sleutelopname: Moszkowski se klavierkonsert (onder Maksymiuk). Verdere opnames: klavierkonserte van Delius, Dreyschock, Kullak, Paderewski, Parry, Stanford en Vaughan Williams; Finzi se Eclogue; en ‘n versameling Preludes van Skriabin.

Lang Lang (1982-), Sjinese pianis. Hy het op drie jaar met klavierlesse in sy tuisstad Shenyang begin. Op vyf het hy die klavierkompetisie in dieselfde stad gewen en sy openbare debuut gemaak. Later het hy aan die musiekkonserwatorium in Beijing gaan studeer en in 1994 was hy ‘n pryswenner in die internasionale kompetisie vir jong pianiste in die Duitse stad Ettlingen. Hy het in die jaar daarop die internasionale Tsjaikofski-kompetisie vir jong musikante in Japan gewen, in ‘n uitvoering van Chopin se tweede klavierkonsert met die Moskou Filharmoniese Orkes wat gebeeldsend is. Op 15 het hy met studies onder Gary Graffman aan die Curtis Musiekinstituut in Philadelphia begin. Sedertdien tree hy wêreldwyd in konserte en voordragte op, en het die eerste Sjinese pianis geword om met die beroemde Berlynse en Weense filharmoniese orkeste op te tree. Sy debuut in die Carnegie Hall, New York is in 2001 gemaak, waarna hy met die Philadelphia Orkes na Beijing is. In die Sjinese hoofstad het hy in ‘n konsert voor 8 000 mense in die Groot Saal van die Volk gespeel. Hy het in dieselfde jaar sy debuut by die Londense Proms gemaak. In 2008 het hy deelgeneem aan die inwydingseremonie van die Olimpiese Spele in Beijing. Sy outobiografie is in dieselfde jaar gepubliseer. Steeds in 2008 het hy ‘n internasionale musiekstigting in New York op die been gebring ten einde klassieke musiek onder jongmense te bevorder. Nie alle musikante is bewonderaars van sy energieke, demonstratiewe spel nie – die gevierde pianis Earl Wild het byvoorbeeld na hom verwys as ‘die Jennifer Lopez van die klavier’. Opnames: Beethoven se klavierkonserte nrs. 1 en 4; en Tsjaikofski se klavierkonsert nr. 1.

Langridge, Philip (1939-2010), Engelse tenoor. Hy het in 1964 sy debuut by die Glyndebourne-fees gemaak as die Livreikneg in Capriccio. Verdere debute het heelwat later gevolg by Covent Garden (1983), die Metropolitan Opera (1985) en die Salzburg-fees (1987). Met sy wye repertorium en veeltaligheid was hy ewe begaafd in opera, konsertwerke en liedere. In opera was dit veral dié van Mozart en moderne komponiste waarin hy uitgeblink het. Dit sluit rolle in soos Andres in Wozzeck, Captain Vere in Billy Budd, Aschenbach in Death in Venice, Essex in Gloriana, Peter Quint in The turn of the screw, Macheath in The Beggar's Opera, Zivny in Osud, Sjuiski in Boris Godoenof, Don Basilio in Le nozze di Figaro, Abaris in Les Boréades, Aäron in Moses und Aron, Zinowi in Dame Macbeth van Mtsensk, Tom Rakewell in The Rake's Progress, Edrisi in Koning Roger, en die titelrolle in Peter Grimes, Idomeneo, La clemenza di Tito en Oedipus Rex. Hy het ook rolle tydens die premières van Birwistle se operas The Mask of Orpheus (1986) en The Second Mrs Kong (1994) geskep. Sleutelopname: Schoenberg se Gurrelieder (onder Rattle). Verdere opnames: Britten se Curlew River, Nocturne, Serenade en War Requiem; Elgar se King Olaf; Finzi se Dies Natalis en Intimations of Immortality; Handel se Acis and Galatea; Haydn se The Creation (in Engels); Lambert se Eight Poems; madrigale van Monteverdi, en sy Vespro della Beata Vergine; Vaughan Williams se Sancta civitas, Merciless Beauty en On Wenlock Edge; liedere van Britten, Dvorák, Janácek en Schubert; die genoemde operas van Berg, Britten, Gay, Janácek, Moessorgski, Mozart, Rameau, Schoenberg, Sjostakowitsj, Strawinski en Szymanowski, asook Punch and Judy en Savitri.

Lanza, Mario (1921-59), Amerikaanse tenoor en akteur. Nadat hy aanvanklik in sy familie se kruideniersfirma gewerk het, het hy in 1942 ‘n oudisie met die dirigent Sergei Koussewitzki gehad en ‘n beurs vir studie by Tanglewood ontvang. Daarna het hy oorlogsdiens verrig, gevolg deur optredes in rolprente, onder andere die titelrol in The Great Caruso (1951) en in The Student Prince (1954). Hy het besonder gewild geraak, maar sy loopbaan is deur sy vroeë dood kortgeknip.

La Petite Bande, Belgiese orkes wat in 1972 deur Sigiswald Kuijken en Gustav Leonhardt gestig is. Hulle speel op eietydse instrumente, en hul samestelling is gebaseer op dié van die Franse komponis Lully tydens die bewind van Koning Lodewyk XIV. Onder leiding van Kuijken het die orkes roem verwerf met hul talle opnames van veral Barokmusiek.

Laredo, Jaime (1941-), Boliviaans-gebore Amerikaanse violis. Hy het in 1952 sy debuut in San Francisco gemaak en sewe jaar later het hy die Koningin Elisabeth-kompetisie in België gewen. Daarna het hy wêreldwyd getoer, met verdere debute in New York (1960) en Londen (1961). Met sy aristokratiese spel is hy veral bekend in die musiek van Bach en Handel, hoewel hy ewe begaafd in die Romantiese repertorium is. Met die Skotse Kamerorkes het hy hoogstaande opnames van Wagner se Siegfried Idyll, Dvorák se Strykerserenade en Vivaldi se Vier Seisoene gemaak. Sleutelopname: Brahms se 3 klavierkwartette (met Ax, Ma en Stern). Verdere opnames: vioolkonserte van Bruch en Mendelssohn; Beethoven se Driedubbele Konsert (twee weergawes, met Kalichstein/Robinson en Serkin/Parnas onderskeidelik as vennote); Mendelssohn se twee vioolsonates; Mozart se Sinfonia concertante en Konsert vir twee viole, hobo, tjello en orkes (beide met met Lin as mede-solis).

Larin, Sergei (1953-), Lettiese tenoor. Aanvanklik het hy tale in Gorki studeer, gevolg deur sangopleiding in sy geboorteland. Sy debuut is in 1981 by die Litause Opera gemaak, as Alfredo in La Traviata. Gedurende die res van die 1980’s het hy in die destydse Sowjet-Unie gesing en veral naam gemaak as Lenski in Jewgeni Onegin. Sy Londense debuut is in 1991 gemaak as Don José in Carmen. Tydens sy debute in Parys en by die Metropolitan Opera in New York het hy Cavaradossi in Tosca gesing. ‘n Verdere rol waarin hy uitblink, is Dimitri in Boris Godoenof, wat hy gesing het tydens ‘n besoek van die Kirof-geselskap aan die Met in 1992 en by die Salzburg-fees onder Claudio Abbado in 1994. ‘n Hoogtepunt in sy loopbaan was sy verskyning as Calaf in Turandot in ‘n Sjinese opvoering van Puccini se gewilde opera, met ‘n filmopname wat gemaak is. Onder sy verdere rolle tel Paolo in Francesca di Rimini, Albert in Die suinige ridder, en die titelrol in Don Carlos. Naas sy operarolle is hy met sy ferm, helder sang uitmuntend in Russiese liedere. Opnames: Rachmaninof se kantate Die Klokke en Tanejef se Johannes van Damaskus (beide onder Pletnjef); die genoemde operas van Moessorgski en Rachmaninof, asook Dame Macbeth van Mtsensk.

Larmore, Jennifer (1958-), Amerikaanse mezzosopraan. Haar operadebuut is in 1986 in Frankryk gemaak, as Sesto in La clemenza di Tito. Sedertdien het sy met haar warm, ferm stem wêreldbekend geraak in die operas van Bellini, Handel, Mozart en Rossini. Dit behels verdere rolle soos Romeo in I Capuleti ed i Montecchi, Orfeo in Orfeo ed Euridice, Dorabella in Cosi fan tutte, die titelrolle in Giulio Cesare, La Cenerentola en L’Italiana in Algeri, en Rosina in Il barbiere di Siviglia. Laasgenoemde is een van haar beste rolle, wat sy by van die voorste operahuise in Europa en die VSA sing. Verdere debute is gemaak by die Salzburg-fees (1993) en die Metropolitan Opera (1995). In 1994 is die Richard Tucker-prys aan haar toegeken, en twee jaar later het sy tydens die afsluitingseremonie van die Olimpiese Spele in haar tuisstad Atlanta gesing. Naas opera tree sy wêreldwyd in konserte en liedere-voordragte op. Opnames: Sussmayr se Requiem; ‘n versameling Amerikaanse liedere; die genoemde operas van Bellini, Gluck, Handel en Rossini, asook Francois di Foix en Il ritorno d’Ulisse in Patria.

Larsén-Todsen, Nanny (1884-1982), Sweedse sopraan. Vandat sy in 1906 by die Sweedse Koninklike Opera as Agathe in Der Freischütz gedebuteer het, was sy tot 1923 aan dié operahuis verbonde. Daar het sy rolle vertolk wat gestrek het vanaf Mozart tot by Wagner en Richard Strauss. In 1924 het sy by La Scala die vroulike hoofrol in Tristan und Isolde onder Toscanini gesing. Sy het voorts opgetree by die Metropolitan Opera (1925-7) en die Bayreuth-fees (1927-31). Intussen het sy in 1927 by Covent Garden gedebuteer. Tydens haar laaste seisoen by Bayreuth het sy Isolde onder Wilhelm Furtwängler gesing, met ‘n kort uittreksel wat opgeneem is.

La Scala (amptelik Teatro alla Scala), Italiaanse operahuis wat in 1778 in Milaan geopen het met Salieri se EuropaRiconosciuta, en wat allerweë as een van die voorste operahuise ter wêreld beskou word. Talle van Rossini, Donizetti, Bellini, Verdi en Puccini se operas is vir dié teater geskryf. Aan die begin van die twintigste eeu was Arturo Toscanini met twee onderbrekings die hoofdirigent (1898-1902, 1906-8, 1921-9). In dié tyd het van die grootste operasangers ter wêreld daar opgetree. Hy is opgevolg deur Victor de Sabata, wat vir byna drie dekades (1930-57) die hoofdirigent was. In 1943 is die gebou grotendeels deur Geallieerde bomme vernietig, maar binne drie jaar is dit tot die oorspronklike herstel. Die inwydingskonsert daarvan is in 1946 deur Toscanini gedirigeer. Die orkes van La Scala is die beste in Italië en is beroemd vir hul unieke mengsel van klank en woorde in Italiaanse opera. Onder die groot sangers wat ná die Tweede Wêreldoorlog aan die operahuis verbonde was, tel Renata Tebaldi (1949-54) en Maria Callas (1950-8). Vanaf 1968 tot 1986 was Claudio Abbado die hoofdirigent en musiekdirekteur, en sedert 1986 beklee Riccardo Muti die pos.

László, Magda (1919-), Hongaarse sopraan. Sy was aanvanklik aan die Boedapest Opera verbonde (1943-6), waar sy as Elisabeth in Tannhäuser gedebuteer het. Daarna het sy in Italië gaan woon. In 1953 en 1962 het sy by die Glyndebourne-fees verskyn, in laasgenoemde geval in die titelrol van L'incoronazione di Poppea in ‘n hoogstaande opname onder John Pritchard. Onder die moderne rolle wat deur haar geskep is, tel die Moeder in Dallapiccola se Il prigioniero (oor die radio in 1949 en in Florence in 1950) en Cressida in Walton se Troilus and Cressida (by Covent Garden in 1954).

Lawrence, Marjorie (1909-79), Australiese sopraan. Haar operadebuut is in 1932 in Monte Carlo gemaak, as Elisabeth in Tannhäuser. Daarna was sy verbonde aan die Parys Opera (1933-36) en die Metropolitan Opera (1935-41). Sy het in 1936 in die eerste volledige opname van Parsifal (as Kundry) onder Fritz Busch in Buenos Aires opgetree. In 1941 het sy poliomiëlitis opgedoen, waarna sy nie langer sonder hulp kon loop nie. Nietemin het sy haar opera-loopbaan voortgesit, veral in Wagner-rolle waarin sy uitmuntend was. Sy het in 1952 uit opera getree, waarna sy 'n hoogleraar was by die Tulane Universiteit (1956-60) en die Suid-Illinois Unioversiteit (vanaf 1960). In 1977 is die CBE aan haar toegeken. Sy het die rol van Brünnhilde teenoor die legendariese Lauritz Melchior in 'n historiese opname van Götterdämmerung onder Artur Bodanzky by die Met gesing.

Lazaref, Alexander (1945-), Russiese dirigent. Hy het in 1972 die Karajan-dirigeerkompetisie in Berlyn gewen en in die jaar daarop by die Bolsjoi Teater in Moskou begin dirigeer. Vanaf 1987 tot 1995 was hy hoofdirigent en artistieke direkteur van die Bolsjoi, met wie hy in 1993 ‘n hoogstaande opname van ‘n versameling kore uit Russiese operas gemaak het. Sedert 1997 is hy hoofdirigent van die Koninklike Skotse Nasionale Orkes, en oor die jare het hy bekende orkeste in Berlyn, Parys, Cleveland en Liverpool gedirigeer. Met sy onsentimentele dirigeerstyl en vinnige tempos is hy ‘n begaafde vertolker van sy landgenote soos Tsjaikofski en Rachmaninof, asook van moderne komponiste soos Schnittke en Denisof wie se werke hy bevorder. Verdere opnames: Sjedrin se ballet Die dame en die skoothondjie.

Leaper, Adrian (1953-), Engelse dirigent. Hy het in Londen studeer en was aanvanklik mede-hoofhoringspeler van die Philharmonia Orkes in die Britse hoofstad. Daarna het hy begin dirigeer, en in 1986 het hy ‘n assistent-dirigent by die Hallé Orkes onder Stanislaf Skrowaczewski geword. Gedurende die 1990’s het hy wêreldroem deur sy opnames met die Slowaakse Filharmoniese Orkes, die Nasionale Simfonie-orkes van Ierland en die Orquesta Filarmónica de Gran Canaria verwerf. Hy het laasgenoemde vanaf algehele obskuriteit tot ‘n ensemble van wêreldformaat opgebou. Met die Ierse orkes en RTE Filharmoniese Koor het hy die eerste opname van Stanford se Requiem in ‘n hoogaangeskrewe vertolking gemaak. Daarby het hy pioniersopnames van sy landgenoot Havergal Brian se simfonieë nrs. 4, 11, 12, 17 en 32 gemaak. Sleutelopnames: ‘n versameling orkeswerke van Haydn Wood (met die Tsjeggo-Slowaakse Radio Simfonie-orkes). Verdere opnames: die volledige simfonieë van Nielsen en Sibelius, en ‘n aantal van Mahler (nr. 4), Rodó, Tsjaikofski (nr. 1) en Walton (nr. 1); Granados se toondig Dante; orkeswerke van Borodin, Chabrier, Coates, Elgar, Farnon, German, Greco, Grieg, Halffter, Holbrooke, Ketelbey, Kodály, Moessorgski, Quilter, Ravel, Rimski-Korsakof, Sibelius, Stevens en Tsjaikofski; en ‘n versameling Britse strykermusiek.

Lear, Evelyn (1926-), Amerikaanse sopraan. Aanvanklik het sy in musiekblyspele gesing, waarna sy sangafrigting aan die Juilliard Musiekskool ontvang het. Sy is in 1955 met die bariton Thomas Stewart getroud, en in die jaar daarop is hulle met Fulbright-beurse na Duitsland vir verdere studies. Haar Britse debuut is in 1957 gemaak, in Richard Strauss se Vier letzte Lieder met die Londense Simfonie-Orkes. In 1958 het haar Berlynse operadebuut plaasgevind, as die Komponis in Ariadne auf Naxos. Verdere debute het gevolg by die Salzburg-fees (1962), Covent Garden (1965) en die Metropolitan Opera (1967). Sy was veral bekend as die Marschallin in Der Rosenkavalier, 'n rol wat sy met haar afskeidsoptrede by die Met in 1985 vir oulaas sou sing. Ook was sy uitmuntend in die titelrol van Lulu, as Marie in Wozzeck en as Marina in Boris Godoenof. Sy het laasgenoemde gesing in ‘n hoogstaande opname teenoor die groot bas Boris Christoff in die titelrol, met André Cluytens as dirigent. Na hul uittrede het sy en Stewart meesterklasse gegee. Verdere opnames: Mahler se Das klagende Lied (onder Boulez); die musiekblyspel On the Town (onder Tilson Thomas); en die opera Die Zauberflöte (onder Böhm).

Leblanc, Suzie (1961-), Kanadese sopraan. As spesialis in vroeë musiek tree sy in Europa, Japan en Noord-Amerika op. Met haar ligte, suiwer stem is sy ewe begaafd in vroeë opera, gewyde werke, kamermusiek en luitliedere. Onder haar gereelde vennote tel die Ensemble Tragicomedia en die luitspeler Stephen Stubbs. Sleutelopname: ‘n versameling gewyde kantates van Buxtehude (met die Purcell Kwartet). Verdere opnames: Gluck se opera Orphée et Eurydice (as Amour); Monteverdi se opera Orfeo (as die Nimf); en Moody se Passion and Resurrection (as die Moeder van God).

Le Concert Spirituel, Franse vokale en instrumentele ensemble wat in 1988 herleef is nadat die oorspronklike een in 1791 tydens die Franse Rewolusie tot ‘n einde gekom het. Onder leiding van Hervé Niquet konsentreer hulle op Franse en Italiaanse musiek uit die sewentiende en agtiende eeue, met vele bekroonde opnames tot hul krediet. Sleutelopname: Lully se motette Benedictus, Exaudi Deus, O dulcissime en Notus in Judea Deus. Verdere opnames: Benevolo se Missa Azzolina, Dixit Dominus en Magnificat; Boismortier se ballet Don Quichotte chez la Duchesse, opera Daphnis et Chloé en Ballets de Village; talle gewyde werke van M. Charpentier, waaronder sy Te Deum, Vespres á la vierge, misse en motette; ‘n versameling koor- en kamerwerke van Clérambault; Desmarest se Dominus Regnavit en Te Deum de Paris; en Purcell se opera King Arthur.

Ledger, Philip (1937-2012), Engelse pianis, orrelis en dirigent. Hy was agtereenvolgens musiekmeester van die Chelmsford Katedraal (1962-5), musiekdirekteur van die Universiteit van Oos-Anglia (1965-73), en musiekdirekteur en orrelis van King’s College, Cambridge (1974-82). In 1968 was hy die klawesimbelsolis in Benjamin Britten se hoogstaande opnames van Bach se Brandenburgkonserte met die Engelse Kamerorkes. Hy was vanaf 1982 hoof van die Koninklike Skotse Musiekakademie en vanaf 1968 tot 1989 was hy artistieke direkteur van die Aldeburgh-fees. As dirigent was hy wêreldbekend in gewyde koormusiek vanaf die Renaissance tot die twintigste eeu. Sleutelopnames: Handel se Ode for St Cecilia's Day; Vivaldi se Dixit Dominus en Magnificat in G mineur (1976). Verdere opnames (as solis): klawesimbelkonserte van Bach; (en as dirigent:) Bach se 6 Brandenburgkonserte; J.S. en C.P.E. Bach se Magnificat; Bliss se The World is charged with the grandeur of God; Britten se Jubilate Deo, Rejoice in the Lamb en Te Deum; M. Charpentier se Kersfeesmis en Te Deum; Duruflé se Requiem; Elgar se Coronation Ode; Fauré se Requiem; ‘n versameling kerkmusiek van Gibbons; Monteverdi se Vespro della Beata Vergine; en Purcell se Funeral Music for Queen Mary.

Leech, Richard (1956-), Amerikaanse tenoor. Nadat hy aanvanklik as bariton gesing het, het hy die titelrol in Les contes d'Hoffmann vertolk terwyl hy nog 'n student was. Vanaf 1980 het hy in konserte en operas in sy geboorteland opgetree, met 'n Europese debuut wat in 1987 in Berlyn plaasgevind het as Raoul in Les Huguenots. Verdere debute is gemaak by die New York Stadsopera (1988), en by die Metropolitan Opera en La Scala (beide in 1990). Hy is merendeels bekend in Franse opera, soos in die titelrol van Faust. Voorts het hy uitgeblink as Alfred in ‘n uitstekende opname van die operette Die Fledermaus (onder André Previn). Verdere opnames: die operas Faust en I Lombardi.

Lefébure, Yvonne (1898-1986), Franse pianis. As leerling van die gevierde pianis Alfred Cortot het sy wêreldbekend as solis geraak. In 1935 het sy in die eerste opname van haar landgenoot Dukas se Variations, Interlude en Finale gespeel. Haar Salzburg-feesdebuut is in 1937 gemaak. Sy was ‘n hoogleraar aan die école Normale de Musique in Parys (vanaf 1924) en aan die Parys Konserwatorium (1952-67). By die Perpignan-fees van 1952 het sy onder Pablo Casals as dirigent ‘n elegante vertolking van Mozart se klavierkonsert nr. 20 gelewer. Dit is twee jaar later in Lugano herhaal, onder die dirigeerstaf van Wilhelm Furtwängler. In beide gevalle is opnames gemaak. Sy was ook ‘n skrywer.

Legge, Walter (1906-79), Engelse impresario, kritikus en skrywer. Nadat hy opname-bestuurder was by die platemaatskappye His Master’s Voice (vanaf 1927) en Columbia (vanaf 1938), was hy in 1938/9 ‘n assistent vir die beroemde dirigent Thomas Beecham by Covent Garden. Sy eerste opera-opname was Beecham se weergawe van Die Zauberflöte, wat in 1937-9 in Berlyn met ‘n onoortreflike rolverdeling gemaak is. In 1945 het hy die Philharmonia Orkes in Londen gestig om ‘n heenkome aan musici ná die Tweede Wêreldoorlog te verskaf, en om opnames vir sy maatskappy (later EMI) te maak. Oor die jare heen het hy talle bekende musici vir opnames gewerf en as regisseur in beroemde opnames opgetree. Daaronder tel Furtwängler se Tristan und Isolde, Karajan se Falstaff en Der Rosenkavalier, en vele opnames van Callas, Lipatti en Klemperer. Daarby was hy in beheer van ‘n historiese opname van Die Meistersinger von Nürnberg by die herleefde Bayreuth-fees in 1951. Hy is in 1953 getroud met die sopraan Elisabeth Schwarzkopf, wat eweneens in vele van sy opnames verskyn het.

Legrand, Michel (1932-), Franse dirigent, pianis en komponis. Hy het bekend geraak as orkestreerder van ligte musiek en jazz. In 1954/5 het hy as dirigent met die beroemde kabaretsanger Maurice Chevalier in Parys en New York opgetree. Daarby het hy die klankbane van 'n hele aantal rolprente geskryf, waaronder Les Parapluies de Cherbourg (1964). In 1993 het sy debuut as klassieke pianis met 'n hoogstaande opname van 'n aantal Satie-solowerke plaasgevind. Hy het in die jaar daarop die Philharmonia Orkes en die Ambrosian Singers in uitstekende opnames van Fauré en Duruflé se dodemisse gedirigeer.

Lehel, Gyorgy (1926-89), Hongaarse dirigent. Hy het sy debuut in 1946 gemaak en was vanaf 1962 hoofdirigent van die Boedapest Simfonie-orkes. Verder het hy wyd deur Europa, die VSA, Japan en Australasië opgetree, met ‘n Britse debuut wat in 1968 in Cheltenham plaasgevind het. 'n Eredoktersgraad in musiek is deur die Chicago Konserwatorium aan hom toegeken, en in 1973 het hy die Kossuth-prys ontvang. Sy opname van Bartók se Konsert vir Orkes met die Tsjeggiese Filharmoniese Orkes word onder die heel beste weergawes van die werk gereken. Met sy Hongaarse orkes het hy voorts uitstekende opnames gemaak van Dohnányi se Ruralia hungarica, en van Liszt se Dante simfonie en Hongaarse Kroningsmis.

Lehmann, Lilli (1848-1929), Duitse sopraan. Sy het vanaf sesjarige ouderdom klavierlesse van haar sopraan-moeder ontvang en later ook sanglesse. In 1865 is haar operadebuut in Praag in Die Zauberflöte gemaak, en vier jaar later het sy by die Berlynse Opera as Marguerite in Les Huguenots gedebuteer. Sy sou tot 1885 aan dié operahuis verbonde wees, met liriese en koloratuurrolle wat deur haar gesing is. Intussen het sy in 1876 tydens die eerste Bayreuth-fees kleiner rolle in Wagner se Ring-siklus gesing, en vier jaar later is haar Londense debuut gemaak. Sy het in 1884 die vroulike hoofrol in Tristan und Isolde onder die legendariese Hans Richter by Covent Garden gesing. In die jaar daarop het sy by die Metropolitan Opera gedebuteer, waar sy vir vier jaar sou optree. Daar was sy die eerste Amerikaanse Isolde (1886), asook die eerste Brünnhilde in Siegfried (1887) en Götterdämmerung (1888). Met haar terugkeer na Duitsland in 1889 is sy deur die Keiser verbied om opera te sing omdat sy haar verlof oorskry het. Twee jaar later is die verbod opgehef en in 1905 het sy by die voorloper van die Salzburg-fees gesing, waarvan sy later artistieke direkteur sou word. Intussen het sy weer by die Met opgetree (1891/2, 1898/9) en by die Weense Opera (in 1909, as Isolde). Tot 1920, toe sy al in haar sewentigs was, het sy nog gesing. As uitmuntende sanger-aktrise was sy wêreldberoemd in opera, veral dié van Mozart en Wagner, alhoewel sy met 'n ontsaglike repertorium van 170 rolle kon spog. Verder het sy 'n repertorium van meer as 600 liedere gehad en het sy 'n boek oor die sangkuns geskryf. Daarbenewens was sy vir byna 40 jaar ‘n leermeester, met groot sangers soos Geraldine Farrar en Olive Fremstad wat onder haar leerlinge getel het.

Lehmann, Lotte (1888-1976), Duits-gebore sopraan en skrywer. Sy het in 1909 in Hamburg in Der Zauberflöte gedebuteer en vyf jaar later in Wenen en Londen begin sing. Vanaf 1916 tot 1938 was sy 'n lid van die Weense Opera, waar sy as 'n uitmuntende sangeres in Beethoven, Mozart, Puccini, Richard Strauss en Wagner se operas bekend geraak het. Dit was veral in Strauss se rolle dat sy haar gelyke nie gehad het nie. Sy het die rolle van die Komponis in Ariadne auf Naxos (1916), die titelrol in Die Frau ohne Schatten (1919) en Christine in Intermezzo (1924) tydens die premières van dié operas geskep, asook die titelrol in die Weense première van Arabella (1933). Verder was sy die eerste om al drie vroulike hoofrolle (Sophie, Octavian en die Marschallin) in Der Rosenkavalier te sing. Sy sou veral as die Marschallin roem verwerf, ’n rol wat sy gesing het in die eerste opname van die opera - in 1933 by die Weense Staatsopera onder Robert Heger. Vanaf 1924 tot 1935 het sy gereeld by Covent Garden gesing, met nog debute wat gemaak is by die Salzburg-fees (1926) en in Chicago (1930). Gedurende die 1930's het sy in opnames van Fidelio en Die Meistersinger von Nürnberg onder Toscanini by die Salzburg-fees gesing.

Vanaf 1934 tot 1945 was Lehmann aan die Metropolitan Opera verbonde, waar sy in ‘n historiese opname van Der Rosenkavalier onder Artur Bodanzky gesing het. Sy het haar in 1938 in Kalifornië gevestig, waar sy in Santa Barbara 'n sangskool gestig het. Bekendes soos Jeannine Altmeyer, Grace Bumbry, Janet Baker en Marilyn Horne sou onder haar studente tel. In 1945 het sy 'n Amerikaanse burger geword en ses jaar later is ‘n afskeidskonsert in Santa Barbara gegee. Sy het voortgegaan om meesterklasse aan te bied, onder andere in Londen in 1957 en 1959. Verder was sy in 1962 die regisseur van ‘n opvoering van Der Rosenkavalier, die opera waarmee sy vir altyd vereenselwig sal word, by die Met. Naas die genoemde rolle was sy 'n beroemde Sieglinde in Die Walküre, volgens sommige kenners ongeëwenaard daarin,en Leonore in Fidelio. Asof ter bevestiging van haar veelsydigheid het sy 'n roman en gedigte geskryf. Verdere opnames: Schubert se liedere-siklus Winterreise; liedere van Schumann en Richard Strauss; en die opera Die Walküre (onder Hans Knappertsbusch), asook die eerste bedryf daarvan onder Bruno Walter.

Leibowitz, René (1913-72), Pools-gebore Franse dirigent, komponis en musiekgeleerde. Hy het in 1926 in Parys gaan woon, waar hy ‘n kampvegter vir Schoenberg se twaalfnoot-stelsel sou word. Daardeur het hy later bekende moderne komponiste soos Boulez en Henze beïnvloed. Vanaf 1949 was hy ‘n dirigent en leermeester by die Darmstadt-fees. Hy het nie minder nie as 11 boeke oor twaalfnootmusiek geskryf, en het ‘n groot aantal werke in verskeie vorme gekomponeer. Met die Koninklike Filharmoniese Orkes het hy die volledige simfonieë van Beethoven vir Reader’s Digest opgeneem. Dit was skynbaar die eerste siklus waarin die tempos die musiekreus se eie metronoom-aanwysings gevolg het. Verdere opnames: Berlioz se Symphonie fantastique en Schoenberg se Gurrelieder.

Leider, Frida (1888-1975), Duitse sopraan. Nadat sy in 1915 haar debuut in Hallé gemaak het, as Venus in Tannhäuser, het sy opera gesing in Rostock (1917/8), Königsberg (1918/9) en Hamburg (1919-23). Daarna was sy tot 1940 verbonde aan die Berlynse Staatsopera, waar sy met haar suiwer stem en gevoelvolle sang roem verwerf het in Wagner-rolle soos Isolde in Tristan und Isolde en Brünnhilde in die Ring. Sy het ook gesing by Covent Garden (1924-38), La Scala (1927), Chicago (1928-32), die Metropolitan Opera (1933/4) en die Bayreuth-fees (1928-38). Daarby was sy ‘n begaafde liederesangeres, met 'n Berlynse debuut daarin in 1927. Ná die Tweede Wêreldoorlog het sy as opera-regisseur en leermeester opgetree. Sy was die verhoogdirekteur vir ‘n opvoering van Tristan und Isolde by die Berlynse Staatsopera in 1947, tydens Wilhelm Furtwängler se terugkeer tot die operahuis. Onder die opnames wat sy nagelaat het, tel ‘n 1929-weergawe van die Liefdesduet uit Tristan und Isolde met die legendariese Lauritz Melchior, en die slottoneel uit Götterdämmerung onder Leo Blech.

Leiferkus, Sergei (1946-), Russiese bariton. Vanaf 1972 het hy vir ses jaar by die Maly Teater in Leningrad (tans Sint Petersburg) gesing, en in 1978 het hy by die Kirof Teater in dié stad aangesluit. Daarna het hy in die Weste bekendheid verwerf, met debute wat gemaak is by die Wexford-fees (1982), die Skotse Opera (1985), die Engelse Nasionale Opera en Boston (beide in 1987), en Covent Garden en die Glyndebourne-fees (beide in 1989). Met sy ferm, donker stem, intense sang en besondere karakterisering is hy ‘n uitmuntende sanger in Russiese opera, konsertwerke en liedere. Onder die operarolle waarin hy uitblink, tel die titelrol in Prins Igor, die Markies in Grisélidis, Rangoni in Boris Godoenof, beide Ruprecht en die Inkwisiteur in Die Vurige Engel, Malatesta in Francesca di Rimini, Iago in Otello, en die titelrolle in Aleko en Mazeppa. Sy Londense liedere-debuut is in 1989 gemaak. Tydens die Glyndebourne-fees van 2004 het hy ‘n formidabele vertoning gelewer in die titelrol van Rachmaninof se opera Die Suinige Ridder, met ‘n DVD-opname wat daarvan getuig. Verdere opnames: Mahler se kantate Das klagende Lied (onder Tilson Thomas); Prokofiëf se Iwan die Verskriklike; Rachmaninof se kantate Die Klokke en orkeslied Lente; Sjostakowitsj se simfonieë nrs. 13 (onder Masur) en 14 (onder Järvi); liedere van Glinka en Moessorgski; en die genoemde operas van Borodin, Massenet, Moessorgski, Prokofiëf, Rachmaninof, Tsjaikofski en Verdi, asook Pique Dame.

Leinsdorf, Erich (1912-93), Oostenryks-gebore dirigent. Hy is in sy geboortestad Wenen opgelei en het as tiener tjello en klavier gespeel, laasgenoemde as begeleier vir sangers. Daarna het hy dirigeerkuns aan die Mozarteum in Salzburg studeer, met verdere studies aan die Weense Musiekakademie. Vanaf 1932 was hy vir twee jaar ‘n repetisiepianis vir ‘n koor in die Oostenrykse hoofstad. Vervolgens was hy ‘n assistent vir Bruno Walter en Toscanini by die Salzburg-fees (1934-77). Hy het in 1936 in Bologna sy eerste opera gedirigeer. In 1937 is hy na die VSA as assistent-dirigent by die Metropolitan Opera. Met Oostenryk se aansluiting by Nasionaal-Sosialistiese Duitsland in 1938 het hy as Jood besluit om in die VSA te bly, en in dieselfde jaar het hy met Die Walküre by die Met gedebuteer. Daar het hy Artur Bodanzky in 1939 opgevolg as hoofdirigent van die Duitse repertorium. Tot 1943 sou hy by die Met naam maak met sy Wagner-vertolkings, wat historiese opnames van Lohengrin (1943), Tristan und Isolde en Die Walküre (1941) insluit. Hy het in 1942 ‘n Amerikaanse burger geword en vervolgens was hy musiekdirekteur van die Cleveland Orkes (1943-46). In dié tyd was hy egter meesal afwesig van sy pos as gevolg van krygsdiens in die Amerikaanse weermag. Hy was vanaf 1947 tot 1955 hoofdirigent van die Rochester Filharmoniese Orkes, maar weens hul afgesonderde musiekkultuur het hy die stad later as die bes verbloemde doodloopstraat in die wêreld bestempel.

Daarna was Leinsdorf musiekdirekteur van die New York Stadsopera (1956/7), weer dirigent by die Met (1957-62) en hoofdirigent van die Boston Simfonie-orkes (1962-9). Met laasgenoemde het hy talle opnames gemaak, insluitend ‘n volledige siklus van Beethoven se simfonieë wat gekenmerk is deur uitmuntende orkesspel. Hy het ook in 1963 in Boston die Amerikaanse première van Britten se War Requiem gedirigeer, met 'n beeldopname wat gemaak is. Vervolgens het hy meesal as gasdirigent in die VSA en Europa opgetree, veral by die Met en die New York Filharmoniese Orkes. Vir ‘n wyle was hy hoofdirigent van die Wes-Berlynse Radio Simfonie-orkes (1978-80). Tussen 1982 en 1984 het hy dikwels die Cleveland Orkes gedirigeer terwyl hul vir ‘n volgende hoofdirigent gewag het, sodat hy na sy rol daar as die brug tussen die bewinde verwys het. In sy later jare het hy die Weense Simfonie-orkes in ‘n Lentekonsert van Strauss-werke gedirigeer, met ‘n puik DVD wat daarvan getuig. Hy het die legendariese pianis Arthur Rubinstein in opnames van Beethoven se volledige klavierkonserte begelei. Daarby het hy ‘n boek oor die dirigeerkuns, The Composer’s Advocate, geskryf. Hy is in Switserland aan kanker oorlede. Verdere opnames: Prokofiëf se Luitenant Kijé Suite en simfonieë nrs. 2, 3, 5 en 6 (almal Boston 1960’s); en die operas Die tote Stadt, Die barbier van Baghdad, Madama Butterfly, Il Tabarro, Tosca, Il barbiere di siviglia, Salome, Un ballo in maschera en Macbeth.

Leipzig Gewandhaus Orkes, Duitse simfonie-orkes wat sedert 1781 konserte aanbied. In 1789 het Mozart ‘n konsert van sy eie werke daar gegee. Tydens die dirigentskap van die komponis Mendelssohn (1835-47) het die orkes Bach se Sint Mattheüspassie herleef, en die eerste uitvoerings van verskeie werke deur Schubert, Schumann en Mendelssohn gegee. Brahms het al sy simfonieë daar gedirigeer, asook die eerste uitvoering van sy vioolkonsert in 1879. In 1884 is ‘n nuwe gebou geopen, maar in 1943 is dit deur Geallieerde bomme verwoes en eers in 1978 herbou. Gedurende die twintigste eeu het Arthur Nikisch (1895-1922), Wilhelm Furtwängler (1922-9), Bruno Walter (1929-33), Hermann Abendroth (1934-46), Franz Konwitschny (1949-62), Václav Neumann (1964-8), Kurt Masur (1970-98) en Herbert Blomstedt (sedert 1998) onder die hoofdirigente getel. Die orkes is soos hul Dresdense bure bekend vir hul ongeforseerde klank en word as een van die bestes ter wêreld beskou.

Leipzig Opera, Duitse operahuis waar sedert die 1690’s opvoerings gegee word. Bach se groot tydgenoot Telemann het meer as twintig operas vir dié stad geskryf, en in 1766 is ‘n teater gebou. ‘n Nuwe teater is in 1867 geopen. Onder die dirigente daar het getel die komponiste Lortzing en Mahler, asook die vermaarde Arthur Nikisch. Tussen die twee wêreldoorloë is die premières van Krenek se Jonny spielt auf (1927) en Weill se Aufstieg und Fall der Stadt Mahagonny (1930) daar opgevoer. In 1943 is die operahuis deur Geallieerde bomme vernietig. Sedert 1990 is Lothar Zagrosek die musiekdirekteur.

Leitner, Ferdinand (1912-), Duitse dirigent. Hy was in 1935 ‘n assistent vir Fritz Busch by die Glyndebourne-fees, en het daarna opera gedirigeer in Berlyn (1943), Hamburg (1945/6) en München (1946/7). Vanaf 1947 tot 1969 was hy musiekdirekteur van die Stuttgart Opera, waartydens hy dertien Wagner-opvoerings met die komponis se kleinseun Wieland Wagner as regisseur gedirigeer het, asook die premières van Orff se Oedipus der Tyrann (1959) en Prometheus (1968). Later was hy hoofdirigent van die Haagse Filharmoniese Orkes (1976-80) en die Italiaanse Radio-orkes in Turyn (1986-90). Intussen het hy in 1969 sy Amerikaanse debuut in Chicago gemaak en in 1985 ook by die Salzburg-fees. Hy het as orkesbegeleier vir die briljante pianis Wilhelm Kempff in sy opnames van Beethoven se volledige klavierkonserte opgetree. Opnames: Busoni se opera Doktor Faust; Handel se opera Giulio Cesare (in Duits); en Hartmann se derde simfonie.

Lemnitz, Tiana (1897-1994), Duitse sopraan. Ná haar operadebuut in 1921 in Heilbronn in Lortzing se Undine, was sy verbonde aan operahuise in Aachen (1922-8) en Hannover (1928-33), en die staatsoperas in Dresden (1933/4) en Berlyn (1934-57). Intussen het sy in 1936 by Covent Garden en in Buenos Aires begin sing, en drie jaar later het sy by die Salzburg-fees gedebuteer. Sy het uitgeblink in rolle soos Pamina in Die Zauberflöte, Octavian in Der Rosenkavalier en die titelrol in Jenufa. Sy het voorts in 1938 in Nürnberg geskitter as Eva in Die Meistersinger von Nürnberg onder Wilhelm Furtwängler, met uittreksels daarvan wat opgeneem is. In die laat 1930's het sy in Berlyn in 'n klassieke opname van Die Zauberflöte onder Thomas Beecham verskyn. Haar afskeidsoptrede is in 1957 met ‘n liedere-voordrag in Berlyn gegee.

Lemper, Ute (1963-), Duitse sopraan, kabaretsanger en aktrise. Sy het aan die Dansakademie in Keulen en die Max Reinhardt Dramaskool in Wenen studeer. Haar professionele verhoogdebuut was in die eerste Weense opvoering van die musiekblyspel Cats, en sedertdien tree sy wêreldwyd in blyspele en kabaret op. As ‘klassieke’ sangeres spesialiseer sy met haar sensuele sang en voorkoms in die werke van Kurt Weill. Sy het optredes in uitstekende opnames van sy Die Dreigroschenoper (as Polly Peachum), Die sieben Todsünden (as die twee Annas) en Mahagonny Singspiel (almal onder John Mauceri) tot haar krediet. Verder het sy in twee opnames van Berlynse kabaretliedere uit die Weimar-tydvak gesing, een in Duits en een in Engels. Sy het ook in vele rolprente en televisie-produksies opgetree. Sy woon in New York.

Lenárd, Ondrej (1942-), Slowaakse dirigent. Hy het op 17 aan die Musiekakademie in Bratislawa begin studeer, en vir sy graduering in 1964 het hy die Slowaakse Filharmoniese Orkes gedirigeer. Vanaf 1970 het hy die Slowaakse Radio Simfonie-orkes gedirigeer en sewe jaar later het hy hul hoofdirigent geword. Hy sou die pos tot 1990 beklee, waartydens die orkes tot internasionale statuur opgebou is. Voorts was hy vanaf 1984 vir twee jaar musiekdirekteur van die Slowaakse Nasionale Opera. As gasdirigent het hy wyd deur Europa, die voormalige Sowjet-Unie en die Amerikas verskyn. Hy was ook eredirigent van die Shinsei Simfonie-orkes in Japan. Met die genoemde Slowaakse orkeste, asook 7 kore en 4 vokale soliste, het hy in 1989 die eerste opname van Havergal Brian se magtige eerste simfonie (‘The Gothic’) gemaak. Verdere opnames: Glazoenof se ballet Die Seisoene; en orkeswerke van Johann Strauss junior.

Léner Kwartet, Oostenryk-Hongaarse strykkwartet wat vanaf 1918 tot 1948 bestaan het. Hulle het wyd getoer en een van die voorste kwartette van die tussenoorlogse tydperk geword. Verder het hulle beroemde opnames in die 1930's gemaak, onder andere die eerste volledige siklus van Beethoven se strykkwartette.

Lenya, Lotte (1898-1981), Oostenryks-gebore mezzosopraan. Sy het as sestienjarige in Zürich gaan woon, waar sy ‘n balletdanser by die Stadsteater geword het. In 1920 het sy na Berlyn verhuis, waar sy die dramaturg Bertold Brecht en die komponis Kurt Weill ontmoet het. Sy is in 1926 met Weill getroud, en in die jaar daarop is haar sangdebuut in Baden-Baden gemaak in sy opera Aufstieg und Fall der Stadt Mahagonny. In 1928 het sy die rol van Jenny tydens die première van Die Dreigroschenoper in Berlyn geskep en vyf jaar later in Parys ook die rol van Anna in Die sieben Todsünden. Met haar kenmerkende sang en besondere akteursvermoëns het sy ‘n aansienlike bydrae tot die sukses van haar man se werke gelewer, en in 1933 het sy met hom na die VSA geëmigreer. Daar het sy ‘n nuwe loopbaan in dramas en rolprente gemaak. Onder laasgenoemde tel ‘n James Bond-rolprent, From Russia with love (1963). Opnames: Die Dreigroschenoper en Aufstieg und Fall der Stadt Mahagonny.

Leonhardt, Gustav (1928-2012), Nederlandse orrelis, klawesimbelspeler, dirigent en musiekgeleerde. Hy het klawesimbel en orrel onder Eduard Müller in Basel studeer en sy solodebuut in 1950 in Wenen gemaak. Vervolgens was hy ‘n hoogleraar in klawesimbel aan die Weense Musiekakademie (1952-5), en in 1955 het hy na Amsterdam teruggekeer. Daar was hy ‘n hoogleraar aan die Konserwatorium en orrelis van die Nieuwe Kerk. Verder het hy in 1955 die Leonhardt Consort gestig, met wie hy nougesette vertolkings van veral Barokmusiek gegee en talle opnames gemaak het. In 1967 het hy die rol van Johann Sebastian Bach in 'n rolprent gespeel, en in sy sewentigs het hy steeds meer as honderd uitvoerings per jaar gegee. Hy was as beide solis en dirigent een van die wêreld se voorste vertolkers van vroeë musiek. Só het hy in samewerking met Nikolaus Harnoncourt die byna volledige kantates van Bach opgeneem. Daarby het hy Bach se Die Kunst der Fuge en werke van Sweelinck geredigeer, en operas van Monteverdi en Rameau gedirigeer. In 1980 is die Europese Erasmus-prys aan hom toegeken. Hy het naas sy eie ensemble dikwels die Orchestra of the Age of Enlightenment gedirigeer. Verdere opnames (as solis): klawesimbelkonserte van C.P.E. Bach; die 3 Dubbele Klawesimbelkonserte van J.S. Bach (met Bob van Asperen); solowerke van J.S. Bach, G. Böhm, L. Couperin en Froberger; (en as dirigent:) Bach se Mis in B mineur; sinfonias van C.P.E. Bach; Biber se Requiem in A, Requiem in F mineur en Epifanie kantate; Campra se opera-ballet L'Europe galante; F. Couperin se Les Nations; Lully se komedie-ballet Le bourgeois gentilhomme; Monteverdi se Vespri di San Giovanni Battista; Rameau se opera-ballet Pygmalion en Les Paladins suite; Steffani se Stabat Mater; Vals se Missa Scala Aretina; en orkeswerke van Vivaldi.

Leppard, Raymond (1927-), Brits-gebore klawesimbelspeler, dirigent en musiekgeleerde. Hy het in 1952 sy Londense debuut gemaak en daarna dikwels die voorloper van die Engelse Kamerorkes, die Goldsbrough Orkes, gedirigeer. In 1959 het hy by Covent Garden gedebuteer met Handel se Solomon. Verdere debute is gemaak by die Glyndebourne-fees (1962) en die Sadler’s Wells Opera (1965). Hy het in 1966 die klawesimbel bespeel in Charles Mackerras se gevierde opname van Purcell se opera The Indian Queen. By Sadler's Wells het hy in 1971 die enigste Engelstalige opname van Monteverdi se L’incoronazione di Poppea in 'n BBC uitsending gedirigeer. Vanaf 1973 tot 1980 was hy hoofdirigent van die BBC Noordelike Simfonie-orkes. Intussen het sy Amerikaanse konsertdebuut in 1969 in New York plaasgevind en sy operadebuut vyf jaar later in Santa Fé. Hy het hom in 1976 in die VSA gevestig. Sy debuut by die Metropolitan Opera het in 1978 plaasgevind, en vyf jaar later is die CBE aan hom toegeken. Hy het in 1984 ‘n uitstekende opvoering van L’incoronazione di Poppea by Glyndebourne gedirigeer, met ‘n DVD-opname wat gemaak is. Vanaf 1984 was hy vir ses jaar hoofgasdirigent van die Sint Louis Simfonie-orkes, en sedert 1987 is hy musiekdirekteur van die Indianapolis Simfonie-orkes. Hy het ‘n Amerikaanse burger geword.

Leppard het ‘n pioniersrol gespeel in die popularisering van Barokmusiek in Brittanje en die VSA. Dit is teweeggebring deur sy redigering van ‘n hele aantal werke van Monteverdi en Cavalli, sy herlewing van Barokoperas by Glyndebourne (waaronder L'incoronazione di Poppea in 1962 en Calisto in 1970), en sy opnames van Monteverdi se volledige madrigale in die vroeë 1970’s. Sy repertorium sluit ook talle orkeswerke vanaf die agtiende tot die twintigste eeue in, en daarbenewens het hy ‘n boek oor die kwessie van egtheid in musiek geskryf. Sleutelopnames: Mozart se 6 Duitse Danse K571, Les petits riens balletmusiek, en Eine kleine Nachtmusiek (almal met die Skotse Kamerorkes, 1984). Verdere opnames (as solis): klawesimbelkonserte van Bach; (en as dirigent:) simfonieë van Bax, Boccherini, Haydn, Mahler en Mendelssohn; ander orkeswerke van Campra, Dvorák, Grieg, Handel, Mendelssohn, Rameau en Vivaldi; Handel se kantate Lucrezia; Mahler se Das Lied von der Erde; enkele madrigale van Monteverdi; en die operas Calisto, Orfeo ed Euridice, Ariodante, Bastien und Bastienne,Dido and Aeneas en Dardanus.

Le Roux, Francois (1955-), Franse bariton. Hy was vanaf 1980 vir vyf jaar aan die Lyon Opera verbonde en het in 1985 sy debuut by die Parys Opera gemaak. Dit was in rol van Pelléas in Pelléas et Mélisande, wat hy ook gesing het met sy debute by La Scala (1986), Wenen (1988), Helsinki (1989) en Keulen (1992). Verdere debute het intussen plaasgevind by die Glyndebourne-fees (1987) en Covent Garden (1988). By laasgenoemde operahuis het hy in 1991 die titelrol tydens die première van Birwistle se Gawain geskep. As begaafde sanger in Franse opera blink hy naas Pelléas uit in rolle soos Moralès in Carmen, die Tronkbewaarder in Les Dialogues des Carmelites en Horatio in Hamlet. Hy het in 1994 in ‘n DVD-opname van Henze se Der Prinz von Homburg onder Wolfgang Sawallisch gesing. Verdere opnames: die operette La Belle Hélène; die genoemde operas van Bizet, Debussy, Poulenc en Thomas, asook La Postillon de Longjumeau, La chute de la Maison Usher en Les brigands.

Les Arts Florissants, vokale en instrumentele ensemble wat in 1978 deur William Christie gestig is. Hulle konsentreer op die uitvoering van Barokmusiek en het in 1990 hul Londense debuut gemaak.

Lésne, Gérard (1956-), Franse kontratenoor en komponis. As selfopgeleide musikant het hy hom aanvanklik op jazz en rock toegespits, waarna elektroniese musiek aan die beurt gekom het. In 1979 het hy die dirigent René Clemencic ontmoet en as lid van sy Clemencic Consort deur Europa begin toer. Later het hy as lid van die Ensemble Organum aan die herontdekking van Gregoriaanse kantus deelgeneem. Hy het homself verder vanaf 1984 tot 1992 onder leiding van William Christie en Philippe Herreweghe in Franse Barokmusiek en Bach onderskeidelik verdiep. Daarby is hy met sy helder stem en hoogstaande musikale intelligensie meesterlik in Italiaanse Barokmusiek, veral in die werke van Scarlatti, Stradella en Vivaldi. In 1985 het hy die ensemble Il Seminario Musicale gestig om hoofsaaklik kerkmusiek van die sewentiende en agtiende eeue uit te voer. Hul meer as twee dosyn opnames het vele pryse verwerf, waaronder 3 Victoires de la Musique (1993, 1995 en 1996). Verder sing hy dikwels as solis in operas van Handel, Vivaldi en andere. In 1998 het hy by die Lyon Opera die rol van Oberon in Britten se A Midsummer Night’s Dream gesing.

Lésne se komposisie Tempus Fugit, wat deur die kuns van die haiku geïnspireer is, is in 1992 by die Roma-Europa fees in die Italiaanse hoofstad opgevoer. Sedert 1993 gee hy jaarliks meesterklasse by die Royaumont Abdy in Frankryk, die presiese plek waar sy loopbaan afgeskop het toe hy op die laaste nippertjie vir ‘n solis in die Clemencic Consort moes instaan. Sleutelopnames: Orff se kantate Carmina Burana (onder Plasson); Stradella se oratorium San Giovanni Battista (as Johannes die Doper, onder Minkowski). Verdere opnames: vele kantates van Bach, Bononcini, Caldara, Handel en Vivaldi; Blow se Ode on the Death of Mr Henry Purcell; Charpentier se Lecons de Ténèbres; motette van Galuppi, Monteverdi, A. Scarlatti en Stradella; 4 Italiaanse kantates van Handel; liedere van Dowland en Purcell; A. Scarlatti se oratorium Sedecia (as solis en dirigent); en ‘n versameling Portugese liedere getiteld O Lusitano.

Leusink, Pieter Jan (1958-), Nederlandse dirigent. Hy het as agtjarige met orrellesse begin, en later het orrelstudies aan die Zwolle Konserwatorium gevolg. Terselfdertyd het hy sang en dirigeerkuns bestudeer, en kort na sy graduering het hy in 1984 die Elburg Stadseunskoor in sy geboortestad gestig. Met hulle het hy drie musiektradisies in Elburg ingelui: jaarliks in die Adventstyd, oor Paasfees met Bach se Sint Mattheuspassie, en somerkonserte in Julie en Augustus. Laasgenoemde word gratis aangebied en is al deur meer as 100 000 besoekers bygewoon. Hy toer wyd deur Europa met sy koor, en in 1996 is hul naam na die Hollandse Seunskoor verander. Met hulle en die Nederlandse Bach Collegium het hy in 1999/2000 die volledige gewyde kantates van Bach binne 15 maande op eietydse instrumente opgeneem. Dit is op 60 kompakskywe teen ‘n besonder lae prys uitgereik. Om so ‘n ontsaglike projek in so ‘n kort tydsbestek af te handel, bring onvermydelik ‘n mate van roetine en verlies aan diepte mee. Andersyds word die siklus gekenmerk deur eerlikheid en beskeidenheid. Dus word ‘n hele aantal van die opnames, insluitend Kantates nrs. 33, 34, 42, 43, 45, 49, 56, 57, 70, 74, 87, 88, 104, 119, 125, 127, 129, 148, 164, 176, 188, 192 en 197, deur musiekgidse aangeprys.

Levine, James (1943-), Amerikaanse dirigent en pianis. Hy het in ‘n musikale familie grootgeword en vanaf ‘n vroeë leeftyd klavierlesse ontvang. As tienjarige is sy professionele debuut met die Cincinatti Simfonie-orkes gemaak en drie jaar later is hy na Marlboro om klavier onder Rudolf Serkin te bestudeer. Verdere studies aan die Juilliard Musiekskool het gevolg, onder andere met die bekende leermeester Rosina Lhévinne. Vanaf 1964 tot 1970 was hy Georg Szell se assistent by die Cleveland Orkes, asook solo-pianis in hul konserte. Daar het hy hom in studies van die Klassieke repertorium verdiep onder die grootste vertolker daarvan in die VSA. Sy Britse debuut is in 1970 by die Walliese Nasionale Opera gemaak. Hy het in 1971 sy debuut by die Metropolitan Opera met Tosca gemaak, met soveel sukses dat hy slegs twee jaar later hul hoofdirigent geword het, ‘n pos wat spesiaal vir hom geskep is. In dieselfde jaar (1973) is hy ook as musiekdirekteur van die Ravinia-fees in Chicago aangewys. Vanuit die staanspoor was hy besonder gewild by die Met onder beide die musikante en die publiek, sodat hy met Rafael Kubelik se bedanking as musiekdirekteur in 1974 die pos oorgeneem het. Sedertdien het hy die musikale standaarde van die Met tot die hoogste vlak in dekades opgebou. In sy eerste 30 jaar daar sou hy meer as 2 000 opvoerings van 80 operas dirigeer. Onder sy leiding is die Met se repertorium aansienlik uitgebrei - só het hy die huispremières van I vespri Siciliani (1974), Lulu (1977), Idomeneo (1982), Porgy and Bess (1985) en ander operas gedirigeer. Daarbenewens is die volledige weergawes van La forza del destino, Die Meistersinger von Nürnberg en Parsifal vir die eerste keer onder hom by die Met opgevoer, en in 1986 is hy as artistieke direkteur aangestel. Weens gesondheidsredes dirigeer hy sedert 2010 nie meer by die Met nie, dog in 2013 het hy hul orkes vanuit 'n rolstoel in 'n konsert in New York gedirigeer.

Intussen het Levine debute gemaak by die musiekfeeste in Salzburg (1975) en Bayreuth (1982). Hy het in 1978 ‘n heuglike opvoering van Die Zauberflöte in Salzburg gedirigeer. Met die honderdjarige herdenking van die eerste opvoering van Wagner se Der Ring des Nibelungen by die Met in 1989/90 het hy die eerste Amerikaans-gebore dirigent geword om die epiese siklus daar te dirigeer. Anders as wat in die laat twintigste eeu die mode in van die voorste Europese operahuise geword het, is die opvoerings tradisioneel volgens Wagner se bedoelings onderneem. Van die voorste Wagner-sangers van die tyd is ingespan en die DVD-opnames daarvan word allerweë as die beste weergawes op die mark beskou. Tydens die Salzburg-fees van 1991 het hy hulde gebring aan hul groot musiekdirekteur Herbert von Karajan wat twee jaar tevore oorlede is, deur ‘n opvoering van Beethoven se Missa Solemnis met die Weense Filharmoniese Orkes en bekende soliste te dirigeer. As begaafde Wagner-vertolker het hy in 1994 die Ring-siklus by Bayreuth gedirigeer. Hy het voorts die Chicago Simfonie-orkes in die klankbaan van die rolprent Fantasia 2000 gedirigeer. Daarby is hy bekend vir sy lewenskragtige vertolkings van Verdi-operas, sodat hy in 2001 met die honderdjarige herdenking van die Italiaanse komponis se dood opvoerings van Falstaff en Luisa Miller by die Met gedirigeer het.

Levine se hoë statuur in die musiekwêreld blyk verder uit die feit dat die spelers van die Weense Filharmoniese Orkes hom gekies het om hulle in opnames van Mozart se volledige simfonieë te dirigeer. Vanaf 1999 tot 2004 was hy hoofdirigent van die München Filharmoniese Orkes, wie se instrumentele ensemble onder sy bewind in gehalte toegeneem het. Daarby was hy vanaf 2000 tot 2006 dirigent van die studente-orkes by die Verbier-fees in Switserland. Hy het in 2004 as musiekdirekteur van die Boston Simfonie-orkes by Seiji Ozawa oorgeneem, maar weens gesondheidsredes het hy in 2011 uit die pos bedank. Naas sy loopbaan as dirigent tree hy as klavierbegeleier vir bekende sangers soos Thomas Quasthoff in liedere-voordragte op. Musiek word deur hom beskou as die kragtigste kommunikasiemiddel op aarde, en soos Carlo Maria Giulini dirigeer hy slegs werke waarvan hy die partituur vir ‘n lang tyd bestudeer en oordink het. Sleutelopnames: Beethoven se Missa Solemnis (Salzburg 1991); en die operas Cavalleria rusticana, Manon Lescaut, La forza del destino en Der Ring des Nibelungen (lg. op DVD). Verdere opnames: die volledige simfonieë van Brahms en Schumann, asook enkeles van Dvorák (nr. 7 en 9), Mahler (nrs. 4 en 5), Mendelssohn (nrs. 3 en 4), Saint-Saëns (nr. 3) en Sibelius; orkeswerke van Bartók, Berlioz, Berg, Dukas en Webern; Brahms se Ein deutsches Requiem; Haydn se Die Schöpfung; Schoenberg se Erwartung; Smetana se Má Vlast; die operas Fidelio, Carmen (DVD), Adriana Lecouvreur, L’elisir d’amore, Andrea Chenier, Così fan tutte, Idomeneo, Tosca, Turandot, Ariadne auf Naxos, Jewgeni Onegin, Aida, Don Carlos, Giovanna d’Arco, I Lombardi, Luisa Miller, Otello, Rigoletto, Il Trovatore, I vespri siciliani, Der fliegende Holländer, Die Meistersinger von Nürnberg (DVD) en Tristan und Isolde; en (as pianis) in Schubert se Forelle-kwintet (met Hetzel, Christ, Faust en Posch).

Lewis, Anthony (1915-83), Engelse dirigent, musiekgeleerde en komponis. Aanvanklik was hy aan die BBC verbonde (1935-46), en daarna was hy 'n hoogleraar aan die Birmingham Universiteit (1947-86) en hoof van die Koninklike Musiekakademie in Londen (1968-82). Hy was 'n gesaghebbende oor sewentiende- en agtiende-eeuse musiek, en het as dirigent veel bygedra om afgeskeepde werke van onder andere Handel en Rameau te herleef. Verder het hy operas van Handel en Purcell geredigeer, en was hy die stigter en redakteur van Musica Britannica. Hy het ‘n pioniersopname van Handel se opera Semele met Jennifer Vyvyan in die titelrol gedirigeer. In 1967 is die CBE aan hom toegeken en vyf jaar later is hy tot ridder geslaan. Sleutelopnames: Purcell se operas King Arthur (1959) en Dido and Aeneas (1962).

Lewis, Henry (1932-), Afro-Amerikaanse klarinettis, kontrabasspeler en dirigent. Hy het kontrabas in die Los Angeles Filharmoniese Orkes gespeel. Later het hy die Strykervereniging van Los Angeles, wat die Los Angeles Kamerorkes sou word, gestig en hul gelei. Verder was hy assistent-dirigent van die Los Angeles Filharmonie (1961-5), musiekdirekteur van die Los Angeles Opera (1965-8) en hoofdirigent van die New Jersey Simfonie-orkes (1968-76). Met sy 1972-debuut by die Metropolitan Opera (in La Bohème) het hy die eerste swart dirigent geword om daar op te tree. Vanaf 1989 was hy hoofdirigent van die Nederlandse Radio Simfonie-orkes in Hilversum. Hy het voortreflike opnames van Hammerstein se Carmen Jones en Meyerbeer se opera Le Prophète gedirigeer.

Lewis, Keith (1950-), Nieu-Seelandse tenoor. In 1976 het hy 'n Kathleen Ferrier-gedenkbeurs gewen en drie jaar later het hy die John Christie-toekenning ontvang. Ook vanaf 1976 het hy by die Chelsea Operagroep en die Engelse Bach-fees gesing. Hy was vanaf 1977 aan die Glyndebourne Toeropera verbonde, met wie hy as Don Ottavio in Don Giovanni gedebuteer het. Verdere debute het plaasgevind by Covent Garden (1978), die Engelse Nasionale Opera (1982) en San Francisco (1984), asook by die feeste in Glyndebourne (1978) en Salzburg (1989). Onder sy verdere rolle tel Captain Vere in Billy Budd, Golo in Genoveva en Matteo in Arabella. Hy is ook as konsertsanger in gewyde werke bekend. Opnames: Bruckner se Mis nr. 1 en Te Deum (beide onder Best); Handel se Messiah (onder Solti); Mahler se Das Lied von der Erde (onder Sinopoli); en die genoemde operas van Britten, Mozart, Schumann en Richard Strauss.

Lewis, Richard (1914-90), Engelse tenoor. Hy het in 1939 sy operadebuut as Almaviva in Il barbiere di Siviglia gemaak, en het vanaf 1947 bekend geraak in opvoerings by Glyndebourne en Covent Garden. Die rolle van Troilus in Troilus and Cressida (1954), Mark in The Midsummer Marriage (1955) en Achilles in King Priam (1962) is deur hom geskep. Hy het verder uitgeblink in rolle soos Ferrando in Così fan tutte, die titelrol in Idomeneo, Nero in L'incoronazione di Poppea, Herodes in Salome en die Stuurman in Der fliegende Holländer. Daarby het hy in die eerste uitvoering van Strawinski se Canticum Sacrum (1956) gesing, en vanaf 1975 het hy soms as dirigent opgetree. Hy was 'n ewe begaafde sanger in gewyde werke, soos dié van Handel waarin hy as die voorste tenoor van sy tyd beskou is, en in Gilbert en Sullivan se operettes. Laasgenoemde het rolle ingesluit soos Nanki-Poo in The Mikado en Richard in Ruddigore. Sleutelopname: Coleridge-Taylor se Hiawatha’s Wedding Feast (onder Sargent, 1961). Verdere opnames: Beethoven se negende simfonie (onder beide Klemperer en Szell), Missa Solemnis, Mis in C en Christus am Olberge; Bruckner se Te Deum (onder Klemperer); Elgar se The Dream of Gerontius (onder Barbirolli); Handel se Messiah; Mahler se Das Lied von der Erde (onder beide Ormandy en Reiner); Schoenberg se Gurrelieder (onder Leibowitz); Stainer se The Crucifixion; Tippett se A Child of our time; Verdi se Requiem (onder Giulini); die genoemde operettes, asook HMS Pinafore; die genoemde operas van Monteverdi, Mozart, Richard Strauss, Wagner en Walton; en 'n versameling liefdesduette uit Puccini-operas met die sopraan Leonora Lafayette.

Lhévinne, Rosina (1880-1976), Russiese pianis. Sy het in 1898 haar studies aan die Moskou Konserwatorium voltooi en kort daarna met die pianis Josef Lhévinne (1874-1944) getrou. Hy was ‘n klasmaat van Rachmaninof by die Moskou Konserwatorium. Daarna het hulle wyd getoer en talle uitvoerings gegee. Vanaf 1907 tot 1919 het hulle in Duitsland gewoon. Hulle het in 1920 na die VSA geëmigreer, waar beide vanaf 1922 aan die Juilliard Musiekskool in New York onderrig sou gee. Haar leerlinge het sulke bekende musici soos Van Cliburn, James Levine, Garrick Ohlsson en John Browning ingesluit. Die egpaar het in 1939 in ‘n radio-uitsending van Mozart se Konsert vir 3 klaviere (K.242) met die New York Filharmoniese Orkes gespeel, met ‘n historiese opname wat daarvan gemaak is. Rosina het tot in die 1960’s, toe sy al haar in haar tagtigs was, nog uitvoerings gegee.

Ligendza, Caterina (1937-), Sweedse sopraan. Haar operadebuut is in 1965 in Linz gemaak as die Grafin in Le nozze di Figaro. Daarna was sy verbonde aan die Saarbrücken Opera (1966-9) en die Deutsche Oper in Berlyn (1970-88). Verdere debute is gemaak by die Salzburg Paasmusiekfees (1969), La Scala (1970), die Bayreuth-fees en die Metropolitan Opera (beide in 1971), Covent Garden (1972) en in Wenen (1973). Haar bekendheid het veral gelê in Wagner-rolle, wat sy in die 1970’s dikwels by Bayreuth gesing het. Sy het uitgeblink as Eva in ‘n hoogstaande opname van Die Meistersinger von Nürnberg onder Eugen Jochum, en as Gutrune in Götterdämmerung onder Herbert von Karajan.

Ligeti, András (1953-), Hongaarse dirigent. Hy was vanaf 1976 tot 1980 leier van die Hongaarse Staatsopera se orkes, en is sedert 1985 mededirigent van die Boedapest Simfonie-orkes. Sy Britse debuut is in 1989 met die BBC Simfonie-orkes gemaak.

Lill, John (1944-), Engelse pianis. Hy het in 1963 sy debuut in Londen gemaak en was sewe jaar later 'n medewenner van die internasionale Tsjaikofski-kompetisie in Moskou. Met sy aristokratiese, helder spel is hy uitmuntend in die musiek van Beethoven en Brahms. Sy opnames van Beethoven se volledige klaviersonates in die 1970’s het aan hom wye roem besorg. Verdere opnames: die volledige klavierkonserte van Beethoven en Brahms; Beethoven se Koorfantasie (onder Alexander Gibson) en Bagatelles; en solowerke van Prokofiëf, Rachmaninof en Schumann.

Lima, Luis (1948-), Argentynse tenoor. Nadat hy in 1974 in Lissabon as Turiddu in Cavalleria rusticana gedebuteer het, het hy vir twee jaar in Duitse operahuise gesing. Verdere debute het gevolg by La Scala (1977), die Metropolitan Opera (1978), die Salzburg-fees (1984), Covent Garden (1985) en in San Francisco (1992). Onder Richard Bonynge het hy die rol van die Koning in ‘n uitstekende opname van Le Roi de Lahore gesing.

Lin, Cho-Liang (1960-), Sjinees-gebore violis. Hy het vanaf sewejarige leeftyd in die openbaar opgetree en in 1970 die Taiwannese nasionale jeugkompetisie gewen. In 1976 is sy debute in die VSA (in Philadelphia) en Londen gemaak, en in die jaar daarop het hy die eerste prys in die internasionale Koningin Sofia-kompetisie in Madrid gewen. Hy het in 1988 ‘n Amerikaanse burger geword. Met sy suiwer toonkleur, foutlose intonasie en aristokratiese spel is hy een van die voorste viool-virtuose van sy tyd. Sleutelopnames: Haydn se vioolkonsert nr. 1 (onder Marriner); Saint-Saëns se vioolkonsert nr. 3 (onder Tilson Thomas); Sibelius se vioolkonsert (onder Salonen). Verdere opnames: vioolkonserte van Bruch, Mendelssohn, Mozart, Nielsen, Prokofiëf en Strawinski; Bruch se Skotse fantasie; Kreisler se Liebesfreud; Mozart se Sinfonia concertante en Konsert vir twee viole, hobo, tjello en orkes (beide met Jaime Laredo as mede-solis); Ravel se Tzigane; Sarasate se Inleiding en Tarantelle; en vioolsonates van Debussy, Poulenc en Ravel.